Wat is een hartaanval?
Je hebt een hartaanval als de bloeddoorstroming in de bloedvaten van je hart (de kransslagaders) plots fel verminderd of volledig afgesloten is. Je hart krijgt dan te weinig zuurstof.
Een ander woord voor hartaanval is hartinfarct.
Een hartaanval kan ernstige gevolgen hebben. Verwittig daarom de hulpdiensten (112) als je denkt dat jij of iemand anders een hartaanval heeft. |
De kransslagaders
De kransslagaders:
- zijn kleine bloedvaten die als een soort krans rond je hart liggen;
- voorzien je hart van zuurstofrijk bloed;
- zorgen ervoor dat je hart kan werken.
Verkalking van de kransslagaders
Een slagader kan langzaamaan vernauwen. We spreken dan van slagaderverkalking:
- Ontstekingscellen en vette stoffen, bijvoorbeeld slechte cholesterol, hopen zich op aan de binnenkant van de gladde bloedvatwand. Dat noemen we plaques.
- Die plaques maken de bloedvatwand dikker en het bloedvat nauwer.
- Daardoor stroomt er minder bloed door de slagader naar je hart.
- Je hart krijgt dan te weinig zuurstof.
- Dat kan de cellen van je hartspier beschadigen.
- Je kan dan pijn op je borst voelen.

Bij wie en hoe vaak komt een hartaanval voor?
Hart- en vaatziekten, en vooral hartaanvallen, zijn de belangrijkste doodsoorzaak in België.
Elk jaar krijgen ongeveer 20.000 Belgen een hartaanval. Iets minder dan 1 op de 4 sterft eraan.
Mensen met een hoger risico
Sommige mensen hebben meer kans op een hartaanval. Dat zijn bijvoorbeeld mensen die:
- roken;
- te weinig bewegen;
- een te hoge bloeddruk hebben;
- te veel suiker in hun bloed of diabetes hebben;
- te veel vetten of cholesterol in hun bloed hebben;
- te zwaar zijn (overgewicht of obesitas);
- een ouder of dicht familielid hebben met een hart- of vaatziekte;
- een aandoening van de kransslagaders hebben (hartkramp).
Het risico op een hartaanval is groter bij mannen.
Hoe ouder je bent, hoe groter je risico op een hartaanval.
Je kan je risico verlagen door gezond te leven (zie Wat kan je zelf doen?).
Hoe kan je een hartaanval herkennen?
Meestal veroorzaakt een hartaanval een pijnlijk, drukkend en/of beklemmend gevoel op je borst:
- Dat gevoel duurt minstens 10 à 20 minuten.
- Je kan het zowel voelen in rust als tijdens een inspanning.
- Het kan uitstralen naar je linkerarm of beide armen, je schouders, hals, kaak, rug of bovenbuik.
Een hartaanval kan ook optreden zonder de typische pijn of last op de borst. Dat is meestal het geval bij:
- vrouwen;
- mensen ouder dan 75 jaar;
- mensen met diabetes;
- mensen met dementie.
Je kan ook deze klachten hebben:
- kortademigheid;
- misselijkheid of braken;
- overmatig zweten;
- ijl hoofd, duizeligheid of bewusteloosheid.
Soms zijn de klachten zo beangstigend dat ze een paniekaanval uitlokken.
Wist je dat? Vrouwen hebben bij een hartaanval vaak andere klachten dan mannen, zoals vermoeidheid, misselijkheid of pijn in hun rug en kaak. Ze hebben niet altijd pijn op de borst, waardoor ze niet altijd op tijd de juiste hulp krijgen. Dat maakt het extra belangrijk om ook bij vage klachten alert te zijn. |
Wat kan je zelf doen?
Om een hartaanval te voorkomen
Maak je je zorgen over je hart, of heb je een familielid met een hart- of vaatziekte? Praat er dan over met je arts.
Een gezonde levensstijl is belangrijk om je risico op slagaderverkalking en op een hartaanval te verminderen:
- Rook je? Probeer dan te stoppen. Op deze pagina vind je meer info en tips.
- Vermijd overgewicht.
- Beweeg regelmatig:
- Beweeg minstens 2,5 uur per week matig intens, zoals snel wandelen of fietsen.
- Een coach van Bewegen Op Verwijzing kan je begeleiden. Vraag ernaar bij je arts.
Meer informatie en tips vind je op deze pagina.
Als je denkt dat je een hartaanval hebt
Een hartaanval herken je niet altijd. Soms heb je gewoon wat last van je maag of onderschat je de pijn. Daardoor komt medische hulp vaak te laat.
Wees dus snel: denk je dat je een hartaanval hebt? Bel dan je huisarts of het noodnummer 112.
Na een hartaanval
Na een hartaanval is het belangrijk dat je:
- revalideert (zie verder);
- een gezonde levensstijl aanleert (zie Wat kan je zelf doen?). Zo kan je een nieuwe hartaanval of andere hartproblemen voorkomen.
Hoe stelt je arts een hartaanval vast?
