Wat is het?
Geelzucht is een gele verkleuring van de huid of van het oogwit. Bij geelzucht stijgt het bilirubine in het bloed (bilirubine is een afbraakproduct van rode bloedcellen).
Meestal ontstaat het door leverziekten die gepaard gaan met beschadiging van de levercellen of het stukgaan van de rode bloedcellen.
Er bestaat ook een erfelijke aandoening die geelzucht veroorzaakt, nl. het syndroom van Gilbert.
Mensen die veel wortelen eten, kunnen ook een geel-oranje verkleuring van de huid hebben, maar dat is geen geelzucht.
De belangrijkste oorzaken van plots optredende (acute) geelzucht:
- stenen in de galwegen,
- virale leverinfectie,
- ontsteking van de pancreas,
- geneesmiddelen of kruiden,
- hartfalen van de rechter hartkamer,
- gevolgen van een operatie,
- veralgemeende infectie,
- voeding via een katheter in een ader (parenterale voeding),
- pancreaskanker.
De meest frequente oorzaken van chronische geelzucht:
- overmatig alcoholgebruik,
- zeer uitgebreide leverbeschadiging,
- auto-immune aandoeningen,
- chronische leverinfecties,
- uitzaaiingen (van kanker) in de lever.
Hoe kun je het herkennen?
Je herkent geelzucht aan de gele schijn van de huid en de gelige verkleuring van het wit van de ogen.
Soms heb je bij geelzucht ook donkere urine en een blekere stoelgang.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Je arts zal zo snel mogelijk de oorzaak van de geelzucht proberen te achterhalen. Hiervoor is een uitgebreide bevraging van de klachten nodig:
- Hoe lang heb je al last van de geelzucht?
- Heb je jeuk?
- Heb je buikpijn?
- Heb je al eens een ingreep in de buik ondergaan?
- Is er gewichtsverlies?
- Heb je algemene ziektesymptomen zoals koorts, verminderde eetlust?
- Ging je onlangs op reis naar het buitenland?
- Welke geneesmiddelen nam je onlangs?
- Drink je geregeld alcohol?
- Zijn er nog mensen in je familie met geelzucht?
De arts voert daarnaast een lichamelijk onderzoek van de buik uit en neemt een staal bloed. De resultaten van de bloedafname kunnen dikwijls een oorzaak aan het licht brengen.
De huisarts verwijst je meestal ook door voor een echografie van de bovenbuik om de toestand van de lever te evalueren.
Beeldvorming door magnetische resonantie (MRI) van de galwegen (MRCP) gebeurt enkel bij vermoeden van een slechte doorgankelijkheid van de galwegen, en wanneer galstenen niet zo waarschijnlijk zijn.
Wat kun je zelf doen?
Als je geelzucht opmerkt, contacteer je best zo snel mogelijk een arts. Sommige aandoeningen met geelzucht als symptoom vragen een snelle diagnose en behandeling, bv. ingeklemde galsteen, ernstige leverontsteking...
Wat kan je arts doen?
De behandeling hangt af van de oorzaak.
Een ingeklemde galsteen kan soms via een endoscopische ingreep (ERCP) worden verwijderd. Dit onderzoek is gelijkaardig aan een maagonderzoek (gastroscopie). Het kan zijn dat een galsteen operatief moet worden weggenomen.
Sommige vormen van hepatitis vergen een behandeling in het ziekenhuis, andere genezen spontaan.
Is een chronische leverziekte de oorzaak van de geelzucht, dan gebeurt doorgaans een biopsie van de lever en word je regelmatig opgevolgd door de maag-darmspecialist.