Meer besmette teken dan vroeger

Brecht Moerenhout Verschenen op 23/06/2025

In het nieuws

Op 16 juni schreef VRT NWS dat er dit jaar meer tekenbeten gemeld werden bij Sciensano dan de afgelopen jaren. Het aantal teken dat besmet is met de bacterie die de ziekte van Lyme kan veroorzaken, wordt volgens recent onderzoek geschat op ongeveer 1 op 5, hoger dan de 10% die vroeger gemeten is. Waar loert het gevaar na een tekenbeet en wat kan je best doen?

Conclusie

Berichten over meer besmette teken en meer meldingen van tekenbeten tonen aan dat we waakzaam moeten blijven, zowel na een verblijf in de natuur als in je eigen tuin. Toch hoeft een tekenbeet geen probleem te zijn als je er snel bij bent. Controleer daarom jezelf en anderen na een natuurbezoek, zodat je eventuele teken binnen de 24 uur kan verwijderen. Zo verklein je de kans om de ziekte van Lyme op te lopen enorm. Vertoon je de weken en maanden na een tekenbeet toch tekenen? Raadpleeg dan je huisarts voor een tijdige behandeling.

Lees verder »

Waar komt dit nieuws vandaan?

De nieuwsberichten van VRT NWS van 10 en 16 juni 2025 werpen licht op 2 evoluties:

Er zijn dit jaar opvallend veel meldingen van tekenbeten bij TekenNet, het meldsysteem van Sciensano.
Uit een nieuwe studie blijkt dat ongeveer 1 op de 5 teken in Vlaamse tuinen besmet is met de Borrelia-bacterie die de ziekte van Lyme kan veroorzaken (1,2).

De nieuwe studie werd uitgevoerd door de Universiteit van Antwerpen, in samenwerking met burgers die hielpen door teken te verzamelen in hun eigen tuin.

In bijna de helft van de onderzochte tuinen werden teken gevonden, waarvan 19,6% besmet was met de Borrelia-bacterie.
Daarmee tonen de onderzoekers aan dat je niet enkel in bossen, maar ook in je eigen tuin tekenbeten of de ziekte van Lyme kan oplopen.

Bron

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

Een hoger percentage besmette teken

Wetenschappers van de Universiteit van Antwerpen onderzochten teken in Vlaamse tuinen via een burgerwetenschappelijk project (3). Daarbij hielpen 185 deelnemers tussen 2020 en 2022 met teken vangen in hun tuin. In bijna de helft van de tuinen vonden de deelnemers teken, vooral in landelijke tuinen.

Ongeveer 1 op de 5 teken (19,6%) bleek besmet met de bacterie die de ziekte van Lyme kan veroorzaken. Dat is ongeveer evenveel als in bossen en parken, waarmee de studie aantoont dat je ook gewoon in je tuin een tekenbeet kan oplopen.
In 2021 werd de kans nog op 10% geschat (4).
De besmettingsgraad van teken kan sterk variëren van regio tot regio. In bepaalde streken in de Verenigde Staten is 30 tot 40% van de teken besmet (5).

Risico op de ziekte van Lyme na een tekenbeet

Een tekenbeet leidt meestal niet tot de ziekte van Lyme. De kans op besmetting hangt van een aantal zaken af, onder andere:

Hoelang de teek heeft vastgezeten: de kans op overdracht is verwaarloosbaar in de eerste 12 tot 24 uur. Het risico stijgt na 36 uur en is het grootst na 72 uur vasthechting.
Hoe volgezogen een teek is: volgens een Nederlandse studie liep het risico op overdracht op van 1,4% bij nauwelijks volgezogen teken tot 5,5% bij sterk volgezogen exemplaren (6).
Of de teek effectief besmet is met Borrelia: volgens dezelfde studie is de kans gemiddeld 6,7% bij teken die positief testen, tegenover 1,4% bij negatieve teken (dat kan verklaard worden door bijvoorbeeld onopgemerkte andere tekenbeten of fouten in de test).

Over het algemeen is in Europa het risico laag om de ziekte van Lyme te krijgen na een tekenbeet: ongeveer 1 tot 3%. Het risico stijgt pas wanneer een teek langer dan 24 uur vastzit. Een teek snel verwijderen is dus essentieel.

Andere aandoeningen via teken

Naast de ziekte van Lyme kunnen teken ook tekenencefalitis (TBE) overdragen, een virale hersenontsteking. In België komt dat amper voor, maar in Centraal-, Noord- en Oost-Europa komt het steeds vaker voor. Ook in sommige Aziatische landen is het aanwezig. Wie er op vakantie gaat en veel in de natuur verblijft (kamperen, wandelen, fietsen, enzovoort), doet er goed aan zich op voorhand te laten vaccineren.

Wat kan je zelf doen?

Controleer jezelf, je kinderen en huisdieren na een verblijf in de natuur, ook dicht bij je huis of in je tuin. Vooral in knieholtes, liezen, oksels en achter de oren nestelen teken zich vaak. Herhaal dat na 24 en 48 uur.
Verwijder de teek snel en correct, liefst binnen de 24 uur:
- Gebruik daarvoor een tekenverwijderaar.
- Gebruik geen alcohol, olie of ether vóór het verwijderen. Die verhogen het risico dat de teek ziektekiemen afgeeft.
- Trek de teek langzaam en recht omhoog, zonder te draaien. Neem de teek niet bij het lichaam vast, want dan verhoog je het risico dat ze speeksel met ziekteverwekkers afgeeft. Zorg ervoor dat je de teek volledig verwijdert.
- Ontsmet het wondje ná het verwijderen van de teek met een ontsmettingsmiddel.
- Noteer de datum van de beet en waar die zich op het lichaam bevond.
Meld de beet via TekenNet van Sciensano. Zo help je onderzoek naar tekenbeten in België.
Let op symptomen in de weken nadien (de eerste tekenen verschijnen meestal na 7-14 dagen, tot maximaal 30 dagen):
- Typisch is een rode, ringvormige huiduitslag rond de beet (erythrema migrans). Dat komt voor bij ongeveer 70% van de besmette mensen, dus niet bij iedereen.
- Andere klachten zijn bijvoorbeeld een grieperig gevoel, koorts, spier- en gewrichtspijn, hoofdpijn of vermoeidheid.
- Raadpleeg je huisarts bij klachten. Een tijdige diagnose en behandeling voorkomen verdere klachten.
Je kan tekenbeten natuurlijk ook voorkomen:
- Blijf op wandelpaden, vermijd contact met hoog gras en struiken.
- Draag beschermende kledij: lange broek in sokken, lange mouwen, gesloten schoenen. Kies lichte kleuren om teken sneller te zien.
- Breng een insectenwerend middel met DEET of IR3535 aan op onbedekte huid (niet op je handen of gezicht). Herhaal elke 2 à 3 uur.
- Gebruik ook preventieve middelen voor je huisdieren, zoals pipetten of kauwtabletten.

Conclusie

Referenties

Content overnemen van Gezondheid en Wetenschap

Gezondheid en Wetenschap heeft het alleenrecht op de meeste gepubliceerde content. Onze artikels mogen dus niet overgenomen worden zonder onze schriftelijke toestemming.

Interesse in onze content? Neem contact op via info@gezondheidenwetenschap.be.