Wat is schurft?
Schurft of scabiës is een besmettelijke huidaandoening. Ze wordt veroorzaakt door een mijt. Schurft veroorzaakt hevige jeuk, vooral ’s nachts.
Iedereen kan schurft krijgen. Het heeft niets te maken met slechte hygiëne.
Schurft is vervelend, maar ongevaarlijk. Het is goed te behandelen.
Oorzaken
Schurft wordt veroorzaakt door een parasiet, de schurftmijt (zie afbeelding hieronder):
- De schurftmijt is een klein spinachtig beestje, dat in de huid gangetjes van ongeveer 1 cm graaft (zie afbeelding onder).
- Daar legt de mijt haar eitjes. Die komen na enkele dagen uit.
- De jonge mijten verplaatsen zich in de huid en leggen na twee weken zelf nieuwe eitjes. Zo gaat de cyclus verder.
Lees verder onder de afbeeldingen
Hoe raak je besmet?
Schurft is erg besmettelijk.
Je raakt vooral besmet door langdurig of nauw huidcontact, zoals samen slapen, knuffelen, iemand verzorgen of seksueel contact.
Ook kleding, beddengoed en handdoeken die rechtstreeks met de huid in contact kwamen, kunnen de mijt doorgeven.
Je raakt niet besmet na een kort contact, zoals een hand geven of even een balpen uitlenen.
Je kan anderen besmetten nog vóór je zelf klachten hebt.
Hoe vaak komt schurft voor?
Sinds 2015 zijn er in België meer meldingen van schurft. Het komt vaker voor bij kinderen, jongeren en mensen ouder dan 65 jaar. Er zijn ook meer gevallen tijdens de koudere maanden.
Vaak gaat het om lokale uitbraken, bijvoorbeeld in zorgvoorzieningen, scholen of opvangcentra. Schurft komt namelijk voor in omstandigheden waar mensen dicht bij elkaar leven. Een lokale uitbraak moet gemeld worden bij de afdeling Toezicht Volksgezondheid van het Departement Zorg.
Je kan schurft ook oplopen tijdens een verblijf in het buitenland. Het kan vaker voorkomen in landen waar er beperkte toegang is tot medische zorg en behandeling.
Hoe kan je schurft herkennen?
De eerste klachten ontstaan vaak pas twee tot zes weken na besmetting. In die tijd kan je wel al anderen besmetten.
Typische klachten zijn:
- hevige jeuk, vooral ’s nachts;
- rode bultjes of blaasjes, vaak met een grijzig, S-vormig gangetje in de huid:
- De bultjes zitten vooral tussen de vingers en tenen, op de polsen, op de ellebogen, rond tepels, geslachtsdelen, billen en buik.
- Bij jonge kinderen zijn de typische gangetjes soms minder zichtbaar, maar zie je vaker blaasjes of bultjes op de handpalmen, voetzolen, nek of het hoofd.
- Ook nadat de mijt verdwenen is, kan je nog jeuk en huiduitslag hebben.
- Door het krabben kunnen er letsels ontstaan (zie afbeelding hieronder).
- Die zijn soms moeilijk te onderscheiden van andere huidaandoeningen, zoals eczeem.
Lees verder onder de afbeelding
Schurft is besmettelijk: als andere leden van je gezin of huisgenoten dezelfde klachten hebben, is de kans dus groot dat zij ook schurft hebben.
Hoe stelt je arts schurft vast?
Je arts:
- luistert naar je klachten;
- bekijkt je huid;
- vraagt of mensen uit je omgeving ook jeuk hebben en of je recent contact hebt gehad met iemand met schurft.
Als je arts twijfelt, dan kan die met een vergroottoestel (een dermatoscoop) in je huid kijken om de mijt te vinden.
Wat kan je zelf doen?
Mensen met schurft schamen zich vaak, maar iedereen kan het krijgen. Als je schurft hebt, wees dan eerlijk tegen de mensen uit je omgeving, zodat zij zich kunnen laten controleren door een arts.
Het is belangrijk dat alle gezinsleden en nauwe contacten op hetzelfde moment behandeld worden. Zo vermijd je dat schurft blijft rondgaan.
Behandeling
Je arts zal een zalf, een lotion of pillen voorschrijven. Hieronder lees je hoe je die gebruikt.
Behandeling met permethrine-zalf
- Leg proper beddengoed.
- Smeer ’s avonds je hele lichaam in van kaakrand tot voetzolen, ook tussen vingers en tenen, onder kortgeknipte nagels en in huidplooien.
