Wat is het?
Om een beweging te kunnen uitvoeren krijgen spieren een signaal van de hersenen via de zenuwen. Een probleem in eender welke schakel van dit ingewikkelde proces kan leiden tot spierzwakte en/of verlamming.
Ons zenuwstelsel bestaat uit een centraal deel (de hersenen, hersenstam en ruggenmerg) en een perifeer deel (de zenuwen). We hebben zenuwen die instaan voor beweging (motorische zenuwen) en zenuwen die instaan voor ons gevoel (sensibele zenuwen).
Het centrale zenuwstelsel kan beschadigd geraken door een beroerte, een hersentumor, ruggenmergbeschadiging of Multipele Sclerose (MS).
Problemen met het perifere zenuwstelsel kunnen tot uiting komen in polyneuropathiëen, aandoeningen van de zenuwwortels, het syndroom van Guillain-Barré of zenuwinklemming door druk.
Hiernaast kan de oorzaak van spierzwakte en verlamming ook liggen in de spieren zelf of op de overgang van zenuwen naar spieren.
Stoornissen op hormonaal vlak, in de stofwisseling of een onderliggende psychologische aandoening kunnen ook tot spierzwakte en verlamming leiden.
Hoe kan je het herkennen?
Naast spierzwakte en verlamming kan je ook last hebben van onhandigheid, ongecoördineerde bewegingen, onvrijwillige spiertrekkingen, verminderde of afwezige reflexen, verminderde of verhoogde spierspanning en afnemende spiermassa (spieratrofie). Soms komen er gelijktijdig ook gevoelsstoornissen voor.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
De arts zal de zenuwbanen onderzoeken door bijvoorbeeld de reflexen te testen en de spierkracht per spiergroep na te gaan. Een nauwkeurig lichamelijk en neurologisch onderzoek kan reeds duidelijk scheppen.
Bijkomend kunnen een bloedonderzoek, ruggenmergpunctie, beeldvorming (bijv. MRI-scan) of speciale tests voor de werking van het zenuwstelsel nodig zijn.
Neurologische aandoeningen
Neurologische aandoeningen kunnen het gevolg zijn van:
- een defect ter hoogte van het centrale zenuwstelsel, dat zich typisch uit in spierzwakte, onhandigheid, ongecoördineerde bewegingen en gevoelsstoornissen. Bij lichamelijk onderzoek stelt de arts het teken van Babinski vast; de grote teen strekt zich met een waaiervormige spreiding van de andere tenen bij het strijken met een halfscherp voorwerp langs de voetzool. De arts test ook de peesreflexen door met een hamertje op de pezen te tikken. Deze reflexen zijn meestal matig tot extreem uitgesproken. Ook de spierspanning is toegenomen (spasticiteit).
- een defect ter hoogte van het perifere zenuwstelsel, dat zich kenmerkt door verminderde of afwezige reflexen, verminderde spierspanning, langzaam afnemende spiermassa, verlamming en gevoelsstoornissen.
- een defect ter hoogte van het centrale en perifere zenuwstelsel, waarbij amyotrofe laterale sclerose (ALS) de meest voorkomende aandoening is. De spierzwakte in de willekeurige spieren neemt almaar toe met spieratrofie en onvrijwillige spiertrekkingen tot gevolg. Soms is er verhoogde spierspanning. Het teken van Babinski kan aanwezig zijn.
Spieraandoeningen
Spieraandoeningen kunnen aangeboren zijn, of na verloop van tijd ontstaan als gevolg van toxische, hormonale en ontstekingsfactoren, en van factoren die te maken hebben met de stofwisseling en het overmatig gebruik van alcohol.
Bij lichamelijk onderzoek zijn de spierreflexen vaak normaal, en het teken van Babinski is afwezig.
Er is spierzwakte en meestal afnemende spiermassa.
Aandoeningen t.g.v. problematische signaaloverdracht van zenuwen naar spieren
Het bekendste voorbeeld is myasthenia gravis, een zeldzame auto-immuunziekte.
Men klaagt van vermoeidheid in de spieren die verergert bij inspanning.
Reflexen en gevoel lijken normaal, en het teken van Babinski is afwezig.
Andere hormonale en stofwisselingsgerelateerde aandoeningen
Een te traag of te snel werkende schildklier en te veel of te weinig calcium in het bloed kunnen spierzwakte veroorzaken.
Wat kan je zelf doen?
Je kunt zelf niet zoveel doen. Ervaar je zwakte of vermoeidheid ter hoogte van de spieren of heb je problemen om bewegingen correct uit te voeren, raadpleeg dan je arts.
Wat kan je arts doen?
De behandeling hangt af van de oorzaak.
Meer weten?
https://spierziektenvlaanderen.be/wat-zijn-nmas/