Ontsteking van de nierfilters (glomerulonefritis)

Aangepast op 19/11/2019

Wat is het?

In de nieren wordt het bloed gefilterd. Elke nier bevat een nierbekken met ongeveer 1 miljoen filtertjes. Als deze filtertjes ontsteken, spreekt men van glomerulonefritis. Zo raken de nierfilters beschadigd waardoor eiwitten en bloedcellen naar de urine lekken. Soms gaan de nierfilters nog verder kapot en werken ze helemaal niet meer. Dan blijven afvalstoffen achter in het bloed.

Nierfilterontsteking kan veel verschillende oorzaken hebben. Meestal is een (nier)ziekte de oorzaak. Soms ontstaat het door een erfelijke afwijking aan de nierfilters. Het kan ook het gevolg zijn van een andere ziekte dan een nierziekte:

een infectie of infectieziekte: na een keelontsteking door streptokokken, bij hepatitis (leverontsteking) of bij een ontstoken hartklep (endocarditis). Het afweersysteem maakt antistoffen aan om de ontsteking te bestrijden. De antistoffen komen in de nierfilters terecht en kunnen daar schade veroorzaken.
een auto-immuunziekte: systemische lupus erythematodes (SLE), anti-GBM-nefritis (of de ziekte van Goodpasture) of systemische vasculitis. Bij deze aandoeningen keert het afweersysteem zich tegen het eigen lichaam. Het lichaam vormt dan antistoffen tegen de nierfilters.

Hoe vaak komt het voor?

De aandoening is zeldzaam en treft jaarlijks ongeveer 11 op 100.000 mensen. Ook als verwikkeling bij keelpijn komt het nog slechts bij 1 op de 30.000 gevallen voor¹.

Hoe kun je het herkennen?

Vaak is er een hoge bloeddruk en zwelling van het lichaam, startend bij de ledematen (oedeem). Afhankelijk van de onderliggende oorzaak treden soms extra algemene klachten op, zoals lichte koorts, vermoeidheid, huiduitslag, ademhalingsproblemen, gewrichts- of maagdarmkanaalsymptomen.

Hoe stelt je arts de aandoening vast?

Je arts zal eerst een urineonderzoek uitvoeren en rode bloedcellen of eiwitten opsporen. In normale omstandigheden zijn deze niet aanwezig in de urine. Zo nodig zal je arts een aanvullend bloedonderzoek verrichten en je eventueel doorsturen naar een nierspecialist. Deze kan een klein stukje weefsel van de nier (biopsie) wegnemen om de oorzaak van de nierziekte te achterhalen.

Wat kun je zelf doen?

Probeer zoutarm te eten. Laat je verder goed opvolgen en neem de voorgeschreven medicatie trouw in.

Wat kan je arts doen?

Je arts zal, afhankelijk van de oorzaak, een specifieke behandeling opstellen. Vaak schrijft hij vochtafdrijvende medicatie voor om de vochtophoping te verminderen. Daarnaast is er medicatie om het eiwitverlies en de hoge bloeddruk tegen te gaan of om het risico op klontervorming in de aderen te verminderen. Soms is ook medicatie nodig die het immuunsysteem onderdrukt (immunosuppressiva), zoals corticosteroïden.