Denkt je huisarts dat je een hartaanval hebt? Dan verwittigt die meteen de hulpdiensten.
Hartfilmpje (ecg)
Je huisarts, de ambulanciers of de spoedarts maken zo snel mogelijk een hartfilmpje (ecg). Zo kunnen ze vaststellen of je een hartaanval hebt.
Een hartfilmpje is een opname van de elektrische activiteit van je hart. Een zorgverlener bevestigt elektroden aan je polsen, enkels en op de linkerhelft van je borstkas.
Bloedonderzoek
Zuurstoftekort kan de cellen van je hartspier beschadigen:
- In dat geval gaan ‘troponines’ lekken in je bloed.
- Troponines zijn een van de bestanddelen van de cellen van je hartspier.
- Een arts neemt bloed af om de hoeveelheid troponines in je bloed te bepalen. Zo kan de arts nagaan of je hartspier beschadigd is.
Coronaire angiografie
Denkt je arts op basis van het hartfimpje en het bloedonderzoek dat een kransslagader afgesloten is? Dan onderga je zo snel mogelijk een ‘coronaire angiografie’:
- Je arts brengt onder lokale verdoving een fijn buisje (katheter) via je lies of pols in.
- Via dat buisje spuit je arts een contraststof in. Die contraststof zorgt ervoor dat je arts je kransslagaders kan bekijken. Zo kan die zoeken waar de vernauwing zit.
Wat kan je arts of zorgverlener doen?
Snelle medische hulp is essentieel om je hartspier te beschermen en toekomstige hartproblemen te voorkomen.
Voor je in het ziekenhuis bent
Je zorgverlener kan je medicijnen geven, zoals aspirine.
In het ziekenhuis
De behandeling hangt onder meer af van de tijd die verstreken is sinds het begin van de hartaanval. Je arts beslist welke behandeling voor jou het beste is. Mogelijke behandelingen zijn:
- de bloedklonter oplossen (trombolyse);
- de slagader wijder maken door een stent te plaatsen;
- een overbrugging (bypass).
Trombolyse
De arts geeft je een medicijn om de bloedklonter die je kransslagader verstopt, op te lossen. Je moet het medicijn nemen binnen de 2 uur na het begin van je klachten.
Stent
Tijdens de coronaire angiografie (zie hoger) kan de arts een ballonnetje in je kransslagader brengen:
- Het ballonnetje wordt opgeblazen om de vernauwde slagader wijder te maken.
- Vervolgens brengt de arts een buisje van gaas (steunkokertje of stent) in je kransslagader om die open te houden.
Bypass
In sommige gevallen is een hartoperatie met overbrugging (bypass) nodig. Tijdens die operatie maakt de arts met een ader of een andere slagader een brugje over de verstopping.
Na een hartaanval
Revalidatie
Na een hartaanval volg je een revalidatieprogramma. Verschillende zorgverleners begeleiden je dan om te herstellen.
Zo’n herstelproces is voor iedereen anders. Het hangt af van je specifieke situatie, bijvoorbeeld of je aan hartfalen lijdt.
Een kinesitherapeut gespecialiseerd in hartrevalidatie zal:
- in overleg met jou een beweeg- en trainingsprogramma op jouw maat uitwerken;
- je leren ontspannen, bijvoorbeeld met relaxatietherapie.
Een diëtist kan je begeleiden naar een gezond eetpatroon. Als je aandoeningen hebt die je risico op een hartaanval vergroten, dan houdt de diëtist daar rekening mee. Bijvoorbeeld obesitas, te veel suiker in je bloed, te veel cholesterol of een te hoge bloeddruk.
Rook je? Dan kan het zinvol zijn om je te laten begeleiden door een tabakoloog.
Een psycholoog bekijkt samen met jou welke impact je hartaanval heeft op jezelf, je partner of je gezin. Je krijgt advies om met die impact om te gaan.
Medicatie
Je verlaat het ziekenhuis meestal met verschillende medicijnen:
- een of meer medicijnen om klontervorming te voorkomen, bijvoorbeeld aspirine;
- een middel om je cholesterol te verlagen, meestal een statine;
- een of meer medicijnen om je bloeddruk te verlagen (eventueel een ACE-inhibitor) en om je hartritme te reguleren (bijvoorbeeld een bètablokker).
De meeste medicijnen moet je levenslang innemen. Door tegelijk gezonder te gaan leven, verlaag je het risico op een nieuwe hartaanval.
Meer weten?
- Thuisarts.nl: Hartaanval
- De Hartstichting: Hartinfarct
- Vlaams Instituut Gezond Leven: Bewegen op Verwijzing
Bronnen
- www.ebpnet.be
- Naar een gezond België. Coronaire hartziekte. Geraadpleegd sep 2023.
- Hartrevalidatie. KNGF. 2017.
- Domus Medica. Cardiovasculair risico. Geraadpleegd sep 2023.
- Coronary Artery Disease. DynaMed. EBSCO Information Services. Dec 2018.
- Acute Coronary Syndromes. DynaMed. EBSCO Information Services. Nov 2018.