In het nieuws
In de nacht van 29 op 30 oktober schakelen we traditioneel over op wintertijd. Drie uur 's nachts wordt dan twee uur ’s nachts. We mogen met andere woorden een uur langer slapen. Is zo’n uurverandering schadelijk voor je hart?
Factcheck
Een Italiaanse literatuurstudie bij meer dan 115.000 deelnemers toont een stijging aan van het aantal hartinfarcten met 5% na een uurverandering in de lente (zomeruur). De meerderheid van de opgenomen waarnemende studies laat echter geen resultaat zien, waardoor we geen definitieve conclusies kunnen trekken. Bovendien blijken de gevolgen van uurveranderingen voor de gezondheid uiteindelijk vrij beperkt.
Lees verder »Waar komt dit nieuws vandaan?
Jaarlijkse uurveranderingen werden in België in 1977 ingevoerd, met als hoofddoel om energie te besparen na de energiecrisis van 1973. Stress en slaapgebrek kunnen schadelijk zijn voor je hart. Als gevolg zou het aantal hartinfarcten kunnen stijgen. Een team Italiaanse onderzoekers ging daarom na of de uurverandering die we tweemaal per jaar ondergaan (zomer- en wintertijd), een invloed heeft op het voorkomen van hartinfarcten (1). De wetenschappers voerden hiervoor een literatuurstudie uit. Ze zochten naar waarnemende studies die het aantal hartinfarcten na uurveranderingen in de lente en in de herfst vergeleken met het aantal hartinfarcten in andere periodes. In totaal vonden ze zeven studies uitgevoerd bij meer dan 115.000 deelnemers.
- Twee weken na een uurverandering steeg het aantal hartinfarcten met 3%.
- Opmerkelijk is dat hartinfarcten 5% vaker voorkwamen in de lente, en er geen stijging was in de herfst.
- Er waren geen verschillen in aantal hartinfarcten tussen de geslachten en de leeftijden.
De Italiaanse onderzoekers besluiten dat het aantal hartinfarcten zeer licht stijgt na een uurverandering.
Bron
(1) Manfredini R, Fabbian F, Cappadona R, et al. Daylight Saving Time and Acute Myocardial Infarction: A Meta-Analysis. J Clin Med. 2019 Mar 23;8(3):404.
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
Dat het voorkomen van hartinfarcten toeneemt na een uurverandering in de lente, hoe beperkt ook, zouden we kunnen verklaren door het feit dat we in de lente een uur minder lang slapen, vergeleken met de uurverandering in de herfst.
Het onderzoek naar de effecten van uurveranderingen op de gezondheid laat uiteindelijk weinig nadelige resultaten zien: er is geen effect op het aantal hersenbloedingen en zelfdodingen, maar wel op bijvoorbeeld vermoeidheid, hoofdpijn en verkeersongevallen (1). Tegenstanders van uurveranderingen gebruiken regelmatig gezondheidsaspecten als argument om ze af te schaffen. Maar de gevolgen van uurveranderingen voor de gezondheid zijn uiteindelijk vrij beperkt.
- Een toename van hartinfarcten met 5% in de lente kunnen we natuurlijk niet minimaliseren, maar van de zeven studies opgenomen in de literatuurstudie tonen er eigenlijk maar twee studies een duidelijke stijging aan.
- De vijf andere studies stellen een stijging van hartinfarcten vast waarbij we een toevalstreffer niet kunnen uitsluiten.
- De meeste opgenomen studies bevatten geen gegevens over eet- en leefgewoonten van de deelnemers. Het is ook onduidelijk wie een verhoogd risico heeft op een hartinfarct na een uurverandering. Dat die kans zou stijgen bij personen met gezonde eet- en leefgewoonten, zou zeer verwonderlijk zijn.
Conclusie
Een Italiaanse literatuurstudie bij meer dan 115.000 deelnemers toont een stijging aan van het aantal hartinfarcten met 5% na een uurverandering in de lente (zomeruur). De meerderheid van de opgenomen waarnemende studies laat echter geen resultaat zien, waardoor we geen definitieve conclusies kunnen trekken. Bovendien blijken de gevolgen van uurveranderingen voor de gezondheid uiteindelijk vrij beperkt.