Wat is het?
Epilepsie of vallende ziekte is een aandoening die gekenmerkt wordt door een verstoring van de elektrische activiteit in de hersenen. Dit gaat gepaard met bewustzijnsverlies en aanvallen van stuiptrekkingen (convulsies) van ofwel alle vier ledematen, ofwel slechts aan een zijde.
In geval van 2 of meer epilepsieaanvallen zonder aanwijsbare oorzaak binnen het jaar, wordt medicatie opgestart. Is er wel een uitlokkende oorzaak (zoals een aangeboren hersenafwijking, gezwel, herseninfectie, ernstig hoofdletsel, hersenbloeding of herseninfarct), dan wordt de behandeling onmiddellijk na de eerste aanval opgestart. Dit gebeurt ook bij een langdurige aanval.
De diagnose en het instellen van de behandeling gebeuren steeds na uitgebreid onderzoek op een afdeling neurologie in het ziekenhuis.
Hoe vaak komt het voor?
Naar schatting maakt 8 tot 10% van de bevolking ooit in zijn leven een epileptische aanval door; 4 tot 5% ontwikkelt epilepsie. Minder dan 1% neemt hiervoor levenslang medicatie.
Hoe kun je het herkennen?
Meestal zijn het toevallige omstanders of familieleden die melding maken van een aanval. Men verliest plots het bewustzijn en de controle over de spieren van de ledematen, die dan onwillekeurig samentrekken.
Lichte partiële aanvallen zijn soms niets meer dan een plotse bewustzijnsstoornis van een paar seconden, met zogenaamde ‘absences’. Deze aanvallen zijn vaak zo kort van duur dat ze onopgemerkt voorbijgaan.
Bij een algemene of gegeneraliseerde aanval (‘grand mal’) is er, naast bewustzijnsverlies en stuiptrekkingen, mogelijk ook urineverlies en bijt de persoon op zijn tong. Meestal stoppen de stuipen binnen de 4 minuten. Duren ze langer dan 5 minuten, dan spreken we van een langdurige aanval (‘status epilepticus’). Die is altijd levensbedreigend. Nadien kunnen verwardheid en hoofdpijn optreden.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Meestal ziet de arts de aanval niet met eigen ogen. Hij is dus aangewezen op de informatie die hij uit tweede hand krijgt. Bij vermoeden van een epileptische aanval zal hij je altijd verwijzen naar het ziekenhuis voor een uitgebreid neurologisch onderzoek en het opstarten van een behandeling.
Wat kun je zelf doen?
Ben je getuige van een epileptische aanval, dan kun je zorgen dat de ademhalingswegen van het slachtoffer vrij zijn. Leg de persoon op zijn zij. Probeer ook altijd nauwkeurig het verloop van de aanval te onthouden. Die informatie is van cruciaal belang voor een eerste diagnose.
Heb je zelf epilepsie, dan is het raadzaam om een zo regelmatig mogelijk leven te leiden. Onregelmatige slaap, extreem (flitsend) licht (zoals stroboscoop in een dancing) en extreem veel lawaai kunnen een aanval uitlokken.
Wat kan je arts doen?
Een juiste diagnose is uiterst belangrijk. De aanpak verschilt immers sterk naargelang er al of geen uitlokkende oorzaak wordt gevonden. Is die er wel, dan zal eerst die worden behandeld.
De onderhoudsbehandeling wordt in het ziekenhuis opgestart. Hiermee tracht men het aantal aanvallen te beperken en zo mogelijk tot nul te herleiden. Men probeert de laagste doeltreffende dosis te vinden die de aanvallen controleert. Het opvolgen van de behandeling gebeurt door de huisarts. Hij zal niet alleen medicatie voorschrijven, maar ook de concentratie van die medicatie in je bloed bepalen, en indien nodig de dosis aanpassen.
Dankzij de moderne geneesmiddelen slaagt men erin 70% van de mensen met epilepsie aanvalsvrij te krijgen of toch zeker de ziekte goed onder controle te krijgen. Ongeveer 30% heeft verschillende geneesmiddelen nodig.
In geval van ernstige epilepsie kan epilepsiechirurgie overwogen worden. Dit is een ingreep waarbij men de zone in de hersenen die verantwoordelijk is voor de epilepsie verwijdert.
De neuroloog beslist ook of je al dan niet met de auto mag rijden. Hij doet ook de opvolging in geval van zwangerschap.
Bronnen