Wat is atopisch eczeem?
Atopisch eczeem is een chronische huidaandoening, waarbij je een jeukende uitslag hebt op je huid. Een andere naam hiervoor is constitutioneel eczeem.
Het kan op elke leeftijd ontstaan, maar begint vaak in de kindertijd. Het is niet besmettelijk.
Typische plaatsen waar atopisch eczeem voorkomt zijn:
- aangezicht,
- hals,
- oogleden,
- knieholten,
- binnenkant van ellebogen.
Oorzaken
De oorzaak is nog niet volledig duidelijk. Atopie betekent dat er een erfelijke aanleg is voor allergie. De aandoening komt dan ook vaak voor bij directe familieleden. Atopie uit zich meestal als eczeem, astma, hooikoorts of voedselallergie.
Atopisch eczeem verloopt typisch in opstoten. Zo’n opstoot kan ontstaan door:
- irritatie van de huid, bijvoorbeeld door:
- zweten;
- krabben;
- ruwe kledij;
- vaak wassen met water en zeep of shampoo: de huid droogt daardoor uit;
- stress.
Soms lokken allergische reacties (bijvoorbeeld op huisstofmijt, huisdieren, voeding …) de symptomen (deels) uit.
Hoe vaak komt atopisch eczeem voor?
Eczeem is een van de meest voorkomende huidaandoeningen. Er bestaan verschillende soorten eczeem. Atopisch eczeem is er een van.
Bij kinderen komt het veel vaker voor dan bij volwassenen.
- 15% tot 20% van de kinderen lijdt aan atopisch eczeem. Bij volwassenen is dat 1 tot 3%.
- De meeste kinderen hebben minder klachten als ze in de puberteit komen, maar bij 50% kunnen de symptomen terugkomen.
Hoe kan je atopisch eczeem herkennen?
De voornaamste klacht is een chronische, jeukende huiduitslag. Die uitslag kan verschillende vormen aannemen:
- rode vlekken op een droge huid;
- soms blaasjes en bultjes waar vocht uitkomt (nattend eczeem);
- soms wat schilferend.
De huid kan er wat verdikt en ruw uitzien. Door de hevige jeuk zijn er dikwijls krabwonden, die ook besmet kunnen worden met bacteriën. Daardoor gaan de wonden etteren en komt er een geelachtige korst op. Later kunnen zich littekens vormen.
Hoe stelt je arts atopisch eczeem vast?
Je arts kan de diagnose meestal stellen op basis van je klachten en een lichamelijk onderzoek. Vaak zijn er geen extra onderzoeken nodig.
Soms doet je arts ook een onderzoek naar allergie.
Wat kan je zelf doen?
Herken je een van de symptomen? Raadpleeg dan je huisarts.
Levensstijladviezen
- Probeer stress te verminderen door te ontspannen.
- Warmte kan eczeem verergeren. Zonlicht op zich is goed tegen eczeem, maar zweten is dan weer slecht.
- Krab niet aan het eczeem. Krabben maakt eczeem en jeuk erger. Knip je nagels vaak.
- Vermijd dingen die het eczeem kunnen verergeren, zoals irriterende stoffen of bepaalde voedingsmiddelen bij aangetoonde voedselallergie.
- Draag bij voorkeur handschoenen (geen latex) bij taken in huis (poetsen, afwassen, groenten en fruit snijden …) of op het werk.
- Spoel je na zwemmen in chloorhoudend water goed af en breng nadien een hydraterende (waterinbrengende) crème aan.
- Draag losse kleding, liefst in katoen, en vermijd ruwe stoffen en wol. Synthetische kledij kan in principe geen kwaad, maar je zweet er soms meer in.
- Warmte kan eczeem verergeren. Zonlicht op zich is goed tegen eczeem, maar zweten is dan weer slecht.
- Op de zweetplaatsen (oksels, huidplooien ...) kan nieuwe huiduitslag ontstaan.
- Doe daarom zware lichamelijke inspanningen op de koelste uren van de dag.
- Zorg zoveel mogelijk voor een koele omgeving.
- Probeer te voorkomen dat je huid uitdroogt:
- Douch of baad niet te vaak (2-3/week), te lang of te warm.
