Wat is het?
De prostaat is een klier zo groot als een kastanje en zit onder de blaas. De plasbuis loopt vanuit de blaas door de prostaat en penis naar buiten. De prostaat produceert het vocht waarin de zaadcellen zwemmen, en dat bij een zaadlozing via de plasbuis wordt uitgescheiden. Bij prostaatkanker ontstaan er kwaadaardige cellen in de prostaat.
Hoe vaak komt het voor?
Prostaatkanker is de meest voorkomende kwaadaardige kanker bij mannen en ontstaat bijna steeds na de leeftijd van 60 jaar. Meestal groeit de tumor zeer traag en zal de man nooit klachten krijgen. Er sterven meer mannen mét prostaatkanker dan ván prostaatkanker.
Hoe kun je het herkennen?
De tekenen van prostaatkanker lijken op de klachten die je hebt bij een goedaardige vergroting van de prostaat: veelvuldig plassen, slechte of onderbroken straal, niet kunnen plassen, infectie van de urinewegen, gevoel van onvoldoende lediging van de blaas, bloed plassen. Sommige klachten bij prostaatkanker worden veroorzaakt door uitzaaiingen, zoals botpijnen, vooral in de ribben en de wervelkolom.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Ben je ouder dan 50 jaar en heb je bovenstaande klachten, dan heb je misschien een prostaataandoening. Daarom zal de arts een rectaal onderzoek (‘rectaal toucher’) doen. Zo kan hij voelen hoe groot de prostaat is en nagaan of er geen knobbeltjes aanwezig zijn. Hij zal ook bloed afnemen om de PSA (prostaatspecifiek antigeen) te bepalen. Een verhoogde PSA-waarde kan wijzen op prostaatkanker, maar heeft vaak een andere oorzaak, zoals een ontsteking of een goedaardige vergroting van de prostaat.
Op basis van je klachten, van het onderzoek en de resultaten van het bloedonderzoek beslist de arts om je al dan niet naar een uroloog te verwijzen. Deze arts is gespecialiseerd in de urinewegen en de geslachtsorganen. Om de diagnose te kunnen stellen, zal de uroloog een echografie maken van de prostaat en tegelijkertijd een stukje weefsel afnemen voor verder onderzoek (een biopsie). Wordt de diagnose van prostaatkanker bevestigd, dan gebeurt er nog een scan van je lichaam om te onderzoeken of er uitzaaiingen zijn.
Met een bloedtest (PSA-test) kun je prostaatkanker vroegtijdig opsporen lang voor de eerste klachten opduiken. Het ontdekken van een agressieve tumor voordat die is uitgezaaid, kan levensreddend zijn. Nochtans wordt het systematisch opsporen van prostaatkanker bij oudere mannen zonder klachten afgeraden. In een vroeg stadium kun je immers meestal niet voorspellen of het om een agressieve, snelgroeiende tumor gaat. Doorgaans is er sprake van een zeer langzaam groeiende tumor waarvan de man nooit last zal hebben en waarvoor ingrijpen dus niet hoeft. Hoewel het systematisch screenen van alle mannen op prostaatkanker vanaf een bepaalde leeftijd enkele mensenlevens zou kunnen redden, zouden ook zeer veel mannen onnodig een erg belastende kankerdiagnose krijgen en zeer ingrijpende behandelingen ondergaan, met mogelijk impotentie en incontinentie tot gevolg.
Wat kun je zelf doen?
Bekende risicofactoren voor het ontwikkelen van prostaatkanker zijn een hoge inname van vet in de voeding, overgewicht en roken. Het risico wordt waarschijnlijk verminderd door voldoende te bewegen en te stoppen met roken.
Wat kan je arts doen?
Er zijn verschillende behandelingen voor prostaatkanker mogelijk. Afhankelijk van je leeftijd, het stadium en de uitgebreidheid van de kanker zul je samen met de arts de behandeling kiezen die voor jou het beste is. Mogelijke behandelingen zijn:
- gewoon afwachten, al dan niet met regelmatige controle van de bloedwaarden en echografie;
- chirurgisch wegnemen van de prostaat,
- bestraling van de prostaat,
- toediening van medicatie die het mannelijke hormoon tegenwerkt,
- wegnemen van de teelballen.
Bronnen
www.ebpnet.be
www.domusmedica.be
http://www.tegenkanker.be/
www.thuisarts.nl