Voedselallergie

Wat is het?

We spreken van een voedselallergie wanneer voedingsmiddelen of -ingrediënten een allergische reactie uitlokken. Je lichaam maakt dan een abnormale hoeveelheid afweerstoffen (IgE-antistoffen) aan tegen die producten.

Oorzaken

De meest voorkomende voedingsmiddelen die ernstige allergische reacties kunnen uitlokken zijn:

• noten (bijv. pinda);
• groenten en fruit;
• melk;
• soja;
• ei;
• vis;
• schaal- en schelpdieren;
• tarwe.

Risicofactoren

Je hebt een grotere kans op een voedselallergie wanneer:

• een van je ouders, een broer of zus allergische aandoeningen hebben, zoals:
  • eczeem;
  • astma;
  • hooikoorts.

• je allergisch bent voor stuifmeel of pollen;
  • Dat komt omdat zowel het voedingsmiddel als het stuifmeel eiwitten bevatten die aan elkaar verwant zijn.
  • Dat fenomeen noemen we kruisallergie.
  • Zo heeft iemand met een allergie voor berkenstuifmeel (berkenpollenallergie) een grotere kans om ook allergisch te zijn voor fruit (appel, perzik) en noten.

• je middelen gebruikt die een rol kunnen spelen bij de ontwikkeling van een voedselallergie, zoals:
  • bepaalde geneesmiddelen, bijv.:
    • ontstekingsremmers (ibuprofen);
    • middelen tegen hoge bloeddruk (bètablokkers).
  • alcohol.

Voedselovergevoeligheid

Een voedselovergevoeligheid kan allergisch of niet-allergisch van aard zijn (zie schema onder). In het eerste geval spreken we van een voedselallergie, in het laatste van een voedselintolerantie. De onderliggende mechanismen zijn verschillend:

• Bij een voedselallergie reageert je afweersysteem abnormaal op bepaalde eiwitten uit voeding.
  • Het beschouwt ze als vreemd en stoot ze af.

• Bij een voedselintolerantie loopt het fout met de vertering van bepaalde voedingsproducten.
  • Dat komt bijv. door een tekort aan bepaalde stoffen die een functie hebben bij de vertering.
    

Hoe vaak komt het voor?

• Van alle volwassenen heeft 3 tot 4% een voedselallergie.

• Uit studies blijkt dat 20% van de mensen bepaalde voedingsmiddelen vermijden, omdat ze er klachten van ondervinden.
  • Dat betekent echter niet altijd dat ze een allergie hebben.
  • Een vermoeden van een allergie komt dus veel vaker voor dan een aangetoonde allergie.

• De meeste mensen hebben al klachten sinds hun kindertijd. Maar een allergie kan ook op volwassen leeftijd beginnen.

• De meeste allergieën voor veelgebruikte voedingsmiddelen (zoals (koe)melk) bij kinderen verdwijnen op volwassen leeftijd.

Hoe kan je het herkennen?

Symptomen

Een voedselallergie kan klachten uitlokken aan je:

• mond en keel;
  • Dit noemen we het oraal allergiesyndroom (OAS). Het komt vaak voor.
  • Rauwe groenten en fruit veroorzaken jeuk in je mond. Soms is je keel gezwollen.
  • Vooral mensen die ook allergisch zijn voor bomen (berken) hebben er last van.

• maag en darmen, zoals:
  • misselijkheid;
  • braken;
  • diarree;
  • buikpijn.

• huid, zoals:
  • eczeem;
  • netelroos;
  • jeuk.

• ademhaling, zoals:
  • hoesten;
  • moeilijke of piepende ademhaling;
  • slijm.

Bij een echte allergie krijg je vaak klachten binnen de paar minuten nadat je een kleine hoeveelheid van het uitlokkende voedingsmiddel hebt gegeten.

Heb je al andere allergische symptomen, zoals astma, hooikoorts of huiduitslag (eczeem)? Dan kunnen die ook verergeren.

Anafylaxie

In zeldzame gevallen kan een extreme, levensbedreigende reactie optreden. Dat noemen we een anafylactische shock:

• Je bloeddruk daalt.
• Je kan moeilijk ademen.
• Je krijgt last van een jeukende huiduitslag.

Soms veroorzaakt de combinatie van een voedselallergie en lichaamsbeweging zo’n anafylactische reactie. Je krijgt dan enkel klachten wanneer je binnen de 4 uur na de voedselinname een fysieke inspanning doet.

