Voetbreuken

Aangepast op 30/10/2019

Wat is het?

De menselijke voet bestaat uit 26 beentjes. Alle beenderen vormen onderling gewrichten. Samen met de spieren en pezen zorgen ze ervoor dat de voet soepel en makkelijk kan bewegen. Door een kwetsuur (bijv. na een val, stoot tegen een voorwerp of sprong van een grote hoogte) kunnen een of meerdere voetbeentjes breken. Dergelijke breuken belemmeren doorgaans het functioneren van de hele voet, en zijn vaak gecompliceerd omdat ze doorlopen tot in het gewrichtsoppervlak.

Soorten voetbreuken

Op volgende plaatsen kunnen voetbreuken voorkomen:

voorvoet (tenen);
- De voorvoet bestaat uit de 5 tenen en telt 14 beentjes.
- Een weinig verplaatste breuk geneest over het algemeen vlot. Sommige breuken in de grote teen zijn ernstiger en hebben een andere behandeling nodig.
middenvoet;
- De middenvoet bestaat uit 5 middenvoetsbeentjes. Deze beentjes lopen in de richting van de tenen.
- Op de kop van het middenvoetsbeentje van de grote teen zitten 2 kleine extra knobbels (sesambeentjes) die dienen voor de aanhechting van enkele pezen.
- Vaak is een breuk in een middenvoetsbeentje een stressfractuur (of vermoeidheidsbreuk). Zo’n breuk ontstaat doordat het bot herhaaldelijk overbelast wordt, waardoor het scheurt.
gewricht van Lisfranc;
- Dit is het gewricht tussen de middenvoetsbeentjes en voetwortel. De voetwortel telt 7 beentjes, waaronder het hielbeen en het sprongbeen.
- Een breuk wordt vaak over het hoofd gezien. Voorbeelden waarbij een breuk kan optreden zijn:
  - in een gat stappen tijdens het wandelen;
  - indrukken van het rempedaal bij een ongeval;
  - een andere speler die op je voet stapt tijdens een voetbaltornooi.
gewricht van Chopart;
- Dit gewricht loopt tussen de voetwortelbeentjes.
- Letsels in dit gewricht zijn zeldzaam en worden vaak gemist. Een operatie is echter vaak noodzakelijk.
enkelgewricht;
- Het sprongbeen verbindt via het enkelgewricht de voet met het onderbeen.
- Vaak ontstaan letsels door het omslaan van de voet. Het enkelgewricht kan daarbij ontwrichten, waarbij de verschillende botten uit positie staan. Er kan ook een breuk ontstaan in het sprongbeen.
hielbeen.
- Een breuk in het hielbeen wordt vaak veroorzaakt door een val van grote hoogte. De genezing duurt minstens 6 maanden.

Hoe kun je het herkennen?

Meestal heb je een ongeval gehad waarna je plots veel pijn kreeg aan je voet. Stappen en zelfs steunen kunnen moeilijk zijn. Dikwijls zwelt de voet op.

Een stressfractuur van (een van) de middenvoetsbeentjes komt vaak voor na langdurige belasting, bijv. door te snel een te intensief loopprogramma op te starten. Pijn treedt vooral op tijdens en vaak ook na het sporten.

Hoe stelt je arts de aandoening vast?

Je arts zal eerst vragen wanneer en hoe de pijn in je voet precies is ontstaan. Hij zal willen weten of er sprake was van een kwetsuur of langdurige overbelasting van de voet.

Daarna volgt een grondig onderzoek van de voet om te kijken waar de pijn precies zit. Als de arts een voetbreuk vermoedt, zal hij beeldvorming aanvragen. Meestal betreft dit een röntgenfoto, soms meer gespecialiseerde onderzoeken zoals een CT- of MRI-scan.

Wat kun je zelf doen?

Is je voet na een ongeval pijnlijk, gezwollen en blauw, dan leg je best je been omhoog.
IJs kan de zwelling tegengaan.
Als de pijn en de zwelling nadien nog toenemen en je niet meer op je voet kunt steunen, ga dan naar je arts. Hij zal je waarschijnlijk doorverwijzen voor een röntgenfoto.
Probeer in afwachting niet op de voet te steunen. Gebruik eventueel een kruk.

Wat kan je arts doen?

De behandeling is afhankelijk van de plaats in de voet waar de breuk zich bevindt.

Tenen

Bij een breuk in de tenen moet je een stevige schoen dragen gedurende 1 tot 4 weken, met de gewonde teen vastgemaakt aan een aangrenzende teen.
Afhankelijk van je beroep kan de arts je ook ziekteverlof voorschrijven.
Als de botjes sterk verplaatst zijn, moet je teen mogelijk onder narcose rechtgezet worden.
Bij breuken in het eerste deel van je grote teen is vaak een operatie nodig.

Middenvoetsbeentjes

Een breuk in één middenvoetsbeentje wordt behandeld met een ondersteunend verband gedurende een paar weken. Ondertussen is het belangrijk dat je het gewricht minder belast, zoals het lichaam aangeeft. Hiervoor kun je krukken gebruiken.
Bij breuken in meerdere middenvoetsbeentjes heb je een gipsverband nodig gedurende 3 tot 4 weken.
Verplaatste breuken moeten geopereerd worden.

Gewricht van Lisfranc

Een breuk in het gewricht van Lisfranc moet geopereerd worden. Daarna moet je gedurende 6 weken een gips dragen.

Gewricht van Chopart

Ook bij een breuk in het gewricht van Chopart worden de botten aan elkaar vastgemaakt door een operatie. Daarna moet je gedurende 6 tot 8 weken een gips dragen.

Enkelgewricht

Een breuk in het enkelgewricht in combinatie met een ontwrichting moet snel rechtgezet worden. De botdelen worden in een operatie aan elkaar vastgezet met schroeven. Meestal moet je gedurende 8 tot 16 weken een gips dragen.