Bevolkingsonderzoek prostaatkankerscreening voorlopig niet aan de orde

Waar komt dit nieuws vandaan?

De Vlaamse overheid organiseert geen bevolkingsonderzoek voor prostaatkanker, terwijl veel mannen ermee geconfronteerd worden en er een opsporingstest bestaat. In een artikel op Knack.be van 3 november 2025 pleiten 2 urologen voor een bevolkingsonderzoek (1).

Waarom is er geen bevolkingsonderzoek prostaatkanker?

Prostaatkanker is de meest voorkomende kanker bij mannen. In de meeste gevallen blijft de kanker lokaal en komen er geen uitzaaiingen. Er zijn dan geen klachten en er is ook geen behandeling nodig. In een minderheid van de gevallen zaait de kanker wel uit, veelal naar de botten, en is dan niet meer te genezen.

Er bestaat een bloedtest (PSA-test) waarmee een arts prostaatkanker kan opsporen. Maar die test is niet nauwkeurig, omdat een abnormale waarde ook kan wijzen op een goedaardige vergroting of een ontsteking van de prostaat. Bijkomend onderzoek moet dan het verschil maken.

Als het gaat om een prostaatkanker, kan men helaas amper voorspellen of die zal uitzaaien of niet. De kanker kan dan actief worden opgevolgd, zonder behandeling, of meteen worden weggenomen of bestraald. Indien wordt gekozen om voor alle zekerheid te behandelen, is het risico op complicaties, zoals impotentie en urineverlies, zeer groot.

Volgens uroloog André Deschamps is de medische kennis zodanig geëvolueerd dat overbehandeling weinig risico meer vormt. Uroloog Sam Ward stelt dat dankzij nieuwe technologieën de kans op overbehandeling niet meer is wat ze geweest is (1).

Bron

(1) Engels T. ‘Prostaatkanker wordt nog te vaak onder de mat geveegd’: waarom is er geen algemeen bevolkingsonderzoek? Knack.be. 3 november 2025.

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

Als gevolg van de vergrijzing neemt prostaatkanker almaar toe in de samenleving. Daardoor neemt ook de groep mannen met uitgezaaide prostaatkanker toe. Het zijn drama’s die kunnen vermeden worden door alle mannen vanaf 50 jaar te screenen. Daarin hebben de urologen een punt.

Maar anderzijds leidt screening tot overdiagnose en overbehandeling, omdat veel mannen kiezen voor zekerheid en zich wel laten behandelen. Daarbij krijgt meer dan de helft te maken met ongewenste complicaties. Recent onderzoek toont dat de kans op complicaties nog steeds hoog is (2).

Ondanks de aanzienlijke technologische vooruitgang in beeldvorming (zoals MRI) en behandeling, blijft overdiagnose en overbehandeling van prostaatkanker een groot probleem. Daarom stellen de richtlijnen van internationale urologenverenigingen dat een bevolkingsonderzoek met PSA-screening nu niet aan de orde is. Een PSA-test kan wel worden aangeboden bij mannen van 50 tot 69 jaar, na grondige informatie over de voor- en nadelen en de risico’s van behandelen (3,4,5).

Conclusie

Als gevolg van de vergrijzing verwacht men in de komende jaren een toename van prostaatkanker. Die kanker kan worden opgespoord met een bloedtest (PSA), maar die test is onnauwkeurig en brengt veel kankers aan het licht die nooit zullen uitzaaien. Met nieuwe technologieën doet men pogingen om een beter onderscheid te maken tussen agressieve en niet-agressieve prostaatkankers, maar zo ver zijn we nog niet. Tot op heden wordt prostaatkanker overbehandeld. Die behandelingen leiden vaak tot impotentie en urineverlies. Nog meer mannen screenen, zou die problemen doen toenemen. Daarom zijn er op dit moment geen plannen voor een bevolkingsonderzoek prostaatkanker. Wie toch zo’n test wenst, kan dat via de huisarts doen, na grondig overleg over de voor- en nadelen.

Referenties

• (2) Unger J, Till C, Tangen C, et al. Long-Term Adverse Effects and Complications After Prostate Cancer Treatment. JAMA Oncol 2024;10:1654–1662.
• (3) Wei J, Barocas D, Carlsson S et al. Early Detection of Prostate Cancer: AUA/SUO Guideline Part I: Prostate Cancer Screening. J Urol 2023;210(1):46-53.
• (4) Pinsky P, Parnes H. Screening for Prostate Cancer. NEJM 2023;388:1405-1414.
• (5) Raychaudhuri R, Lin D, Montgomery R. Prostate Cancer: A Review. JAMA 2025;333(16):1433–1446.