Schurft (scabiës)

Aangepast op 21/06/2019

Wat is het?

Scabiës is een ander woord voor schurft. Het is een jeukende huidaandoening die gemakkelijk wordt overgedragen tussen personen. Een korte contacttijd kan al voldoende zijn. Schurft is vervelend, maar ongevaarlijk.

Oorzaken van schurft

Schurft wordt veroorzaakt door een parasiet, de schurftmijt. Dit is een klein spinachtig beestje, dat in de huid gangetjes van ongeveer 1 cm graaft. Daar legt de mijt haar eitjes, die na drie dagen uitkomen. De nieuwe mijten kruipen uit het gangetje en leggen na twee weken ergens anders in de huid weer nieuwe eitjes.
Overdracht van de mijt gebeurt via direct huidcontact (bijv. via verzorging, kinesitherapie, seksueel contact) of via besmette kledij en beddengoed.
- Schurft komt voor in omstandigheden waar mensen dicht bij elkaar leven (rusthuizen, instellingen, huisvestingen voor vluchtelingen).
- Je kunt het ook oplopen tijdens een verblijf in het buitenland in minder hygiënische omstandigheden.

Hoe vaak komt het voor?

Recente, exacte cijfers voor Vlaanderen zijn niet beschikbaar. De voorbije jaren werden wel vaker opstoten van schurft gemeld in nieuwsberichten. Meestal gaat het over vrij lokale opstoten (clusters) die soms wel en soms niet het nieuws halen. We kunnen vandaag onmogelijk met zekerheid zeggen of er al dan niet een ernstige toename is van schurft.

Schurft behoorde tot januari 2009 tot de infectieziekten die verplicht moesten worden aangegeven aan de afdeling ‘toezicht volksgezondheid’. Vandaag hoeft dat niet meer voor individuele gevallen, maar enkel als het voorkomt in gemeenschappen (scholen, zorginstellingen).

Hoe kun je het herkennen?

Schurft jeukt, voornamelijk 's avonds en 's nachts. De jeuk is het ergst op de billen, polsen en in de plooien tussen de vingers. Door het krabben ontstaan er letsels, die soms moeilijk te onderscheiden zijn van andere huidaandoeningen zoals eczeem.
Schurft is besmettelijk: als andere leden van je gezin of medebewoners dezelfde klachten hebben, is de kans dus groot dat het eveneens om schurft gaat.

Hoe stelt je arts de diagnose?

De diagnose stellen van schurft is voor de arts niet eenvoudig, omdat hij het onderscheid moet maken met andere jeukende huidaandoeningen. De diagnose van schurft is zeer waarschijnlijk als er sprake is van minstens 3 van de volgende 4 kenmerken:

een scabiësgangetje in de huid: tussen de vingers, ter hoogte van de polsen, de strekzijde van de ellebogen, de voorste okselplooi, rond de tepels en de navel, ter hoogte van de penis en het scrotum;
schurftletsels zoals rode bultjes of kleine knobbeltjes op typische plaatsen als de penis, de balzak, rond de navel en op de vingers;
nachtelijke jeuk;
(recent) contact met een persoon met schurft.

Je arts zal schurft zeker in overweging nemen als je last hebt van algemene jeuk die voornamelijk 's nachts erger wordt, en als dezelfde jeukklachten ook voorkomen bij andere personen in je omgeving.

Wat kun je zelf doen?

Mensen met schurft schamen zich vaak, maar iedereen kan het krijgen. Als je schurft hebt, wees dan eerlijk tegen de mensen uit je omgeving, zodat zij bij mogelijke besmetting de schurft kunnen laten behandelen.

Volgende adviezen zijn erg belangrijk om schurft doeltreffend te behandelen:

Volg de raad van je arts nauwgezet op.
Zelfs wanneer de jeuk niet meteen lijkt te verbeteren, moet je de behandeling volledig en correct toepassen. Alleen zo kun je een nieuwe infectie vermijden.
Breng de crème die je arts je voorschrijft aan over je hele lichaam, vanaf de rand van je onderkaak tot en met je tenen en voetzolen.
- Bij kinderen jonger dan 2 jaar en bij bejaarden moet ook het gezicht ingesmeerd worden.
- Vergeet de zone tussen de tenen en vingers en de bilnaad niet!
- De crème blijft zo'n 8 à 12 uur ter plaatse. Breng de zalf dus best aan voor het slapengaan en spoel je ’s ochtends goed af. Trek vervolgens propere kleding aan.
Was al het beddengoed op 60°, samen met de kleding en materialen die in de afgelopen 72 uur in nauw lichaamscontact kwamen met de persoon met schurft.
- Als dit niet meteen lukt, bewaar het materiaal dan 3 dagen in een afgesloten plastic zak en was het nadien.
- Laat matrassen, kussens en dekens goed luchten, gedurende 2 tot 3 dagen.

Wat kan je arts doen?

Als je arts de diagnose van schurft stelt, zal hij aandringen om het hele gezin (en andere personen met wie je nauw lichaamscontact hebt gehad) gelijktijdig te behandelen. Dit is belangrijk, ook al hebben deze personen (nog) geen klachten.
Je arts zal je een crème voorschrijven (permetrine of Zalvor®).
- Bij ongeveer 90% van de mensen volstaat één behandeling met permetrinecrème.
- Bij herval of als de persoon na een eenmalige behandeling niet genezen is, zijn meerdere applicaties nodig.
- De meest voorkomende bijwerkingen van een behandeling met permetrinecrème zijn tintelingen, branderigheid en irritatie.
De jeuk kan helaas nog enkele dagen tot weken aanhouden, zelfs na een correcte behandeling. De arts kan je hiervoor een hydraterende crème, een crème met cortisone of een jeukstillend middel (antihistaminicum) voorschrijven.
Ivermectine is een middel dat in pilvorm kan worden ingenomen, en een groter gebruiksgemak biedt. Het is een goed alternatief voor personen die, bijvoorbeeld omwille van een huidziekte, geen crème kunnen gebruiken. Voorlopig wordt het enkel in grote ziekenhuizen gebruikt, en is het niet te koop in de apotheek.