Wat is het?
Scabiës is een ander woord voor schurft. Het is een jeukende huidaandoening die gemakkelijk wordt overgedragen tussen personen. Een korte contacttijd kan al voldoende zijn.
Schurft wordt veroorzaakt door een parasiet, de schurftmijt. De schurftmijt is een klein spinachtig beestje, dat in de huid gangetjes van ongeveer 1 cm graaft. Daar legt de mijt haar eitjes, die na drie dagen uitkomen. Die nieuwe mijten kruipen uit het gangetje en leggen na twee weken ergens anders in de huid weer nieuwe eitjes.
Overdracht van de mijt gebeurt via direct huidcontact (bijvoorbeeld via verzorging, kinesitherapie, seksueel contact) of via besmette kledij en beddengoed. Schurft komt voor in omstandigheden waar mensen dicht bij elkaar leven (rusthuizen, instellingen, huisvestingen voor vluchtelingen). Je kunt het ook oplopen tijdens een verblijf in het buitenland in minder hygiënische omstandigheden. Schurft is vervelend, maar ongevaarlijk.
Hoe vaak komt het voor?
Wereldwijd komt schurft naar schatting bij zo'n 300 miljoen mensen voor, voornamelijk in ontwikkelingslanden. Oorlogssituaties, gebrek aan adequate behandeling en verminderde weerstand (bijvoorbeeld ten gevolge van hiv-besmetting), gebrekkige hygiënische omstandigheden en overbevolking zijn factoren die de infectie in de hand werken.
Exacte cijfers voor Vlaanderen zijn niet beschikbaar. Maar in België vormen, omwille van de veroudering van de bevolking, bewoners van rust- en verzorgingstehuizen een belangrijke risicogroep.
Hoe kun je het herkennen?
Schurft jeukt, voornamelijk 's avonds en 's nachts. De jeuk is het ergst op de billen, polsen en in de plooien tussen de vingers. Door het krabben ontstaan er letsels, en die zijn soms moeilijk te onderscheiden van andere huidaandoeningen zoals eczeem en impetigo. Aangezien schurft besmettelijk is, is de kans groot dat wanneer de andere leden van je gezin of medebewoners dezelfde klachten hebben, het eveneens om schurft gaat. Wees dan extra voorzichtig en vraag je arts om raad.
Hoe stelt je arts de diagnose?
De diagnose stellen van schurft is niet eenvoudig omdat de arts het onderscheid moet maken met andere jeukende huidaandoeningen. De diagnose is zeer waarschijnlijk wanneer minstens 3 van de volgende 4 kenmerken aanwezig zijn:
- de aanwezigheid van een scabiësgangetje in de huid (S-vormig gangetje van enkele millimeters tot 3 cm lang);
- schurftletseltjes zoals rode bultjes of kleine knobbeltjes op typische vindplaatsen als de penis, balzak, oksels, rond de navel en parelvormige blaasjes op de vingers;
- nachtelijke jeuk;
- je hebt contact (gehad) met een persoon met schurft.
Je arts zal schurft als diagnose zeker in overweging nemen als je last hebt van veralgemeende jeuk die voornamelijk 's nachts erger wordt, en als dezelfde jeukklachten ook voorkomen bij andere personen in je omgeving.
Wat kun je zelf doen?
Mensen met schurft schamen zich vaak. En toch kan iedereen het krijgen. Als je schurft hebt, wees dan eerlijk tegen de mensen uit je omgeving, zodat zij bij mogelijke besmetting de schurft kunnen laten behandelen.
Volg de adviezen van je arts nauwgezet op. Zelfs wanneer de jeuk niet meteen lijkt te verbeteren, is het belangrijk de behandeling volledig en correct toe te passen. Zo alleen kun je een herinfectie vermijden.
De crème die je door de arts voorgeschreven krijgt, breng je aan over het hele lichaam, vanaf de rand van de onderkaak tot en met de tenen en voetzool. Bij jonge kinderen (jonger dan 2 jaar) en bejaarden moet ook het gezicht ingesmeerd worden. Vergeet de zone tussen de tenen en vingers en de bilnaad niet! Deze crème blijft zo'n 8 à 12 uur ter plaatse. Daarna spoel je je goed af en trek je propere kleding aan. Het makkelijkst is de zalf aan te brengen voor het slapengaan en 's ochtends af te spoelen.
Naast de behandeling, was je op 60° al het beddengoed, de kleding en materialen die in de afgelopen 72 uur in nauw lichaamscontact kwamen met de persoon met schurft. Kan dit niet meteen, bewaar het materiaal 3 dagen in een afgesloten plastic zak en was het nadien. Matras, kussens en dekens laat je goed luchten (gedurende 2 tot 3 dagen).
Wat kan je arts doen?
Wanneer je arts de diagnose van schurft stelt, zal hij aandringen om het hele gezin (en andere personen met wie je nauw lichaamscontact hebt gehad) gelijktijdig te behandelen. Dit is belangrijk, ook al hebben deze personen (nog) geen klachten. In het gezin zijn dat vooral de ouders, grootouders, kinderen, broers, zussen,...
Je arts zal je een crème voorschrijven (permetrine). De meest voorkomende bijwerkingen van een behandeling met permethrinecrème zijn tintelingen, branderigheid en irritatie.
De jeuk kan helaas nog enkele dagen tot weken aanhouden, zelfs na een correcte behandeling. De arts kan je hiervoor een hydraterende crème, een crème met cortisone of een jeukstillend middel voorschrijven (antihistaminicum).
Hij zal de resultaten van de behandeling opvolgen op 14 dagen, een tweede keer op 28 dagen. Lijkt de therapie onvoldoende te helpen, dan zal hij je naar een dermatoloog (huidspecialist) doorverwijzen.
Ivermectine is een middel dat in pilvorm kan worden ingenomen, en biedt een groter gebruiksgemak. Het is een goed alternatief voor personen die bijvoorbeeld omwille van een huidziekte geen crème kunnen gebruiken. Men meldt met dit geneesmiddel echter een verhoogde kans op resistentie en bijwerkingen. Voorlopig wordt het enkel in de grote ziekenhuizen gebruikt, en is het niet te koop in de apotheek.
Bronnen
www.ebpnet.be
www.domusmedica.be/richtlijn scabiës
www.thuisarts.nl/schurft (nuttige informatie en tips i.v.m. de behandeling van schurft)