Factcheck: Je geneest niet sneller van een blessure als je er ijs op legt

Waar komt deze bewering vandaan?

Dr. Gianni Faelens, sportarts en huisarts, postte midden april 2025 op zijn LinkedIn-profiel een drastisch statement: ‘leg geen ijs meer op je verzwikte enkel’ (1). Hij weerlegt daarmee een gevestigde waarde in de geneeskunde: het RICE-principe, waar ijs deel van uitmaakt. RICE staat voor Rust, IJs, Compressie en Elevatie.

Ook de podcast Biefstuk in de Broek van sportarts Tom Teulingkx en wetenschapsjournalist Marc Geenen raadt ijs leggen bij een blessure af (2).

IJs remt ontstekingsproces

Als je een blessure oploopt, zoals een verzwikte enkel, ontstaat er een ontstekingsreactie. Die ontsteking helpt beschadigd weefsel af te breken en stuurt extra bouwstoffen voor herstel naar je blessure, vertellen Faelens en Teulingkx. Ontsteking is dus essentieel voor een goed herstel. IJs zou dat proces afremmen.

Is ijs leggen bij een blessure straks verleden tijd?

Bron

• (1) Gianni Faelens. Stop met ijs leggen na een blessure. LinkedIn. April 2025.
• (2) Tom Teulingkx, Marc Geenen. Moet je ijs leggen na een sportblessure? Podcast ‘Biefstuk in de Broek’. 5 mei 2025.

Hoe moet je deze bewering interpreteren?

Decennialang was de standaardaanpak bij een verzwikte enkel of andere blessure: Rust, IJs, Compressie en Elevatie (RICE). Het zou helpen om sneller van je blessure te herstellen.

De laatste jaren staat die ‘gouden standaard’ meer en meer ter discussie. Het wetenschappelijke bewijs voor het gebruik van ijs bij acute blessures is namelijk zwak (3-7). Deze aanpak is vooral gebaseerd op adviezen van experts (‘expert opinion’) en niet op pure wetenschap. We zetten de feiten op een rij:

Wat doet ijs precies?

IJs kan in de eerste uren nadat je een blessure oploopt helpen tegen de pijn en ernstige zwelling. Het effect is beperkt en het bewijs daarvoor is zwak (3-7).

• Pijnstilling: IJs verdooft en vermindert daardoor de gevoeligheid van pijnreceptoren. Dat werkt vooral in de eerste uren na het letsel (4, 5).

• Zwelling: Door vernauwing van de bloedvaten (vasoconstrictie) wordt de zwelling tijdelijk beperkt (4, 5).

• Genezing: Hier is het effect minder duidelijk.
  • Sommige studies bij dieren tonen aan dat ijs ontstekingsprocessen en weefselherstel kan verstoren (3, 8). Maar als je het onderzoek grondig leest, blijkt dat het op de lange termijn nagenoeg geen invloed heeft op het spierherstel (8).
  • Dat ijs voor een snellere revalidatie zou zorgen, is niet aangetoond (4-6, 8).
  • Op basis van wat we nu weten, kunnen we nog niet zeggen of het gebruik van ijs bij een blessure het herstel verslechtert. Er is meer onderzoek nodig om zeker te weten of ijs spierherstel bij mensen negatief beïnvloedt voordat we het volledig zouden afraden.

Wat zegt de wetenschap nog over het RICE-principe?

• Rust is achterhaald, het zal je herstelproces vertragen. Bewegen, rekening houdend met je pijn, is de nieuwe standaard (3).

• De combinatie van ijs met oefentherapie lijkt beter te werken dan ijs alleen, maar dat zegt vooral iets over het belang van actieve revalidatie en niet van ijs (9).

• Compressie en elevatie (het lichaamsdeel omhoog houden) kunnen nuttig zijn om de zwelling onder controle te houden, al is ook daar het bewijs beperkt (10).

PEACE & LOVE als alternatief

Sinds 2020 bestaat er nieuw model over hoe je het beste kunt herstellen na een blessure: het PEACE & LOVE-model (3). Deze aanpak is breder en focust zowel op de acute fase als op het herstel op langere termijn:

1. acute fase: Protect, Elevate, Avoid anti-inflammatories, Compress, Educate;
2. na de acute fase: Load, Optimism, Vascularisation, Exercise.

Deze aanpak gaat ervan uit dat pijn een signaal is om naar te luisteren, dat bewegen belangrijk is voor je herstel en dat factoren zoals een positieve houding kunnen helpen bij de genezing.

IJs wordt niet gebruikt, omdat we nog niet zeker weten of het het herstel helpt of juist tegenwerkt (3-8).

Ontstekingsremmers worden afgeraden, omdat er aanwijzingen zijn dat ze het natuurlijke genezingsproces vertragen door de ontsteking te sterk te onderdrukken (3).

Conclusie

IJs kan in de eerste uren na een blessure helpen om de pijn en de zwelling te verlichten, maar is verder nutteloos. Het zou het natuurlijke ontstekingsproces zelfs nadelig kunnen beïnvloeden, maar dat moet nog verder onderzocht worden. Het PEACE & LOVE-model biedt een moderne, wetenschappelijk onderbouwde kijk op herstel die beter past bij wat we vandaag weten over het genezingsproces.

Referenties

• (3) Dubois B, Esculier J-F. Soft-tissue injuries simply need PEACE and LOVE. Br J Sports Med. 2020;54(2):72–73.
• (4) van den Bekerom MPJ, Struijs PA, Blankevoort L, et al. What is the evidence for RICE therapy in ankle sprains? J Athl Train. 2012;47:435–43.
• (5) Bleakley CM, McDonough S, MacAuley D. The use of ice in the treatment of acute soft-tissue injury: a systematic review of randomized controlled trials. Am J Sports Med. 2004;32(1):251–261.
• (6) Enkelbandletsel. NHG. Okt 2021.
• (7) Miranda JP, Silva WT, Silva HJ, et al. Effectiveness of cryotherapy on acute ankle sprain: a systematic review. Phys Ther Sport. 2021;49:243–249.
• (8) Singh DP, Barani Lonbani Z, Woodruff MA, et al. Effects of topical icing on inflammation, angiogenesis, revascularization, and myofiber regeneration in skeletal muscle following contusion injury. Front Physiol. 2017;8:93.
• (9) Bleakley CM, Taylor JB, Dischiavi SL, et al. Rehabilitation exercises reduce reinjury post ankle sprain. Arch Phys Med Rehabil. 2019;100:1367–75.
• (10) Hansrani V, Khanbhai M, Bhandari S, et al. The role of compression in the management of soft tissue ankle injuries: a systematic review. Eur J Orthop Surg Traumatol. 2015;25:987–95.