Wat is koorts?
Koorts is een verhoging van je lichaamstemperatuur. Normaal ligt die temperatuur tussen 35,8 en 37,5°C. Vanaf 38°C heb je koorts.
Oorzaken
- Wanneer ziekteverwekkers (zoals virussen of bacteriën) in je lichaam terechtkomen, reageert je afweersysteem. Je lichaamstemperatuur gaat dan omhoog. Ziekteverwekkers kunnen zich bij hoge temperaturen minder goed vermenigvuldigen. Zo houdt je lichaam de infectie onder controle. Koorts is dus geen ziekte, maar een teken dat je lichaam zich verdedigt.
- Niet alleen ziekteverwekkers kunnen je temperatuur doen stijgen. Ook warm weer, te warme kleding of zware inspanning kunnen tijdelijk voor een hogere temperatuur zorgen. In uitzonderlijke gevallen kan het lichaam zijn warmte niet meer goed kwijt. Als de temperatuur dan boven 39°C stijgt, kan dat leiden tot een hitteslag. Dat is gevaarlijk. Je moet dan onmiddellijk medische hulp krijgen.
Hoe vaak komt koorts voor?
Koorts komt bijna bij iedere infectie voor. Bijvoorbeeld bij een verkoudheid of buikgriep.
Bij sommige (zelfs ernstige) infecties is er soms geen koorts. Dat kan komen doordat het afweersysteem nog niet goed werkt of verzwakt is.
Verhoging zonder koorts
Een kleine verhoging van de temperatuur (onder de 38°C) kan bij kinderen ook voorkomen zonder dat ze ziek zijn, bijvoorbeeld:
- wanneer ze tandjes krijgen;
- bij heel warm weer of als ze te warme kleding dragen;
- na een zware inspanning;
- na een hevige huilbui.
Hoe kan je koorts herkennen?
Koorts kan je op verschillende manieren meten:
- Een elektronische thermometer is het meest betrouwbaar.
- Bij kinderen onder de 3 jaar meet je de temperatuur het best in de aars, zo’n 2 cm diep.
- Bij baby’s kan je eventueel wat vaseline of babyolie gebruiken om de thermometer gemakkelijker in te brengen.
- Boven de 5 jaar is meting onder de tong ook betrouwbaar.
- Onder de oksel kan ook, maar dan moet de arm voldoende lang goed tegen het lichaam aangedrukt worden.
- Een oorthermometer is ook betrouwbaar, maar minder eenvoudig te gebruiken.
- Bij baby’s is de gehoorgang meestal nog te smal.
- Bij grotere kinderen moet de gehoorgang mooi rechtgetrokken worden, zodat de oorthermometer op het trommelvlies gericht is.
- Glazen kwikthermometers worden tegenwoordig afgeraden.
- Ze zijn breekbaar.
- Het kwik is giftig wanneer het vrijkomt.
- Voorhoofdstrips zijn erg onbetrouwbaar.
Wat kan je zelf doen?
Medicatie
Je kan je kind paracetamol geven om zich beter te laten voelen.
Geef de voorkeur paracetamol-siroop. Moet je kind overgeven? Of houdt het geen siroop binnen? Geef dan een zetpil.
Volg altijd het advies van je arts of apotheker en de aanwijzingen op de verpakking.
Wat geef je beter niet?
Gebruik liever geen ibuprofen, behalve als je arts dat aanbeveelt. Bij sommige aandoeningen, zoals waterpokken, wordt ibuprofen zelfs afgeraden.
Geef geen aspirine: dat kan ernstige bijwerkingen veroorzaken.
Vraag bij twijfel advies aan je arts of apotheker.
Rust, eten en drinken
Zorg dat je kind voldoende drinkt:
- Bij koorts, diarree of overgeven verliest je kind vocht. Bied daarom regelmatig water, melk of soep aan.
- Bij een lichaamsgewicht van ongeveer 10 kilogram heeft een kind ongeveer 1 liter vocht per dag nodig. Vanaf 20 kilogram is dat ongeveer 1,5 liter.
- Om het vocht en de zouten die het lichaam verliest weer aan te vullen, kan je je kind ook ORS-oplossing (orale rehydratatiezouten) geven. ORS is verkrijgbaar bij je apotheek.
Vaak is de eetlust wat minder. Geef je kind daarom licht verteerbaar eten, zoals soep, yoghurt, fruit of wat brood. Kies iets dat je kind graag eet en geef kleine porties.
Laat je kind rusten, want veel bewegen kan de temperatuur doen stijgen.
Wanneer naar de huisarts?
Heeft je kind een gewone verkoudheid of een milde maag-darminfectie? Heeft je kind lichte koorts, maar is het nog alert en drinkt het genoeg? Dan kan je meestal rustig afwachten. Je hoeft geen koortsremmer te geven en hoeft niet meteen een arts te raadplegen.
⚠️ Sommige symptomen wijzen mogelijk op een ernstige aandoening. Ga onmiddellijk met je kind naar een arts als:
- je kind jonger is dan 3 maanden en een temperatuur heeft van 38°C of meer;
- je kind slap is, suf is of moeilijk wakker te krijgen is;
- je kind niet of nauwelijks drinkt, plast of reageert;
- je kind blijft huilen of kreunen of anders reageert dan gewoonlijk;
- de huid of lippen van je kind blauw, grauw of erg bleek zijn;
- er vlekjes of kleine puntvormige bloedingen op de huid verschijnen;
- je kind snel of moeilijk ademhaalt;
- de tong droog is of de ogen dieper liggen (tekenen van uitdroging);
- je kind koorts heeft en je geen tekenen ziet van een gewone verkoudheid of buikgriep;
- je kind koorts heeft in een erg warme omgeving: denk dan aan een mogelijke hitteslag:
- Breng je kind naar een koelere plaats, trek overtollige kleding uit en geef kleine slokjes water.
- Wordt het niet beter of stijgt de temperatuur verder boven 39°C? Bel dan onmiddellijk een arts.
Mag je kind naar de opvang?
Heeft je kind koorts, dan mag het niet naar de kinderopvang. Meer info vind je op de website van Kind en Gezin.
Wat kan je arts doen?
Je arts zal je kind volledig onderzoeken: hart en longen, neus, keel en oren, buik, aanwezigheid van huiduitslag, alertheid van het kind …
- Als je arts een oorzaak vindt voor de koorts, zal die de oorzaak behandelen.
- Bij banale infecties, zoals een verkoudheid, diarree, een oor- of keelontsteking, is geen verder onderzoek nodig.
- Als je arts geen oorzaak vindt, volgt meestal een urineonderzoek en eventueel een bloedtest. Soms is ook een longfoto (RX) nodig.
Bij banale koorts kan je arts paracetamol voorschrijven.
Soms schrijft je arts ibuprofen voor in plaats van paracetamol, bijvoorbeeld als paracetamol niet genoeg helpt. Ibuprofen is niet in alle situaties geschikt.
Meer weten?
- Bij Kind en Gezin vind je:
- Op warmedagen.be vind je info over hitteziektes, zoals een hitteslag.
- Gebruik je medicijnen? Zoek eenvoudig betrouwbare informatie op FarmaInfo.