- Bij kinderen tussen 2 maanden en 2 jaar smeer je ook het hoofd en het gezicht in. Vermijd de zone rond de mond en de ogen.
- Laat de zalf een nacht (12 uur) intrekken.
- Neem de volgende dag een douche of bad, trek schone kleren aan en leg proper beddengoed.
- Herhaal deze behandeling op dag 8.
Mogelijke bijwerkingen van deze crème zijn tintelingen en branderigheid.
Behandeling met benzylbenzoaat-lotion
- Leg proper beddengoed.
- Smeer ’s avonds je hele lichaam in, op dezelfde manier zoals hierboven beschreven voor permethrine-zalf.
- Herhaal de behandeling de volgende twee avonden, zonder je tussendoor te douchen of je beddengoed te vervangen. In totaal doe je dit dus drie dagen.
- Pas de ochtend na de derde dag mag je je wassen en propere kledij en beddengoed gebruiken.
Mogelijke bijwerkingen van deze crème zijn irritatie van de huid en een onaangename geur.
Behandeling met ivermectine-pillen
- Neem de pillen in.
- Hoeveel pillen je moet nemen, hangt af van je lichaamsgewicht. Volg het advies van je arts of apotheker.
- Neem de pillen niet bij je eten.
- Op dag 8 neem je de pillen opnieuw in.
Aandachtspunten tijdens de behandeling
- Volg het behandelplan van je arts goed op. Je apotheker kan je ook uitleg geven over de adviezen.
- Zelfs als de jeuk niet meteen lijkt te verbeteren, moet je de behandeling volledig en juist toepassen. Alleen zo kan je een nieuwe infectie vermijden. De jeuk kan na de behandeling nog drie tot vier weken blijven. Dat is normaal. Het wil niet zeggen dat de behandeling mislukt is.
- Probeer niet te krabben. Door krabben kunnen wondjes ontstaan. Die kunnen gaan ontsteken.
Hygiënische maatregelen
Het is belangrijk dat je tijdens de behandeling ook deze maatregelen goed volgt:
- Was al je kleding, beddengoed en handdoeken die je de voorbije drie dagen gebruikte op 60°.
- Kan je iets niet wassen? Stop het dan in een goed gesloten zak gedurende drie dagen op kamertemperatuur.
- Stofzuig matrassen, tapijten en zetels. Laat ze daarna drie dagen rusten zonder erop te gaan zitten.
- Heb je huisdieren? Dan mag je ze drie dagen niet knuffelen en mogen ze drie dagen niet op je bed slapen.
Hier vind je een handig overzicht van alle hygiënische maatregelen. Zo zie je niets over het hoofd.
Mag mijn kind naar de opvang of school?
Heeft je kind schurft? Verwittig dan de opvang of school. Je kind mag pas terug naar de opvang of school als de behandeling volledig voorbij is.
Je kan ook de ouders van klasgenootjes op de hoogte brengen, zodat zij alert blijven.
Wat kan je arts of zorgverlener doen?
Behandeling van schurft
Je arts zal een zalf, een lotion of pillen voorschrijven (zie Wat kan je zelf doen?).
Omdat schurft erg besmettelijk is, zal je arts of zorgverlener aandringen om het hele gezin en andere mensen met wie je nauw fysiek contact hebt gehad op hetzelfde moment te behandelen. Dat is belangrijk, ook al hebben die mensen (nog) geen klachten.
Behandeling van jeuk
Je kan helaas nog enkele dagen tot weken last hebben van jeuk, zelfs na de behandeling. Je arts kan je daarvoor een hydraterende crème, een crème met cortisone of een jeukstillend middel (antihistaminicum) voorschrijven.
Meer weten?
- Hier vind je meer algemene info over schurft:
- Bij Kind en Gezin vind je info over schurft bij kinderen en schurft in de kinderopvang.
- Gebruik je medicijnen? Zoek eenvoudig betrouwbare informatie op FarmaInfo.
Bronnen
- www.ebpnet.be
- Diagnose van scabiës. Worel. Jan 2025. (www.worel.be)
- Behandeling van scabiës. Worel. Jan 2025. (www.worel.be)
- Scabies. BMJ Best Practice. Mrt 2023.
- Departement Zorg. Schurft is niet schattig. Geraadpleegd aug 2025.
- BCFI. Middelen tegen scabiës (schurft). Geraadpleegd aug 2025.