Wat is het?
Anabole steroïden zijn hormonen die de opbouw van de spieren bevorderen. Ze zijn afgeleid van het mannelijk geslachtshormoon testosteron. Ze worden veel gebruikt om sportprestaties te verbeteren, vooral bij gewichtheffen, bodybuilding, discuswerpen e.d.
Ze worden beschouwd als doping, en zijn daarom verboden.
Wat zijn de effecten van steroïden?
Steroïden hebben zowel androgene als anabole eigenschappen.
Androgeen betekent dat ze naast de spierontwikkeling ook een rol spelen in de ontwikkeling van de mannelijke geslachtskenmerken zoals de groei van penis en teelballen, zaadcelproductie, de groei van het schaamhaar, de stemverandering in de puberteit en het ontstaan van het seksuele verlangen (libido).
Anabool betekent dat steroïden de aanmaak van eiwitten, en dus van spiervezels die uit eiwitten zijn opgebouwd, stimuleren. Het bekendste anabole steroïd is testosteron. Dat wordt, net als sommige andere anabole steroïden, door het lichaam zelf aangemaakt.
Steroïden kunnen ook aangewend worden onder de vorm van gels, injecties of tabletten, en zitten in sommige voedingssupplementen die vooral bij krachttraining worden gebruikt.
Dergelijke supplementen zijn illegaal; ze worden via internet aangeboden of clandestien verkocht. In te grote hoeveelheden in het lichaam aanwezig kunnen ze aanleiding geven tot heel wat bijwerkingen:
- algemeen: verhoogd libido of juist verlies van libido, depressieve gevoelens, woede-uitbarstingen, slaapstoornissen, hoofdpijn, duizeligheid en misselijkheid.
- bij mannen: pijn bij het plassen en pijn aan de teelballen, prostaatvergroting en prostaatkanker, verminderde vruchtbaarheid, toename van de borstontwikkeling.
- bij vrouwen: vermindering van de borstgrootte, zware stem, menstruatiestoornissen, vergroting van de clitoris, foetusafwijkingen bij zwangere vrouwen.
- ontstaan van zowel goedaardige als kwaadaardige levertumoren, stoornissen van de leverfunctie, vorming van levercysten.
- toegenomen gevoeligheid voor kwetsuren, vroegtijdig stoppen van de beendergroei bij jongeren.
- aanleg voor diabetes, wijziging van de schildklierfunctie.
- ontstaan van vettige huid en haren, acne, kaalheid, toegenomen baardgroei (ook bij vrouwen), striemen.
- verminderde weerstand tegen infecties.
Na het stoppen van steroïdengebruik kunnen ontwenningsverschijnselen optreden zoals vermoeidheid, depressie en impotentie.
Over welke producten gaat het?
Er bestaan zowel natuurlijke (die het lichaam zelf aanmaakt) als synthetische producten. In België zijn er weinig van deze producten legaal te verkrijgen. Bij ons zijn ze uitsluitend bedoeld voor de behandeling van bepaalde ziekten. De voornaamste stoffen zijn:
- In België verkrijgbaar: mesterolon (Proviron), nandrolon (Deca-Durabolin) en testosteron (Androgel, Itnogen, Nebido, Sustanon, Testim en Testocaps).
- Niet in België verkrijgbaar, maar wel via het internet en sommige sportclubs: methandrosterolone (Dianabol, Anabol, Anabolin, Metabolin), testosteron (Androxolon, Estandron, Omnadren, Primodian, Primoteston, Restandol, Sustanon, Panteston, Testen, Testoviron, Undestor), trenbolone (Parabolan, Finajet), stanozolol (Stromba, Winstrol), oximetholone (Anapolon, Anadrol, Androlic), oxandrolon (Anavar), fluoxymesterone (Halotestin).
Dikwijls wordt dit soort producten gecombineerd met andere stoffen zoals groeihormoon, clenbuterol, insuline, HCG....
Hoe stelt je arts het gebruik vast?
De arts zal het gebruik van anabole steroïden vermoeden bij een jonge, sterk gespierde atleet (typisch in een krachtsport) met klachten als acne, onvruchtbaarheid, verminderd libido, depressie, agressiviteit, slaapstoornissen of tekenen van hart(ritme)stoornissen.
In dat geval laat hij de afbraakproducten ervan opsporen in het bloed of in de urine.
Bij vermoeden van ernstige bijwerkingen kunnen een echografie, hartonderzoek en röntgenfoto van de borstkas nodig zijn.
Bij verminderde vruchtbaarheid gebeurt een spermaonderzoek.
Wat kan je zelf doen?
Steroïden hebben ernstige bijwerkingen en zijn gevaarlijk voor de gezondheid. Gebruik ze dus niet!
Niet alleen is hun gebruik bij sporters verboden, maar kunnen ze ook allerlei ziekten uitlokken, van hartaandoeningen tot sommige kankers.
Wat kan je arts doen?
De enige behandeling is het onmiddellijk en volledig stoppen van het steroïdengebruik.
De arts zal aandacht hebben voor mogelijke ontwenningsverschijnselen.
Daarom gebeuren er ook na het stoppen controles, o.a. van je leverfunctie.