Wat is het?
Kinkhoest is een zeer besmettelijke infectie van de bovenste luchtwegen. Ze wordt veroorzaakt door de bacterie Bordetella Pertussis. Het is een zogenaamde “air-born”-infectie. Dat betekent dat ze via de lucht wordt doorgegeven. Bij het hoesten en niezen komen er met bacteriën beladen druppeltjes vrij in de lucht. Die worden dan door andere personen ingeademd.
Hoe vaak komt het voor?
De voorbije jaren zien we een stijging van het aantal gevallen van kinkhoest in Vlaanderen met 1055 gevallen in 2014. Nochtans behoort inenting tegen kinkhoest in ons land tot het basisvaccinatieschema van de zuigelingen, en is het een onderdeel van de herhalingsinenting tegen tetanus (Triaxis). Sommige ouders beslissen echter om hun kinderen niet te laten vaccineren, wat de toename verklaar van het aantal gevallen van besmetting.
Hoe kun je het herkennen?
Kinkhoest verloopt in vier stadia:
- de incubatieperiode: dat is de tijd die verloopt tussen de besmetting en het optreden van de eerste ziektetekenen. Meestal duurt dat 1 tot 2 weken.
- de eerste symptomen zijn die van een gewone (neus)verkoudheid met algemeen onwel voelen en droge prikkelhoest. Zuigelingen kunnen lichte koorts en een slechte eetlust hebben, en niet veel in gewicht bijkomen.
- na 1 tot 2 weken krijgt men bij het uitademen een zware hoestbui gevolgd door een lange piepende inademing, die soms doet denken aan valse kroep. De hoestbuien eindigen vaak met braken van helder, taai slijm. Dergelijke hoestaanvallen kunnen tot 50 keer voorkomen op 24 uur! Dat kan bijzonder uitputtend zijn. Is er tegelijk koorts, dan kan dit wijzen op een longontsteking.
- na 2 tot 4 weken ruimen de kenmerkende hoestbuien plaats voor een losse hoest die nog enkele weken kan aanhouden. Vaak blijven de luchtwegen nog lange tijd overgevoelig. Hoestbuien kunnen dan worden uitgelokt door stress, sigarettenrook of temperatuursveranderingen (zoals bij het eten van een ijsje). Onterecht denkt men dan dikwijls aan astma.
Bij premature en pasgeboren baby’s zien we vaak dat het hoesten volledig afwezig is. In de plaats worden volgende symptomen opgemerkt: ademstilstand, blauwverkleuring van lippen, vingers en tenen (door zuurstoftekort). Deze situatie is bijzonder gevaarlijk omdat het aanleiding kan geven tot hersenschade en zelfs tot overlijden.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Je arts zal op het spoor komen van kinkhoest door de typische symptomen, en de eventuele aanwezigheid van kleine epidemieën. Bij mensen met aanhoudende hoestbuien neemt hij wat slijm af achter in de neus en laat hij een bloedonderzoek doen. Helaas zijn de bloedtests niet heel gevoelig, zodat een negatieve test de ziekte niet uitsluit.
Wat kun je zelf doen?
Kinkhoest wordt verspreid via uitgehoeste vochtdruppeltjes. Je kunt dit tegengaan met een goede hoest- en nieshygiëne. Gebruik bij voorkeur papieren wegwerpzakdoekjes. Ook een mondmaskertje kan nuttig zijn. Was ook regelmatig je handen na hoesten of niezen.
Vaccinatie is uiterst belangrijk om kinkhoest te voorkomen. De bescherming neemt in de loop van de tijd wel af. Daarom zijn herhalingsinentingen nodig. Je kunt dus kinkhoest krijgen ook al ben je gevaccineerd. De ziekte verloopt dan wel veel minder uitgesproken (doorgaans enkel aanhoudende hoest).
Vaccinatie tegen kinkhoest maakt deel uit van het basisvaccinatieschema voor zuigelingen in Vlaanderen. Daarnaast stelt de Vlaamse Overheid gratis vaccins ter beschikking voor alle personen die in nauw contact komen met een zuigeling, en voor zwangere vrouwen. Ook de tienjaarlijkse herhalingsvaccinatie tegen tetanus (Triaxis) bevat het kinkhoestvaccin.
Wat kan je arts doen?
Kinkhoest heeft bij gevaccineerde kinderen en volwassenen eerder een goedaardig verloop. Een behandeling met antibiotica blijft nochtans belangrijk om verdere infectieverspreiding te voorkomen, zeker bij ongevaccineerde zuigelingen. Hoe vroeger men met de behandeling begint, hoe doeltreffender ze is. Daarom zal je arts eerst een staal slijm en bloed afnemen, en de behandeling al starten nog voor de uitslagen de diagnose bevestigen. Het tijdig instellen van een antibioticumbehandeling vermindert immers de besmettelijke periode van 4 weken (na start van de hoestbuien) naar 5 à 7 dagen. Heb je al langer dan een maand hoestbuien, dan is een behandeling nog weinig zinvol. In dat geval wacht men spontane genezing af. Een gezin met een kinkhoestpatiënt én een kind jonger dan 6 maanden wordt uit voorzorg behandeld.
Zuigelingen en ongevaccineerde kinderen worden onmiddellijk opgenomen in het ziekenhuis voor een gepaste behandeling en ondersteuning.
Je arts is verplicht om de ziekte te melden bij het agentschap Zorg en Gezondheid.
Meer weten?
http://www.zorg-en-gezondheid.be/Ziektes/Ziektelijst-A-Z/Kinkhoest-(Pertussis)/
http://www.kindengezin.be/gezondheid-en-vaccineren/ziek/kinkhoest/
Bronnen