Gebroken voet en/of teen

Wat is het?

Je voet bestaat uit 26 botjes. Onderling vormen ze gewrichtjes. De gewrichtjes, spieren en pezen zorgen ervoor dat je voet soepel en makkelijk kan bewegen.

Je kan een of meerdere voetbotjes breken, bijvoorbeeld na:

• een val;
• een stoot tegen een voorwerp;
• een sprong van een grote hoogte.

Een breuk in een van de botjes van je voet:

• heeft gevolgen voor je hele voet, met andere woorden, je kan je voet niet meer goed gebruiken;
• is vaak gecompliceerd, omdat ze doorloopt tot in het oppervlak van het gewricht.

Soorten breuken

Je kan een breuk oplopen op volgende plaatsen in je voet (zie afbeelding boven):

• de voorvoet, met name je tenen;

• de middenvoet;
  • De beentjes van je middenvoet lopen in de richting van je tenen.
  • Een gebroken middenvoetsbotje is vaak een stressfractuur (of vermoeidheidsbreuk), als gevolg van herhaaldelijke overbelasting.

• het hielbeen;
  • Een gebroken hielbeen is vaak het gevolg van een val van grote hoogte.

• het gewricht van Lisfranc;
  • Dat is het gewricht tussen de middenvoetsbeentjes en de voetwortel.
  • Zo’n breuk wordt vaak gemist en kan bijv. ontstaan als:
    • je in een gat stapt tijdens een wandeling;
    • je de rempedaal fel indrukt om een ongeval te vermijden;
    • een speler op je voet trapt tijdens een voetbalwedstrijd.

• het gewricht van Chopart;
  • Dit gewricht loopt tussen de voetwortelbeentjes.
  • Een breuk van dit gewricht is zeldzaam en wordt vaak gemist.

• het enkelgewricht.
  • Een gebroken enkelgewricht ontstaat meestal nadat je je voet hebt omgeslagen.
  • Doorgaans is je enkelgewricht ook ontwricht: de verschillende botjes zijn dan verplaatst.

Hoe kan je het herkennen?

Je hebt waarschijnlijk een gebroken voet als:

• je een ongeval hebt gehad;
• je voet daarna plots veel pijn doet;
• je moeilijk kan stappen en op je voet kan steunen;
• je voet opzwelt.

Heb je een stressfractuur, bijvoorbeeld door te snel een te intensief loopprogramma te starten? Dan heb je vooral pijn tijdens het sporten en vaak ook daarna.

Hoe stelt je arts de aandoening vast?

Bevraging

Je arts vraagt eerst wanneer en hoe de pijn in je voet precies is ontstaan. Hij wil namelijk weten of de pijn het gevolg is van een voetletsel of van een langdurige overbelasting van je voet.

Onderzoek

Daarna onderzoekt hij je voet grondig en kijkt hij na waar je precies pijn hebt.

Vermoedt je arts dat je voet gebroken is? Dan vraagt hij een van de volgende onderzoeken aan:

• meestal een foto (Rx);
• soms een CT- of MRI- of botscan.

Wat kan je zelf doen?

Is je voet na een ongeval pijnlijk, gezwollen en blauw?

• Leg je been omhoog.
• Leg er ijs op om zwelling tegen te gaan.
• Nemen de pijn en de zwelling verder toe en kan je niet meer op je voet staan?
  • Ga dan naar je arts.
  • Hij zal je waarschijnlijk doorverwijzen voor een foto van je voet.
• Probeer in afwachting niet op je voet te steunen. Gebruik eventueel een kruk.

Wat kan je arts doen?

De behandeling hangt af van de plaats van de breuk in je voet.

Gebroken teen

• Heb je een teen gebroken?
  • Dan adviseert je arts je om gedurende 1 tot 4 weken:
    • een goed ondersteunde schoen te dragen;
    • je teen vast te maken aan een aangrenzende teen.
  • Een breuk in het eerste deel van de grote teen vereist meestal een operatie.

• Zijn alleen de botjes erg verplaatst?
  • Dan kan je arts je teen onder narcose rechtzetten.

