Eerste hulp bij irritatie door eikenprocessierupsen

Verschenen op 26/06/2019

Wat is het?

In bepaalde regio's vind je aan het begin van de zomer (mei, juni, juli) behaarde rupsen op eikenbomen. Het zijn de larven van de eikenprocessievlinder. Ze leven in grote nesten op de stam of de takken van voornamelijk eiken, maar ook van andere boomsoorten zoals beuken en berken. 's Nachts gaan ze in dichte drommen (‘in processie’) op zoek naar eikenbladeren: vandaar hun naam.

Wat stel je vast?

Bij contact met de huid:

krijgt het slachtoffer binnen de 8 uur een pijnlijke rode uitslag en hevige jeuk die tot 2 weken kan aanhouden;
kunnen er ook letsels op andere plaatsen optreden, omdat de brandhaartjes zich gemakkelijk verspreiden via zweet of door te krabben.

Bij contact met de ogen:

krijgt het slachtoffer binnen 1 tot 4 uur jeukende, rode en pijnlijke ogen;

Bij het inademen van de brandhaartjes:

niest het slachtoffer vaak;
kan hij keelpijn of slikstoornissen krijgen;
kan hij soms ademhalingsproblemen krijgen door een kramp van de ademhalingswegen.

Bij het inslikken van de brandhaartjes:

krijgt het slachtoffer veel speeksel in de mond;
kan zijn mondslijmvlies ontsteken;
braakt hij soms;
kan hij buikpijn hebben.

Aanbeveling

Zorg voor veiligheid. Was je handen en trek wegwerphandschoenen aan. Draag kledij met lange mouwen om jezelf te beschermen tegen contact met de brandhaartjes.
Ga na wat er mis is en beoordeel de toestand van het slachtoffer.
Raadpleeg een oogarts als de ogen van het slachtoffer geïrriteerd zijn. De ogen moeten gespoeld worden om alle brandhaartjes te verwijderen. Dat is meestal niet mogelijk met eenvoudig spoelen. Een oogarts voorziet een passende behandeling.
Raadpleeg het Antigifcentrum via telefoonnummer 070 245 245 als het slachtoffer haartjes heeft ingeslikt.
Alarmeer de hulpdiensten via het telefoonnummer 112 als het slachtoffer algemene reacties vertoont.
Verwittig het gemeentebestuur of de brandweer voor het verwijderen van de rupsen.
Verleen verdere eerste hulp:

Probeer te vermijden dat het slachtoffer zich krabt of op de huid wrijft.
Laat het slachtoffer alle kledij uittrekken. De uitgetrokken kledij moet zo lang en warm mogelijk gewassen worden en daarna in de droogkast gedroogd worden.
Borstel de haren goed uit. Spoel de huid en/of de ogen van het slachtoffer grondig met water.
Laat het slachtoffer een douche nemen en de haren goed wassen.
Strip eventueel de huid met kleefpleisters of huishoudelijke plakband om vastzittende brandharen te verwijderen.
Als het slachtoffer brandharen heeft ingeslikt, laat hem dan een groot glas water drinken om de ingenomen hoeveelheid te verdunnen.
Bij hevige jeuk kun je een jeukwerende zalf gebruiken. Vraag raad aan een apotheker.