In het nieuws
Onder #CortisolTok beweren influencers dat een te hoge cortisolspiegel bron is van stress, overgewicht, slapeloosheid, futloosheid, depressie en concentratieproblemen. Ze beloven dat je van die kwalen afkomt door je cortisol te verminderen. Daartoe promoten ze niet alleen gezonde leefgewoonten, maar ook tal van voedingssupplementen. De filmpjes werden ondertussen miljoenen keren bekeken.
Factcheck
Cortisol is een hormoon dat de bijnieren produceren onder invloed van stress. We noemen dit ook stresshormoon. Cortisol heeft een belangrijke functie bij stressregulatie. Wanneer de stress aanhoudt, blijft de cortisol hoog. Een hoge cortisol zie je soms ook bij depressie, lusteloosheid, slapeloosheid, overgewicht en concentratiestoornissen, maar die relatie is zeer complex. Je cortisol verlagen om deze problemen op te lossen, zoals in vele TikTok-filmpjes beweerd wordt, is niet alleen simplistisch, maar ook onjuist.
Lees verder »Waar komt dit nieuws vandaan?
Het social media-platform TikTok heeft een nieuwe zondebok gevonden voor veel gezondheidsproblemen: ons stresshormoon cortisol. Overgewicht, depressie, slapeloosheid, energieverlies ... het is allemaal de schuld van cortisol, beweren influencers (1). Om die uiteenlopende gezondheidsproblemen te verhelpen, moet je volgens hen zorgen voor een lagere cortisolspiegel in je bloed. De oplossingen die ze daarvoor aanbevelen, gaan van meditatie, meer bewegen en gezonde voeding, tot een hele rits voedingssupplementen, waaronder magnesium, vitamine D, vitamine B, omega 3 en relax-supplementen (2).
Bron
(1) #Cortisol op TikTok
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
Wat is cortisol?
Cortisol is het belangrijkste stresshormoon in ons lichaam. Wanneer we in een stress-situatie belanden, gaan onze bijnieren meer cortisolhormoon produceren. Dat cortisol zorgt dat er meer suiker (glucose) wordt vrijgezet uit onze reserves.
- Suiker is de brandstof voor onze hersenen en onze spieren, waardoor we mentaal alerter worden en klaar zijn om in actie te komen.
- Komen we weer tot rust, dan daalt het cortisolniveau opnieuw.
Verhoogde cortisolspiegel
Wanneer stress chronisch wordt, blijft de cortisolspiegel verhoogd. Dat heeft een impact op diverse systemen in het lichaam.
- Zo raakt je biologische klok verstoord, waardoor je slechter slaapt.
- Slechter slapen leidt dan weer tot meer eten, vaker ongezond eten, futloosheid, enzovoort.
De cortisol verlagen, bijvoorbeeld door supplementen, volstaat niet om beter te slapen. Je moet de oorzaken van de stress aanpakken.
Mensen met een depressie hebben vaker een hogere cortisolspiegel, maar ook deze relatie is complex. Om een depressie te behandelen, volstaat het in ieder geval niet om je cortisol te verlagen, zoals de TikTok-filmpjes het voorstellen.
Andere gevolgen van stress
Een verhoogde productie van cortisol is een gevolg van stress. Andere gevolgen zijn bijvoorbeeld een snellere hartslag en een hogere bloeddruk. Een van deze verschijnselen aanpakken, volstaat natuurlijk niet om de stress op te lossen. Je moet de oorzaak aanpakken: de ruzie met je lief oplossen, problemen op het werk aanpakken, toch maar blokken voor dat examen, enzovoort.
Het syndroom van Cushing
Het syndroom van Cushing is een zeldzame ziekte waarbij het lichaam permanent te veel cortisol aanmaakt. Door die permanente hoge cortisol ontwikkelen deze patiënten allerlei symptomen, die ook beschreven worden in de TikTok-filmpjes:
- overgewicht,
- opgezwollen gezicht,
- stemmingswissels,
- enzovoort.
Deze aandoening los je niet op door de cortisol te verlagen met gezonde leef- en eetgewoonten, meditatie of relaxatieoefeningen, laat staan met voedingssupplementen. In de meeste gevallen van Cushing is een complexe operatie nodig waarbij de cortisolproductie deels wordt uitgeschakeld.
Conclusie
Cortisol is een hormoon dat de bijnieren produceren onder invloed van stress. We noemen dit ook stresshormoon. Cortisol heeft een belangrijke functie bij stressregulatie. Wanneer de stress aanhoudt, blijft de cortisol hoog. Een hoge cortisol zie je soms ook bij depressie, lusteloosheid, slapeloosheid, overgewicht en concentratiestoornissen, maar die relatie is zeer complex. Je cortisol verlagen om deze problemen op te lossen, zoals in vele TikTok-filmpjes beweerd wordt, is niet alleen simplistisch, maar ook onjuist.
Referenties
(2) Theirlynck J. Zo verlaag je het stresshormoon cortisol. Superfoodstore. 21 oktober 2023.