Wat is het?
Koorts is een abnormale verhoging van de lichaamstemperatuur. Normaal ligt die tussen de 35,8 en 37,5°C. Vanaf 38°C heb je koorts.
Ons lichaam beschikt over een soort van thermostaat. Zodra ziekteverwekkers zoals virussen en bacteriën het lichaam binnendringen, zet ons afweersysteem die thermostaat een paar graden hoger, omdat die ziekteverwekkers moeilijker groeien bij hogere temperatuur. Koorts is dus meestal een goede zaak.
Het is op zich geen ziekte, maar een eerste verdedigingsreactie van het lichaam.
Hoe vaak komt het voor?
Koorts komt bijna bij iedere infectie voor.
Een kleine verhoging van de temperatuur (>37,5°) kan bij kinderen ook voorkomen zonder dat er een ziekte aanwezig is, bijvoorbeeld bij het krijgen van tandjes, bij zeer warm weer, na een zware inspanning, na een hevige huilbui of bij te warme kleding.
Omgekeerd is er bij sommige, zelfs ernstige, infecties soms geen koorts aanwezig. Dit kan gebeuren omdat het natuurlijke afweersysteem niet goed werkt.
Hoe kun je het herkennen?
Koorts kan op verschillende manieren gemeten worden:
- een elektronische thermometer is het meest betrouwbaar. Bij kinderen onder de 5 jaar wordt de temperatuur het best gemeten in de aars, zo’n 2 cm diep. Bij baby’s kun je eventueel wat vaseline of babyolie gebruiken om het inbrengen van de thermometer te vergemakkelijken. Boven de 5 jaar is meting onder de tong ook betrouwbaar. Onder de oksel kan ook, maar dan moet de arm voldoende lang goed tegen het lichaam aangedrukt worden.
- een oorthermometer meet de infrarood warmtestraling van het trommelvlies. Hoewel betrouwbaar, is een juist gebruik soms niet zo eenvoudig. Bij baby’s is de gehoorgang meestal nog te smal. Bij grotere kinderen moet de gehoorgang mooi recht worden getrokken, zodat de oorthermometer op het trommelvlies gericht is.
- glazen kwikthermometers worden tegenwoordig afgeraden, ten eerste omdat ze breekbaar zijn, en ten tweede omdat het kwik bij vrijkomen giftig is.
- voorhoofdstrips zijn erg onbetrouwbaar.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Een kind met koorts zal steeds volledig lichamelijk onderzocht worden: hart en longen, neus, keel en oren, buik, aanwezigheid van huiduitslag, alertheid van het kind…
Vindt de arts een oorzaak voor de koorts, dan zal die zo nodig behandeld worden. Bij banale infecties zoals een verkoudheid, diarree, een oor- of keelontsteking, is geen verder onderzoek nodig.
Als er geen oorzaak gevonden wordt, volgt meestal een urineonderzoek en eventueel een bloedtest op ontstekingsfactoren en een bepaling van de witte bloedcellen. Soms is ook een longfoto (Rx) nodig.
Sommige symptomen wijzen mogelijk op een ernstige ziekte: het kind eet of drinkt niet meer, het is niet meer alert, het kreunt in plaats van te wenen, het bewustzijn is verminderd, er verschijnen puntvormige bloedingen op de huid, de huidplooi verliest zijn elasticiteit, de tong is droog en de ogen liggen diep... In die gevallen kan een opname in het ziekenhuis nodig zijn.
Wat kun je zelf doen?
Bij een banale verkoudheid of diarree kun je rustig afwachten hoe de ziekte evolueert.
Als de koorts niet boven de 39°C komt, vergt ze geen onmiddellijke behandeling.
Als ze gepaard gaat met hoofdpijn of spierpijn, kun je het best paracetamol geven. Ibuprofen is een mogelijk alternatief. De voorkeur gaat uit naar siroop. Met suppo’s is de opname van het geneesmiddel in het lichaam nogal wisselend en onvoorspelbaar. Maar ze kunnen uiteraard wel gebruikt worden als het kind braakt.
Zorg er steeds voor dat het kind voldoende drinkt. Bij een lichaamsgewicht van 10 kg is dat ongeveer 1 liter per dag, vanaf 20 kg 1,5 liter.
Vaak is de eetlust verminderd. Geef daarom licht verteerbaar voedsel dat het kind lekker vindt.
Ook rust is aan te bevelen, gezien activiteit de temperatuur nog kan doen toenemen.
Is er koorts zonder aanwijsbare reden, is je kind minder alert, reageert het niet meer goed, eet of drinkt het niet meer, dan kan er iets ernstig aan de hand zijn. Laat het dan onmiddellijk door een arts onderzoeken.
Contacteer een arts als een baby jonger dan 3 maanden is en de temperatuur 38°C of meer bedraagt. Voor een baby tussen 3 maanden en 6 maanden doe je dit bij een temperatuur van 39°C of meer.
Wat kan je arts doen?
Bij banale koorts zal je arts zo nodig een behandeling voorschrijven met paracetamol. De dosis voor kinderen is 15 mg per kg lichaamsgewicht, maximaal 4 maal per dag. Hiermee daalt de temperatuur met gemiddeld 1,5 graden.
Een alternatief middel is ibuprofen 10 mg per kg, 3 maal per dag.
Er wordt geen aspirine gegeven omwille van de kans op ernstige bijwerkingen.
Meer weten?
https://www.kindengezin.be/gezondheid-en-vaccineren/koorts/