Wat is het?
Sinussen of bijholtes zijn met lucht gevulde ruimtes in het bot van je schedel. Via kleine openingen zijn ze verbonden met je neus- en keelholte. Sinusitis is een ontsteking van het slijmvlies in de bijholtes.
Soorten sinussen
We hebben verschillende sinussen (zie afbeelding):
- voorhoofdsinussen (frontale sinussen);
- kaaksinussen (maxillaire sinussen);
- neussinussen (ethmoïdale sinussen);
- sinussen ter hoogte van je slapen (sfenoïdale sinussen).

Acute sinusitis
Een sinusitis begint meestal met een gewone verkoudheid. Het slijmvlies in je neus zwelt op en produceert veel snot. Hierdoor kan de opening tussen je sinussen (bijholtes) en je neus-keelholte ‘dichtslibben’. Je snot wordt dikker en kan er niet of nauwelijks meer uitlopen. Door de overvolle sinus kan je druk of pijn voelen.
Chronische sinusitis
Als je langer dan 8 weken last hebt van een ontstoken bijholte, spreken we van chronische sinusitis.
Waarom een acute sinusitis chronisch wordt, is niet geweten. Mensen met een verzwakte weerstand lopen wel meer risico. Veel personen met chronische sinusitis hebben ook last van astma.
Hoe kan je het herkennen?
Typische symptomen
Bij een chronische sinusitis heb je last van:
- een drukkend en pijnlijk gevoel in je aangezicht;
- neusloop;
- een verstopte neus;
- verminderde reukzin, waardoor je ook minder smaken waarneemt.
Andere klachten
- Afhankelijk van de plaats van je ontstoken sinus, kan je hoofdpijn krijgen.
- De pijn kan aanhouden.
- Bovenop een chronische sinusitis kunnen ook acute infecties voorkomen.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Meestal stelt je arts de diagnose op basis van je klachten en een lichamelijk onderzoek.
Beeldvormend onderzoek
Als de arts twijfelt, kan hij verdere technische onderzoeken aanvragen. Een röntgenonderzoek kan vocht of slijm in je sinussen uitsluiten. Zo’n vocht of slijm wijst echter niet altijd op een sinusitis.
De arts kiest het best voor een CT-scan om de uitgebreidheid van je aandoening en de verdere behandeling te bepalen. De straling is bij een CT-scan wel aanzienlijk hoger dan bij een gewone röntgenfoto.
Wat kan je zelf doen?
- Snuit je neus voorzichtig. Als je hard snuit, neemt de druk in je sinus toe.
- Probeer bruuske overgangen van warm naar koud en omgekeerd te vermijden.
- Spoel je neus het best regelmatig met een fysiologische zoutoplossing. Dat kan je klachten verlichten.
- Gebruik eventueel een neusspray (zie onder). Vraag hiervoor advies aan je apotheker.
- Je kan eventueel een pijnstiller innemen, zoals paracetamol. Neem die niet te lang in: dat kan hoofdpijn uitlokken. Overleg steeds met je arts.
Wat kan je apotheker doen?
Zoutspoeling en bevochtiging
Je apotheker kan zoutspoelingen voor je neus aanraden.
Als je neus te hard uitdroogt door neussprays (vooral op basis van cortisone), dan kan je een bevochtigende neuszalf en -spray gebruiken. Die beschermen je neus tegen uitdroging en verhinderen korstjes.
Neussprays
Je apotheker geeft je raad over de juiste neusspray. Hij legt je uit hoe je de spray correct moet gebruiken.
Ontzwellende neusspray
Een neusspray zoals xylometazoline ontzwelt je neusslijmvlies. Zo’n spray wordt afgeraden, omdat die vaak aanleiding geeft tot een zogenaamd rebound-effect. Dit betekent dat, wanneer het middel uitgewerkt is, je slijmvlies meer opzwelt dan tevoren. Hierdoor blijf je een neusspray gebruiken en raak je er nog moeilijk vanaf.
Cortisone-neusspray
Een neusspray met cortisone, zoals mometason, kan de ontsteking helpen onderdrukken. Het verlicht je neusverstopping en neusloop, en verbetert je reukzin. Zo’n spray mag je, in tegenstelling tot een ontzwellende neusspray zoals xylometazoline (zie boven), wel langdurig gebruiken. Vraag hiervoor eerst advies aan je arts. Met een doktersvoorschrift wordt een cortisone-neusspray ook terugbetaald.
Dit middel werkt pas maximaal na 3-10 dagen. Houd de behandeling dus even vol.
Mogelijke bijwerkingen van een neusspray met cortisone zijn:
- irritatie van je neus;
- niesaanvallen na toediening;
- soms neusbloedingen (enige tijd na de start van de behandeling).
Als je last hebt van bovenstaande nevenwerkingen, stop je het best enkele dagen met de spray. Vaak krijg je bijwerkingen doordat je de neusspray niet correct gebruikt. Let erop dat je het middel weg van je neustussenschot spuit.
Wat kan je arts doen?
Medicatie
Een neusspray met een ontzwellend middel of cortisone (zie boven) kan helpen.
Antibiotica zijn bij sinusitis zelden nodig. Ze hebben geen invloed op je klachten of op je herstel van een gewone sinusitis. Antibiotica geven wel vaak bijwerkingen, zoals maag-darmproblemen en vaginale klachten.
Doorverwijzing
Als medicatie niet aanslaat, verwijst je huisarts je door naar een neus-keel-oorarts (NKO-arts) voor een gepaste behandeling. De arts kan overwegen om de doorgangen van je sinussen weer open te maken of om neuspoliepen te verwijderen. Hiervoor is een chirurgische ingreep nodig.
Meer weten?
https://www.thuisarts.nl/bijholte-ontsteking/ik-heb-bijholte-ontsteking
Bronnen
- https://www.ebpnet.be
- Zelfzorgadvies in de apotheek, Praktijkgids 2. S.Cornwell, V.Foulon. Uitgeverij Acco. Editie 2018.