Wat is het?
Acuut nierfalen is een plotse achteruitgang van de werking van de nieren. De nieren zijn opgebouwd uit heel erg kleine filtertjes, die het bloed continu zuiveren. Water, zouten, afvalstoffen, … worden verwijderd en via de urine uitgeplast.
Bij acuut nierfalen valt het vermogen van deze filtertjes om het bloed te zuiveren plots weg. Dit leidt tot een verstoring van de vochtbalans en een opstapeling van afvalstoffen. Een verstoring van de zuurtegraad van het bloed, waarbij het bloed almaar zuurder wordt, treedt op. Dit is heel schadelijk voor het lichaam.
Acuut nierfalen komt vooral voor bij oudere personen met een reeds verminderde nierfunctie. Het wordt dan vaak uitgelokt door een andere aandoening zoals diarree, of door medicatie die belastend is voor de nieren.
Andere risicofactoren zijn diabetes, vaatziekten, chirurgische ingrepen, toediening van contrastmiddelen bij beeldvormende onderzoeken (bv: bij CT-scan) en andere ernstige ziekten zoals een bacteriële infectie.
De belangrijkste sleutel in de behandeling van acuut nierfalen is het vinden van de oorzaak van de plotse achteruitgang.
Mogelijke oorzaken situeren zich op drie niveaus: voor het bloed de nier bereikt (= prerenaal), in de nier zelf (= renaal) of bij de afvloei van urine (postrenaal).
- Prerenale oorzaken zijn te wijten aan een slechte vochtbalans of doorbloedingsstoornissen van de nieren. Mogelijke oorzaken zijn diarree met uitdroging, te lage bloeddruk, uitgebreide brandwonden, hartfalen, …
- Renale oorzaken zijn afwijkingen van de nier zelf, zoals ontstekingen, vorming van bloedklonters in de nieren, plotse ophoping van grote hoeveelheden afvalstoffen, …
- Postrenale oorzaken zijn te wijten aan aandoeningen van de urinewegen. Hier zal dus vooral de afvoer van urine belemmerd zijn. Het vocht hoopt zich op, waardoor de filters geblokkeerd raken en de nier beschadigd raakt. Voorbeelden zijn een vergrote prostaat, en stenen of tumoren in de urinewegen.
Hoe kun je het herkennen?
De meest opvallende klacht is de vermindering van de urineproductie. Je gaat plots abnormaal weinig plassen, minder dan 400 ml per dag. Maar het kan ook zijn dat je nog normaal kunt plassen.
Het plots volledig uitvallen van het plassen is meestal te wijten aan een verstopping. Je blaas is overvol en opgezet, en je kan ze als een bol in de onderbuik voelen.
Je bloeddruk is laag en je ledematen voelen koud aan.
Je ervaart abnormale vermoeidheid en verlies van eetlust.
Soms is er vochtopstapeling en heb je dikke benen.
Tekens van onderliggende ziekten kunnen hiermee gepaard gaan, zoals koorts bij een infectie of kortademigheid bij hartfalen. Bij ontstekingen is er pijn in de flanken.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Bij vermoeden van acuut nierfalen zal je arts onmiddellijk bijkomend onderzoek doen: een urineonderzoek, bloedonderzoek en echografie van de nieren.
Om de juiste oorzaak te achterhalen is soms een biopsie van de nier nodig. Hierbij neemt men in het ziekenhuis een heel klein stukje van de nier om te onderzoeken.
Wat kan de arts doen?
Er bestaat geen medicatie tegen acuut nierfalen. Het doel van de behandeling is het herstellen van de nierfunctie en het voorkomen en/of behandelen van verwikkelingen.
De arts zal de hoeveelheid urine elk uur meten.
Zo nodig zal hij een buisje plaatsen in de blaas (blaaskatheter).
Bij een volledige urinestop zal hij zoeken naar een mogelijke verstopping en deze dringend behandelen.
Eerst dient de arts aangepaste infusen toe om de vochtbalans in evenwicht te brengen.
Zo nodig wordt medicatie die belastend kan zijn voor de nieren stopgezet.
Bij risicopersonen dient de arts met de nodige voorbereiding contrastmiddelen toe die nodig zijn voor sommige röntgenonderzoeken.
Als de toestand niet snel genoeg verbetert, zal men nierdialyse overwegen.
Meer weten?
https://www.nieren.nl/nieren-en-nierschade/wat-nierschade