In het nieuws
Het gebruik van white noise is populair om in slaap te vallen. Dat meldt een artikel op VRT NWS van 6 december. Veel mensen gebruiken ruis als een soort achtergrondgeluid dat hen afleidt. Slaapexperten waarschuwen echter regelmatig dat het je slaap net kan verstoren en je gehoor kan belasten.
Conclusie
White noise is geen wondermiddel voor een betere slaap. Grote overzichtsstudies tonen hoogstens kleine, onzekere kortetermijneffecten en geven geen goed bewijs dat het je slaap echt duurzaam verbetert. Zoals slaapexperte dr. Inge Declercq terecht stelt, zijn er bovendien risico’s aan verbonden, zoals een verstoorde slaap of belasting van je gehoor. Wil je beter slapen? Dan probeer je beter om de oorzaken van je slapeloosheid aan te pakken en te werken aan goede slaapgewoontes.
Lees verder »Waar komt dit nieuws vandaan?
Een artikel van VRT NWS van zaterdag 6 december beschrijft hoe white-noise-apps en -toestellen steeds populairder worden (1). Mensen laten dan een eentonig geluid, vaak ruis of het geluid van regen of een ventilator, een hele nacht afspelen in de hoop beter te slapen. Slaapexperte Inge Declercq benadrukt dat je brein ook stilte nodig heeft om te herstellen. Volgens haar is het nut van witte ruis beperkt, terwijl er wel reden is tot voorzichtigheid bij langdurig gebruik, zeker bij baby’s en jonge kinderen.
Bron
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
White noise (‘witte ruis’) klinkt onschuldig: een beetje zacht geluid op de achtergrond, wat kan dat kwaad? Toch is het beeld uit onderzoek minder simpel. Wetenschappers hebben de voorbije jaren tientallen studies samengelegd om te kijken of het echt helpt en of er risico’s zijn.
Wat kunnen we besluiten over grote overzichtsstudies?
Twee grote overzichtsstudies brachten samen meer dan zeventig kleine onderzoeken bij elkaar, over verschillende soorten ruis en andere geluidsprikkels tijdens de slaap. In de meeste studies ging het om volwassenen; een kleiner deel betrof kinderen of baby’s. In totaal namen ruim duizend mensen deel (2, 3). Als je alle studies samen bekijkt, dan komt dit patroon naar voren:
- Soms vinden onderzoekers een zeer klein positief effect:
- Sommige deelnemers vielen enkele minuten sneller in slaap.
- Anderen rapporteerden iets betere of diepere slaap.
- Dat werd meestal gemeten met slaapdagboeken, vragenlijsten of korte metingen in een slaaplabo. Maar daarmee krijg je niet altijd goede, duidelijke metingen van de slaapkwaliteit.
- In andere studies was er geen verbetering of werd de slaap net meer onderbroken.
Hoe de studies werden uitgevoerd, verschilde sterk:
- De studies gebruikten verschillende soorten geluid of ruis.
- De geluidsvolumes waren zeer uiteenlopend.
- De duur van de studies ging van amper één nacht tot verschillende weken.
- Het ging vaak om kleine groepen deelnemers.
- Vaak wisten de deelnemers of ze wel of niet aan ruis waren blootgesteld, wat de uitkomst sterk kan beïnvloeden.
De auteurs van beide overzichtsstudies besluiten dat er momenteel geen sterk en betrouwbaar bewijs is dat witte ruis de slaap verbetert. Mogelijk helpt het sommige mensen op korte termijn een beetje, maar het effect is klein en onzeker.
In de studies bij volwassenen werden geen ernstige bijwerkingen beschreven. Voor kinderen en baby’s is er veel minder onderzoek en werd er zelden systematisch naar neveneffecten gekeken. De studies waren klein, duurden meestal slechts kort (van één nacht tot enkele weken) en gebeurden in een gecontroleerde omgeving, vaak met niet al te luide volumes. Daardoor zeggen deze resultaten weinig over maanden- of jarenlang gebruik thuis, zeker niet bij kinderen. In een eerdere factcheck bespraken we andere studies die wel mogelijke risico’s voor hun gehoor en ontwikkeling aantonen. We zagen dus al dat white noise of witte ruis geen goede keuze is voor de slaap van je baby.
De risico’s op een rijtje
Op basis van de beschikbare studies en onze eerdere factcheck, zijn dit de belangrijkste aandachtspunten:
- Onrustige slaap: Bij een deel van de mensen lijkt voortdurende ruis de slaap net meer te onderbreken.
- Gewenning: Je kan het gevoel krijgen dat je zonder ruis niet meer in slaap raakt. Dat maakt je minder flexibel: logeren, reizen of een nacht zonder toestel wordt dan moeilijker.
- Gemiste alarmsignalen: Extra geluid kan maken dat je een rookmelder, iemand die je roept, of het huilen van een baby minder goed of later hoort.
- Gehoorschade bij te luide of te nabije toestellen: Apparaten of speakers dicht bij het oor kunnen onveilig luid staan, zeker als ze de hele nacht spelen. Dat geldt zowel voor volwassenen als voor kinderen.
- Mogelijke invloed op ontwikkeling van jonge kinderen: Bij langdurig gebruik tijdens de nacht maken onderzoekers zich zorgen over de ontwikkeling van gehoor, taal en leren. Dat risico weegt zwaarder bij baby’s en peuters dan bij volwassen oren en hersenen.
- Stress in plaats van ontspanning: Niet iedereen ervaart constante ruis als rustgevend. Bij sommige mensen zorgt het juist voor irritatie, spanning of hoofdpijn.
Wat kan je wel doen bij slaapproblemen?
Heb je last van slaapproblemen? Dan is het belangrijk om eerst naar de oorzaak te zoeken en je slaapgewoontes aan te pakken. Dat doe je best in overleg met je arts.
In de voorbije jaren namen we al verschillende gadgets en middelen onder de loep die mensen proberen om beter te slapen, zoals slimme ringen of mondtape, extra eiwitten eten voor het slapengaan, of zomaar melatonine of andere slaapsupplementen slikken. Dat lijken vaak geloofwaardige oplossingen, maar ze hebben weinig bewezen nut en kunnen ook risico’s hebben. Voor hardnekkige slapeloosheid is een bewezen behandeling zoals praattherapie (cognitieve gedragstherapie voor insomnie) veel zinvoller dan dit soort middeltjes. Meer tips en info over slapeloosheid vind je op deze pagina.
Conclusie
White noise is geen wondermiddel voor een betere slaap. Grote overzichtsstudies tonen hoogstens kleine, onzekere kortetermijneffecten en geven geen goed bewijs dat het je slaap echt duurzaam verbetert. Zoals slaapexperte dr. Inge Declercq terecht stelt, zijn er bovendien risico’s aan verbonden, zoals een verstoorde slaap of belasting van je gehoor. Wil je beter slapen? Dan probeer je beter om de oorzaken van je slapeloosheid aan te pakken en te werken aan goede slaapgewoontes.