Wat is verhoogde druk in de schedel?
De hersenen worden beschermd door de schedel. Die bestaat uit verschillende beenderen. Als er in de schedel iets opzwelt of meer plaats inneemt, kan de schedel niet meerekken. De hersenen duwen dan tegen de schedel. Daardoor verhoogt de druk in de schedel. We spreken dan van verhoogde intracraniële druk.
Een toename van de intracraniële druk kan:
- traag ontstaan (progressief), over enkele dagen of maanden;
- zeer snel ontstaan (acuut), binnen een paar uur.
| Een snelle stijging van de intracraniële druk kan levensbedreigend zijn omdat het hersenweefsel geklemd kan raken. De persoon kan het bewustzijn verliezen en in coma raken. Denk je dat dat het geval is? Bel dan onmiddellijk het noodnummer 112. |
De hersenen, hersenvliezen en hersenvocht
Rond de hersenen liggen 3 beschermende vliezen. Het buitenste vlies, tegen de schedel, noemen we de dura mater.
Ook het hersenvocht beschermt de hersenen tegen stoten. Het werkt als een soort ‘schokdemper’:
- Dit vocht wordt uit het bloed gevormd in de hersenkamers. Dat zijn met hersenvocht gevulde holtes in de hersenen.
- Het hersenvocht circuleert vervolgens rondom de hersenen en het ruggenmerg.
- Daarna stroomt het weer terug naar het bloed.
Je lichaam maakt dus voortdurend nieuw hersenvocht aan. Dat vocht blijft in beweging en spoelt afvalstoffen weg terwijl het rondstroomt. Daarna verdwijnt het oude vocht weer in het bloed.
Wat zijn de oorzaken van verhoogde intracraniële druk?
Een snelle stijging van de druk in de schedel kan bijvoorbeeld het gevolg zijn van:
Een langzame toename van de druk in de schedel kan bijvoorbeeld ontstaan door:
- een bloeding tussen de hersenvliezen (chronisch subduraal hematoom);
- een abces in de hersenen;
- een tumor in de hersenen;
- een waterhoofd, waarbij de waterafvoer niet goed werkt;
- een slechte doorstroming van het hersenvocht. Wanneer daar geen verklaring voor gevonden wordt, heet dat ‘idiopathische intracraniële hypertensie’ of ‘pseudotumor cerebri’.
Wat zijn de gevolgen van verhoogde intracraniële druk?
Als de druk in de schedel toeneemt, kan het hersenvocht niet goed rondstromen. Het bloed stroomt dan niet goed naar de hersenen. Daardoor krijgen de hersenen onvoldoende zuurstof.
Een snelle stijging van de intracraniële druk kan levensbedreigend zijn omdat de hersenen ingeklemd raken. De persoon kan het bewustzijn verliezen en ademhaling en hartslag kunnen in gevaar komen. Denk je dat dat het geval is? Bel dan onmiddellijk het noodnummer 112.
Hoe kan je verhoogde druk in de schedel herkennen?
De persoon kan:
- hoofdpijn hebben;
- misselijk zijn en braken (vooral ‘s ochtends);
- geheugenproblemen hebben;
- zeer traag zijn;
- slaperig zijn;
- evenwichtsproblemen hebben;
- problemen hebben met het zicht, zoals dubbel of wazig zien, verminderd zicht …
Snelle stijging
Als de intracraniële druk snel stijgt, kan de persoon ook:
- verlamd raken;
- stuipen hebben, zoals bij een aanval van epilepsie;
- in coma raken.
Langzame stijging
Als de druk in de schedel minder snel toeneemt, zijn de symptomen niet zo duidelijk te zien.
Hoe stelt je arts verhoogde druk in de schedel vast?
Als je arts denkt aan een verhoogde intracraniële druk, stelt die je vragen over:
- je symptomen;
- risicofactoren: Dit zijn factoren die het risico op specifieke oorzaken kunnen verhogen, zoals bijvoorbeeld:
- het gebruik van bloedverdunners: dit is gelinkt aan een chronisch subduraal hematoom;
- gewichtstoename: dit wordt gelinkt aan pseudotumor cerebri.
Lichamelijk onderzoek
Je arts onderzoekt je ook. Hij of zij test:
- bepaalde neurologische reflexen, zoals je pupilreflex;
- of je nek soepel of stijf is (nekstijfheid);
- je evenwicht;
- je zicht.
Vaak kijkt je arts ook met een oftalmoscoop naar de achterkant van je oog. Bij verhoogde druk kan de oogzenuw opzwellen (papiloedeem).
Bijkomende onderzoeken
Om na te gaan of een hersenletsel de oorzaak is van de verhoogde schedeldruk, zal je arts beeldvormend onderzoek aanvragen, zoals een CT-scan of een MRI van de hersenen.
Soms wordt ook een lumbaalpunctie gedaan om de druk van het hersenvocht te kunnen meten.
Wat kan je zelf doen?
Houd een persoon die gevallen is of een harde klap op het hoofd heeft gekregen goed in de gaten.
Is de persoon bewusteloos? Bel dan het noodnummer 112.
Kinderen
Is je kind op het hoofd gevallen, maar gedraagt het zich normaal en antwoordt het correct op eenvoudige vragen? Houd het dan de eerste 24 uur goed in de gaten.
Is je kind abnormaal slaperig, (kort) bewusteloos geweest, of heb je de indruk dat het zich niet gedraagt zoals daarvoor? Raadpleeg dan meteen je arts.
Oudere personen
Als een oudere persoon is gevallen of een klap op het hoofd heeft gekregen, wees dan ook waakzaam.
Gedraagt de persoon zich anders of heeft die moeilijkheden om te stappen? Contacteer dan meteen een arts.
Een oudere persoon die bloedverdunners neemt en valt, loopt meer risico op complicaties na de val.
Wat kan je arts doen?
De behandeling hangt af van de oorzaak.
Na een val op het hoofd met tekenen van mogelijk verhoogde druk in de schedel, kan de arts beslissen dat de persoon naar het ziekenhuis moet voor observatie. Belangrijke parameters, zoals bloeddruk en zuurstofgraad, worden dan gecontroleerd.
Soms stijgt de druk in het hoofd plots zo sterk dat het levensbedreigend wordt. Dan moet de druk in de hersenen snel verlaagd worden. Dat voorkomt verdere hersenschade. Een ervaren chirurg maakt daarvoor een kleine opening in de schedel, zodat de druk kan ontsnappen.