- Gebruik geen zeep of zo weinig mogelijk.
- Gebruik badolie.
- Hydrateer je huid na het wassen.
Verzorging van je huid
Het is belangrijk om je huid dagelijks goed te hydrateren, ook als het eczeem tijdelijk weg lijkt. Hydrateren betekent dat je vocht inbrengt in je huid. Daarvoor zijn er middelen in verschillende vormen, zoals lotions, zalf, crèmes en badoliën. Ze beschermen en helpen je huid vochtig te houden. Dat vermindert pijn en jeuk.
- Je kan zoveel gebruiken als je wil en het zo vaak aanbrengen als nodig.
- Het kan helpen om het na een bad of douche aan te brengen, omdat dat helpt om water in de huid vast te houden. Badolie kan daarbij ook helpen.
- Zalf wordt meestal gebruikt op zeer droge huid.
- Je kiest best voor hypoallergene middelen (middelen die minder snel allergische reacties veroorzaken), zonder parfum, kleurstoffen en bewaarmiddelen.
- Deze middelen zijn vrij verkrijgbaar.
- De meeste apothekers bereiden ook zelf vochtinbrengende (hydraterende) crèmes, zodat je zeker bent dat er geen te vermijden producten in zitten.
- Meestal zijn dit crèmes op basis van cetomacrogol of ureum.
- Een dure crème is niet per se beter dan een gewone basiscrème.
Sommige mensen hebben genoeg aan hydraterende middelen om de symptomen onder controle te houden, maar de meeste mensen moeten ze samen met een andere behandeling gebruiken.
Psychologische impact
Eczeem kan vaak leiden tot gevoelens van depressie, angst en een lagere levenskwaliteit. Het is moeilijk te zeggen of stress door eczeem de oorzaak is of juist het gevolg: vaak is het beide.
Het is zowel voor jezelf als je naasten erg belangrijk om steun te vinden bij mensen om je heen. Contact met lotgenoten kan ook waardevol zijn. Je kan er tips en inspiratie vinden om ermee om te gaan. Je kan er ook over praten met je zorgverlener.
Wat kan je arts of zorgverlener doen?
Atopisch eczeem is niet te genezen. Er is immers geen behandeling die de oorzaak wegneemt. De behandeling richt zich op 2 pijlers:
- verzorging van je huid (zie hierboven);
- behandelen van opstoten: opstoten kunnen zeer vervelend zijn door de jeuk en omwille van esthetische redenen.
Verzorging van je huid
Je zorgverlener geeft je uitleg over hoe je je huid zo goed mogelijk kan onderhouden en verzorgen.
Behandelen van opstoten
Cortisone
De basis van de behandeling zijn cortisonecrèmes en -zalven. Die helpen om de ontsteking en jeuk te verminderen.
- Cortisone bestaat in verschillende sterktes. Afhankelijk van de ernst en de plaats van het eczeem beslist je arts:
- of je best een zwakke cortisonebereiding krijgt of eerder een sterke;
- hoelang je het best gebruikt.
- Sommige mensen moeten regelmatig een lage dosis cortisonecrème gebruiken om opstoten te voorkomen.
Andere behandelingen
Heb je heel de tijd (chronisch) eczeem en heel vaak last van opstoten? Dan kan je voordeel hebben bij:
- lichttherapie (fototherapie);
- crèmes of geneesmiddelen die inwerken op het immuunsysteem.
- Zo’n crème stimuleert de positieve elementen van het afweersysteem en remt de negatieve elementen af.
- Tijdens deze behandeling vermijd je blootstelling van je huid aan zonlicht.
Dit soort behandelingen worden meestal voorgeschreven door een huidarts (dermatoloog).
Voedingssupplementen geven doorgaans geen verbetering van de klachten.
Werk
Als je eczeem hebt, is niet elke beroepskeuze even geschikt. Je zorgverlener kan je daarover advies geven.
Heeft je eczeem te maken met je werk (bijvoorbeeld door contact met chemische stoffen)? Dan kan je zorgverlener van de arbeidsgeneeskundige dienst je helpen met aanpassingen op het werk.
Meer weten?
Thuisarts.nl: Ik heb last van eczeem door erfelijke aanleg