Wat is het?
Melena ontstaat door vermenging van bloed in de stoelgang, waardoor die zwart wordt. Bloed krijgt namelijk na vertering door maagzuur, enzymen en bacteriën in het maagdarmstelsel een zwarte kleur.
Rood bloed in of bij de stoelgang wijst op een oorzaak in de buurt van de aars (bvb. aambeien). De oorzaak van melena is meestal een bloeding veel hoger in het maagdarmstelsel (bvb. in de maag of het eerste gedeelte van de twaalfvingerige darm).
Er is ongeveer 100 tot 200 milliliter bloed nodig om melena te veroorzaken. Dat kan door een eenmalige grote bloeding, maar ook door chronisch aanslepend beperkt bloedverlies, zoals we wel eens zien bij een maagzweer.
De stoelgang kan ook zwart kleuren door de inname van ijzer, bismut (scheikundige stof die in veel medicijnen en cosmetica zit) of bepaalde voedingsstoffen. Dat is echter geen melena, omdat er geen bloeding bij komt kijken.
Hoe kun je het herkennen?
Het voornaamste kenmerk is zwarte, teerachtige en stinkende stoelgang. Daarbij komen soms nog de klachten van de oorzakelijke aandoening.
Bloedbraken voorafgaand aan de melena wijst op een bloeding in de slokdarm of maag. Pijn in de maagstreek kan duiden op een maagzweer.
Verandering van stoelgangpatroon (nu eens verstopping, dan weer eerder plat tot diarree) samen met gewichtsverlies of verlies van eetlust zijn mogelijke tekenen van een darmtumor.
Bij langdurig verlies van kleine hoeveelheden bloed of regelmatig bloedverlies, kun je bloedarmoede krijgen. Dan ben je snel vermoeid en heb je een bleke huidskleur.
Bij plotse hevige bloeding, kun je o.a. een versnelde polsslag en verlaagde bloeddruk hebben, en uiteindelijk zelfs in shock geraken.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Bij vermoeden van melena zal je arts altijd verder onderzoek doen om de oorzaak op te sporen. Met een bloedonderzoek kan hij zien of je bloedarmoede hebt door het bloedverlies. Een beetje stoelgang kan onderzocht worden op aanwezigheid van bloed.
Je arts zal ook een kijkonderzoek van slokdarm en maag (gastroscopie) plannen. In iets meer dan de helft van de gevallen kan hiermee een diagnose worden gesteld. Is dat niet het geval, dan zal nog een kijkonderzoek van de dikke darm (coloscopie) gebeuren.
Bij hevig bloedbraken of bij tekenen van shock of hartfalen word je via de spoedgevallen opgenomen.
Wat kun je zelf doen?
Raadpleeg je arts wanneer je stoelgang zwart kleurt. De oorzaak moet steeds worden achterhaald.
Sinds enkele jaren loopt in Vlaanderen een bevolkingsonderzoek om dikkedarmkanker vroegtijdig op te sporen. Iedere Vlaming tussen 56 en 74 jaar krijgt daarvoor elke 2 jaar een stoelgangstest toegestuurd die hij thuis kan doen, en met de post opsturen.
Wat kan je arts doen?
Je arts zal je verwijzen naar een maagdarmspecialist voor de gepaste verdere onderzoeken en behandeling.
Meer weten?
https://www.bevolkingsonderzoek.be/dikkedarmkanker