Hoe stelt je arts de aandoening vast?

Bevraging

Je arts bevraagt je eerst nauwkeurig over je klachten:

• Welke voedingsmiddelen lokken je klachten uit?
• Welke klachten heb je?
• Hoe erg zijn ze?
• Na hoeveel tijd treden ze op?
• Hoe lang duren ze?

Hij gaat ook na of:

• je andere allergieën hebt;
• er allergie voorkomt in je familie.

Allergietests

Huidpriktest

Het belangrijkste bijkomende onderzoek is de huidpriktest:

• De arts brengt druppeltjes vloeistof, die een verdacht voedingsmiddel bevatten, aan op je huid.
• Met een fijn naaldje prikt hij je huid doorheen de druppel aan.
• Heb je een allergie? Dan verschijnt er na ongeveer 15 minuten een rode, soms jeukende zwelling (kwaddel).

Bloedonderzoek

Als de huidpriktest niet beschikbaar is, dan gebeurt een bloedonderzoek.

• In je bloed worden specifieke afweerstoffen (IgE) tegen de verdachte voedingsmiddelen bepaald.

• Deze tests zijn wel minder gevoelig:
  • Dat betekent dat er soms vals-negatieve resultaten zijn.
  • De test toont dan geen allergie aan, terwijl je wel degelijk allergisch bent.

• Je kan ook op een test reageren, terwijl je geen last hebt wanneer je het geteste voedingsmiddel eet.
  • Dan spreken we van een niet-significante allergie.
  • Je bent wel allergisch, maar het heeft geen belang voor je dieet. Je mag het voedingsmiddel in kwestie dus gerust eten.

Eliminatietest 

Is het niet duidelijk welk voedingsmiddel je klachten uitlokt, en zijn je symptomen niet al te ernstig? Dan stelt je arts soms een eliminatietest voor:

• Gedurende 2 weken laat je een aantal voedingsmiddelen weg uit je eetpatroon.
• Verdwijnen je klachten hierdoor?
  • Dan voeg je de voedingsmiddelen een voor een weer toe aan je voeding.
  • Het voedingsmiddel waarbij je opnieuw klachten krijgt, is waarschijnlijk de boosdoener.

Wat kan je zelf doen?

Probeer voeding die je klachten bezorgt te vermijden.

Wanneer je voedingsmiddelen kookt of in de diepvries bewaart, kunnen ze vaak geen allergische reactie meer veroorzaken.

Voedingsdagboek

• Je kan een tijdje noteren wat je allemaal gegeten hebt.
• Zo kan je te weten komen welk voedingsmiddel je klachten veroorzaakt.

Allergietests

Zijn je klachten ernstig of weet je niet waarvoor je allergisch bent? Dan laat je je het best eerst testen (zie boven). Als je bepaalde voedingsbestanddelen niet verdraagt, betekent dat immers lang niet altijd dat je een allergie hebt:

• Je kan gelijkaardige klachten hebben door een:
  • prikkelbare darm;
  • lactose-intolerantie;
  • glutenintolerantie.
• Er is dan geen sprake van een allergie.

Wat kan je arts doen?

Eliminatiedieet

Om de oorzaak van je klachten weg te nemen, is er maar één behandeling: het voedingsmiddel waarvoor je allergisch bent weglaten uit je voeding.

Anti-allergisch middel

Heb je een lichte vorm van allergie? Dan kan je arts een anti-allergisch geneesmiddel voorschrijven.

Cortisone

Heb je ernstige klachten? Dan kan je arts soms een eenmalige dosis cortisone of een korte cortisonekuur voorschrijven.

Adrenalinespuit

Heb je ooit een levensbedreigende allergische reactie gehad (anafylactische shock)?

• Dan moet je steeds een adrenalinespuit (Epipen® of Jext®) bij je hebben.
• Daarmee kan je je inspuiten als de situatie zich opnieuw zou voordoen.
• De apotheker kan je uitleggen hoe het werkt.

Meer weten?

• https://www.thuisarts.nl/voedselovergevoeligheid
• https://www.health.belgium.be/nl/voeding/voedselveiligheid/voedingsallergien-intoleranties/wat-een-voedingsallergie-intolerantie

Bronnen

https://www.ebpnet.be/