Wat is het?
Nekpijn kan specifiek of niet-specifiek zijn. Specifiek betekent dat de nekpijn een duidelijke oorzaak heeft, bijv. een hernia tussen de halswervels. Het gaat dan om een aandoening die gepaard gaat met nekpijn. Niet-specifiek is elke vorm van nekpijn waarvoor geen abnormale lichamelijke afwijking als oorzaak kan worden gevonden. De pijn kan acuut, subacuut of chronisch zijn.
Nekpijn is meestal onschuldig en herstelt spontaan. In de meeste gevallen gaat het om niet-specifieke nekpijn. De pijn verdwijnt spontaan na enkele weken.
Nekpijn is na rug- en schouderklachten de meest voorkomende klacht van het bewegingsapparaat. Twee op drie personen ervaren in hun leven wel eens nekpijn.
Alarmsymptomen
Bij niet-specifieke nekpijn wordt geen directe oorzaak gevonden. Dat betekent niet dat de nekpijn er niet is. Soms gaat het om een onschuldige overbelasting, soms is de pijn een teken van een onderliggende aandoening. Voor een aantal klachten moet je alert zijn, omdat ze op ernstige aandoeningen kunnen wijzen. Dit noemen we alarmsymptomen.
- Een ernstige ziekte is meer waarschijnlijk bij mensen die:
- voor het eerst nekpijn hebben en jonger dan 20 of ouder dan 55 jaar zijn;
- spierzwakte vertonen van verschillende spiergroepen;
- onbehandelbare of toenemende pijn hebben.
- Symptomen die kunnen wijzen op druk op het ruggenmerg:
- geleidelijke verergering van de klachten;
- neurologische afwijkingen zoals verlammingen, verlies van gevoel, vermindering van spierkracht, verlies van controle over urine of stoelgang;
- gevoel van elektriciteit door de rug en ledematen bij het buigen van de nek;
- afwijkende reflexen.
- Symptomen die kunnen wijzen op kanker, infectie of ontsteking:
- algemeen onwelzijn, koorts, onverklaarbaar gewichtsverlies;
- toenemende, continue pijn, ook ’s nachts;
- gezwollen klieren;
- drukpijn op één welbepaalde wervel;
- in het verleden kanker gehad hebben, ernstige infecties, aandoeningen die de weerstand aantasten zoals aids, gewrichtsontstekingen, druggebruik.
- Symptomen ten gevolge van trauma:
- een recent ongeval met nekletsel (bij mensen met botontkalking kan dit een mild trauma zijn);
- recente chirurgie in de nek;
- verhoogd risico op botontkalking, zoals in de menopauze of bij langdurig cortisonegebruik.
- Symptomen te wijten aan een slechte bloedsomloop:
- duizeligheid en black-out, vooral bij het naar achter brengen van het hoofd;
- ‘drop attacks’: plots bewustzijnsverlies zonder voorafgaande symptomen.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Het kan zeer moeilijk zijn om tot een juiste diagnose te komen. Op basis van de klachten alleen kan de arts vaak geen conclusie trekken. Het onderzoek van de nek kan aanwijzingen geven, maar er is veel ervaring voor nodig. Ook röntgenfoto’s zijn vaak niet duidelijk, en kunnen de arts zelfs op het verkeerde been zetten. Het vaststellen van bijv. artrose aan de nekwervels is geen bewijs dat de nekpijn ook daardoor veroorzaakt wordt. Vanaf een bepaalde leeftijd vertoont iedereen wel wat artrose. Je moet dus vooral afgaan op alarmsymptomen, die steeds verder onderzocht worden.
Wat kan je arts of zorgverlener doen?
Niet-medicamenteuze behandelingen
Een kinesitherapeut kan je advies geven en geruststellen. Belangrijk is dat je in beweging blijft. Verder worden er een hele reeks behandelingen aangeboden: oefenprogramma’s, massages, manuele therapie, fysiotherapie (laser, elektromagnetische pulsen) en allerlei hulpmateriaal.
Bij acute niet-specifieke nekpijn is er weinig bewijs van de doeltreffendheid van deze behandelingen, op een mogelijk effect op de pijn na. Je kunt dus evengoed afwachten of de nekpijn spontaan afneemt.
Bij chronische niet-specifieke nekpijn lijkt een oefenprogramma onder professioneel toezicht, gecombineerd met manuele therapie bestaande uit manipulaties en mobilisatie van de nekwervelzuil, het beste resultaat te geven. Ook hier hebben fysiotherapeutische behandelingen een effect op de pijn, en daardoor ook op het functioneren.
Een halskraag heeft geen effect en kan zelfs resulteren in een verzwakking van de halsspieren. Steunkussens (bijv. in de zetel of in bed) helpen tegen de pijn.
In het filmpje hieronder tonen we enkele voorbeelden van mogelijke oefeningen bij nekpijn:
Medicamenteuze behandelingen
Ontstekingsremmers en klassieke pijnstillers zoals paracetamol en sterkere opioïden hebben allen een effect op de korte termijn, maar ze hebben geen genezende werking. Het wegnemen van de pijn kan wel nuttig zijn om beter te kunnen bewegen en dus de nekfunctie te onderhouden. Dit geldt ook voor lokale inspuitingen met lidocaïne rond de pijnplaatsen. Een gunstig effect met Botox is nog niet bewezen.