Wat is het?
Colitis ulcerosa is een chronische ontstekingsziekte van de dikke darm, waarbij de ontsteking zich beperkt tot het slijmvlies. De oorzaak is niet gekend. De ziekte komt vooral voor in westerse en noordelijke landen.
Het lijkt erop dat een (erfelijke) familiale factor een rol speelt. Ook een falend afweersysteem zou mee aan de basis kunnen liggen. Infecties en stress zouden de ziekte verergeren.
Hoe vaak komt het voor?
Colitis ulcerosa komt meer voor in het westelijke en noordelijke halfrond. In het westen zijn ongeveer 450 op 100.000 mensen door de ziekte getroffen. Komt de ziekte in de familie voor, dan is de kans groter dat je ze zelf ook krijgt.
Hoe kan je het herkennen?
Colitis ulcerosa verloopt in opstoten van terugkerende en aanhoudende diarree, al dan niet vermengd met slijm of bloed, en die soms gepaard gaat met buikpijn.
Aanhoudend licht bloedverlies kan op termijn leiden tot bloedarmoede, waardoor je bleek ziet, snel vermoeid bent en gewicht verliest. Soms is er wat ongewild verlies van stoelgang.
Tussendoor zijn er klachtenvrije periodes, spontaan of dankzij de behandeling. Ongeveer 10 à 20% van de gevallen heeft continu symptomen.
Er kunnen ook klachten ontstaan buiten de darm, zoals oogontsteking (rode, tranende ogen), ontsteking van de gewrichten, huid en galwegen.
Colitis ulcerosa kan soms doen denken aan de ziekte van Crohn, maar er zijn enkele verschillen. Bij de ziekte van Crohn staat buikpijn meer op de voorgrond, bij colitis ulcerosa eerder de bloederige diarree. Bij de ziekte van Crohn zal ook de anus zelden ontstoken zijn; dat kan wel het geval zijn bij colitis ulcerosa.
Men maakt een onderscheid tussen milde, matige en ernstige vormen van colitis.
Bij milde colitis heb je minder dan 4 ontlastingen per dag, geen bloedarmoede noch tekenen van ontsteking in het bloed.
Bij matige colitis heb je tussen 4 en 6 stoelgangen per dag, een lichte bloedarmoede en geen ontsteking in het bloed.
Bij ernstige colitis ten slotte heb je meer dan 6 ontlastingen per dag, duidelijke bloedarmoede en zijn er ontstekingsfactoren in het bloed aanwezig.
Hoe kan je arts het herkennen?
Bij vermoeden van colitis ulcerosa gebeurt een bloedafname en word je doorverwezen naar een maag-darmspecialist voor een colonoscopie. Hierbij worden stukjes weefsel uit de darm genomen (biopsie) voor verder onderzoek.
Vermoedt de arts complicaties (bv. een abces), dan vraagt hij een scan of radiografie van de buik aan.
Wat kan je zelf doen?
Er is geen wetenschappelijk bewijs dat voeding een invloed heeft op het verloop van colitis. Aangepaste diëten hebben dus weinig zin.
Beperk wel het gebruik van pikante kruiden en alcohol.
Wat kan je arts doen?
De behandeling hangt af van de ernst van de klachten en het deel van de dikke darm dat aangetast is.
Treft de ziekte vooral het uiteinde van de dikke darm, dan worden doorgaans lokale middelen, zoals lavementen en suppo’s, gebruikt.
De basis van de behandeling bestaat uit geneesmiddelen die de ontsteking in de darm verminderen (Mesalazine ®) en cortisone.
In geval van ernstige colitis ulcerosa gebeurt de opvolging van de behandeling het best in gespecialiseerde centra.
Heb je een darmbloeding, dan is een bloedtransfusie soms nodig en dien je voeding via een infuus toegediend te krijgen.
Uitzetting van de darm door de ziekte is mogelijk. Daarom kan het zijn dat een deel van de dikke darm operatief moet verwijderd worden.
Wanneer de ziekte niet reageert op medicatie, wordt soms voorgesteld om de dikke darm volledig weg te nemen en een stoma aan te leggen; er wordt dan in de huid van de buik een opening gemaakt als uitgang voor de stoelgang.
Aangezien colitis ulcerosa het risico op darmkanker vergroot, wordt de dikke darm om de 1 tot 5 jaar via een coloscopie gecontroleerd.
Meer weten?
- https://www.thuisarts.nl/colitis-ulcerosa/ik-heb-colitis-ulcerosa
- www.mlds.nl/chronische-ziekten/colitis-ulcerosa/
- http://www.ccv-vzw.be