Verkoudheid met sinusitis bij kinderen

Wat is het?

Bij een banale verkoudheid kunnen ook de bijholten, de zogenaamde sinussen, ontsteken. De sinussen zijn gelegen in het bot van het voorhoofd (frontale sinussen), boven en achter het neusbeen (ethmoïdale sinussen), links en rechts van de neus en in de kaken (maxillaire sinussen) en de sinussen t.h.v. de slapen (sfenoïdale sinussen). Als het kind ouder wordt, groeien ook de sinussen mee. Alle sinussen staan via een kleine opening in verbinding met de neus- en keelholte. Bij een verkoudheid kunnen de sinussen dus gemakkelijk mee ontsteken.

De oorzaak van een verkoudheid met sinusitis is meestal een virale infectie. Een bacteriële infectie is veel zeldzamer. In dat geval gaat het dikwijls om een bijbesmetting bovenop een virale infectie.

Hoe vaak komt het voor?

Bij kinderen van 0-4 jaar wordt de diagnose zeer weinig gesteld. De sinussen zijn dan immers nog weinig ontwikkeld. Bij kinderen van 5-17 jaar is de frequentie ongeveer 8 keer per 1.000 patiënten per jaar¹.

Hoe kun je het herkennen?

Denk aan acute sinusitis van de kaakholte als je kind (10 à 14 dagen) na een banale luchtweginfectie langdurig etterige neusloop vertoont, hoofdpijn heeft en hoest. Vooral als de symptomen verergeren na initieel beterschap, is sinusitis waarschijnlijk.

Kinderen hebben bij een sinusitis een groter risico op verwikkelingen in vergelijking met volwassenen. De infectie kan zich bij kinderen makkelijker uitspreiden naar de oogleden of de wang. Als je arts dit merkt, is het een alarmteken. Ook een acute middenoorontsteking (otitis media) bij peuters is frequent. 

Hoe stelt je arts de aandoening vast?

Je arts kan de diagnose stellen op basis van de klachten en het lichamelijk onderzoek. Een röntgenfoto nemen wordt voor de diagnose van acute sinusitis niet aanbevolen, omdat milde tot ernstige zwelling van het slijmvlies vaak voorkomt, zelfs bij gezonde kinderen.

Verder moeten onnodige beeldvormende onderzoeken bij kinderen vermeden worden, omdat kinderen gevoelig zijn aan bestraling.

Wat kun je zelf doen?

Een acute bacteriële of virale rhinosinusitis geneest vrijwel altijd vanzelf binnen de 10 dagen. Meestal volstaat symptoomverlichting.

• De overdracht van virussen gebeurt vooral via handcontact en druppelbesmetting (hoesten, niezen). Een goede handhygiëne voorkomt de verdere verspreiding.
• Zoutspoelingen: Probeer de neus open te houden met een zoutoplossing in druppels of spray, zodat de slijmen gemakkelijker weg kunnen. Deze middelen verlichten vooral de neusklachten, maar hebben geen invloed op de snelheid van het herstel.
• Middelen om het neusslijmvlies te doen ontzwellen worden niet aangeraden (bvb: xylometazoline, nesivine). Als je deze middelen toch gebruikt, doe dit dan best alleen voor het slapen, en nooit langer dan een week.

Wat kan je apotheker doen?

Je apotheker kan je zoutspoelingen voor de neus aanraden. Zeker bij jonge kinderen (<7 jaar) is indruppelen of spoelen van de neus met een fysiologische zoutoplossing te verkiezen boven een ontzwellende neusspray of –druppels. Er zijn specifieke gebruiksadviezen rond deze ontzwellende middelen: volg de raad van je arts en apotheker.  

Pijnstillers kunnen nuttig zijn om symptomen zoals hoofd-, spier- en gewrichtspijn te verlichten. De voorkeur gaat uit naar paracetamol. Het toedieningsinterval moet minstens 4 uur bedragen. Je apotheker geeft je advies over de correcte dosis.

Wat kan je arts doen?

Meestal volstaat symptomatische therapie om de klachten te verminderen, met pijnstillers als paracetamol en zoute neusdruppels of sprays.

Alleen voor een sinusitis bij een ernstig ziek kind of bij verminderde weerstand zal een antibioticum opgestart worden. De eerste keuze is dan amoxicilline gedurende 10 dagen. Als daarmee geen beterschap optreedt, en de oorzakelijke kiem niet gekend is, kan amoxicilline-clavulaanzuur voorgeschreven worden. Dit antibioticum werkt tegen meerdere soorten bacteriën, zodat de kans op effect, maar ook op bijwerkingen, groter wordt.

Bij steeds terugkerende sinusitis zal de arts doorverwijzen naar een gespecialiseerd arts, de NKO (neus-keel-oor)-arts. Onderliggende voorbeschikkende factoren moeten dan geïdentificeerd en behandeld worden, zoals vergrote poliepen of allergie.

Je arts zal extra bedacht zijn op verwikkelingen bij kinderen, waarbij de infectie zich verder verspreidt achter de ogen, naar de wang of naar de hersenen. Bij alarmtekenen hiervan zal je arts je kind meteen doorverwijzen naar een gespecialiseerde arts voor opname in het ziekenhuis.

Meer weten?

https://www.thuisarts.nl/bijholte-ontsteking/ik-heb-bijholte-ontsteking

Bronnen

• https://www.ebpnet.be
• https://upb-avb.be/assets/antibioticagids-NL-d96b19ad.pdf
• Zelfzorgadvies in de apotheek, Praktijkgids 2. S.Cornwell, V.Foulon. Uitgeverij Acco. Editie 2018.

¹ https://www.nhg.org/standaarden/volledig/nhg-standaard-acute-rhinosinusitis