Gebroken middenvoetsbeentje(s)

• Heb je een middenvoetsbeentje gebroken?
  • Dan adviseert je arts je om gedurende een paar weken je voet te spalken (een ondersteunend verband te dragen).
  • Probeer je gewricht niet te belasten. Respecteer je pijngrenzen. Gebruik desnoods krukken.

• Heb je meerdere middenvoetsbeentjes gebroken?
  • Dan moet je gedurende 3 tot 4 weken een gipsverband dragen.

• Is de breuk verplaatst?
  • In dat geval is een operatie nodig.

Gebroken hielbeen

Is je hielbeen gebroken?

• In dat geval beslist je arts of een operatie nodig is.
• De genezing duurt lang, minstens 6 maanden.

Gebroken gewrichten

• Heb je een breuk in het gewricht van Lisfranc?
  • In dat geval is een operatie nodig.
  • Daarna moet je gedurende 6 weken een gipsverband dragen.

• Heb je een breuk in het gewricht van Chopart?
  • Dan is een operatie nodig om de botten aan elkaar vast te maken.
  • Daarna moet je gedurende 6 tot 8 weken een gipsverband dragen.

• Heb je een enkelbreuk en ook een enkelontwrichting?
  • Dan is een operatie nodig om de botdelen aan elkaar vast te maken met schroeven.
  • Meestal moet je daarna gedurende 8 tot 16 weken een gipsverband dragen.

Wat kan je samen met je kinesitherapeut doen?

Je kinesitherapeut speelt een belangrijke rol bij de behandeling en de revalidatie na een breuk.

Periode van immobilisatie en/of relatieve rust

De behandeling van een breuk gebeurt via een periode van plaatselijke immobilisatie (bijvoorbeeld gipsverband) of relatieve rust, waarbij je je voet tijdelijk minder mag bewegen.

Je kinesitherapeut kan je tijdens deze periode begeleiden om:

• ervoor te zorgen dat je nog zoveel mogelijk kan blijven doen;
• je te leren omgaan met het feit dat je tijdelijk en plaatselijk minder mag bewegen;
• je inzicht te geven in het genezingsproces;
• problemen te voorkomen als gevolg van de breuk en/of ontwrichting.

Revalidatieperiode

Voor de revalidatie

Voor de revalidatie gebeurt een kinesitherapeutisch onderzoek. Je kinesitherapeut doet dan metingen om na te gaan wat je nog kan.

Daarna stelt hij samen met jou een revalidatieplan op:

• Het doel is om:
  • na de operatie:
    • je beperkingen aan te pakken;
    • je mogelijkheden te verbeteren.
  • na de revalidatie zoveel mogelijk de bewegingsmogelijkheden of functies van voor je breuk te herwinnen en eventueel te verbeteren.

• Je kinesitherapeut houdt rekening met:
  • hoeveel belasting je aankan;
  • de aanbevelingen van je arts.

Tijdens en na de revalidatie

Bij de start van de revalidatieperiode maakt je kinesitherapeut een kinesitherapeutisch bilan op. Dat is een evaluatie van je situatie binnen je specifieke context. Dat noemen we de biopsychosociale benadering.

Op basis van dat bilan biedt je kinesitherapeut je een aantal oefeningen aan om:

• de beweeglijkheid van je tenen, je voorvoet, je enkel en de omliggende gewrichten te herstellen;
• de spierkracht van je tenen, voet en enkel, en vooral de omliggende spieren te versterken;
• de controle over je tenen, voet en enkel in verschillende situaties te verbeteren, zoals staan, stappen of lopen;
• je functionele capaciteiten van voor het letsel te herwinnen;
• een nieuw letsel te voorkomen.

De revalidatie is erop gericht om je activiteiten te hernemen, zoals werken, sporten of culturele en sociale activiteiten bijwonen.

Om te controleren of de breuk goed geneest, doet je kinesitherapeut tijdens en na de revalidatie dezelfde metingen als voor de revalidatie.

Bronnen

• https://voetchirurgie.info/voetaandoeningen/
• https://www.ebpnet.be
• DynaMed [Internet]. Ipswich (MA): EBSCO Information Services. 1995 - . Record No. T1614716946676, Metatarsal Fractures; [updated 2021 Jul 9, cited place cited date here]. Available from https://www-dynamed-com.gateway2.cdlh.be/topics/dmp~AN~T1614716946676. Registration and login required.