Wat is adenomyose?
Adenomyose is een aandoening van de baarmoeder. Cellen van het baarmoederslijmvlies groeien in de spierwand van de baarmoeder. Daar vormen ze ‘haarden’.
Onder invloed van hormonen wordt het baarmoederslijmvlies elke maand dikker en bloedt het. Dat noemen we de menstruatie. De adenomyose-haarden in de spierwand groeien en bloeden op dezelfde manier. Dat kan heel pijnlijk zijn.
Adenomyose is een vorm van endometriose, maar dan aan de binnenkant van de baarmoeder in plaats van erbuiten.
(Lees verder onder de afbeelding.)
Oorzaken
Het is niet helemaal duidelijk wat adenomyose veroorzaakt.
Risicofactoren
De kans op adenomyose lijkt groter te zijn als je:
- al eens bevallen bent;
- een miskraam hebt gehad;
- een curettage hebt ondergaan;
- erg veel bloed verliest tijdens je menstruatie.
Hoe vaak en bij wie komt adenomyose voor?
Hoe vaak adenomyose precies voorkomt, is niet geweten. Vermoedelijk treft het meer vrouwen dan gedacht, maar niet iedereen heeft klachten. Drie op de tien vrouwen met adenomyose heeft geen last.
De aandoening komt meestal voor bij vrouwen tussen 35 en 50 jaar.
Hoe kan je adenomyose herkennen?
Je kan last hebben van:
- een gevoel van zwaarte en ongemak in de onderbuik;
- erg veel bloedverlies tijdens de menstruatie;
- pijnlijke menstruatie;
- pijn tijdens het vrijen.
Sommige vrouwen met adenomyose hebben geen klachten.
Het zou kunnen dat vrouwen met adenomyose soms moeilijk zwanger raken (verminderde vruchtbaarheid).
Hoe stelt je arts adenomyose vast?
Een gynaecologisch onderzoek kan aantonen dat je baarmoeder abnormaal vergroot of gevoelig is.
Bij twijfel gebeurt er een echografie van je baarmoeder. Zo kan je arts zien of de baarmoederspier verdikt is en of er adenomyose-haarden te zien zijn. Soms gebeurt er ook een MRI-scan.
Om zeker te zijn dat het om adenomyose gaat, moet de baarmoederspier onderzocht worden onder de microscoop. Daarvoor gebeurt een biopsie: je arts neemt stukjes van de baarmoederspier waar adenomyose-haarden in zitten weg. Dat gebeurt tijdens een kijkbuisonderzoek van de baarmoeder (hysteroscopie). Er wordt dan een buisvormig instrument ingebracht via de vagina. Het kan ook gebeuren tijdens een kijkoperatie via de buik.
Wat kan je zelf doen?
Heb je adenomyose én erg veel bloedverlies en pijn tijdens je menstruatie?
- Om het bloedverlies en de pijn te verminderen, kan je een niet-steroïdale ontstekingsremmer (NSAID) nemen, bijvoorbeeld ibuprofen of naproxen.
- Gebruik een NSAID in een zo laag mogelijke dosis en zo kort mogelijk. Zo verminder je het risico op bijwerkingen voor je maag, hart of nieren.
- Wil je een NSAID gebruiken? Vraag dan advies aan je zorgverlener.
- Als dat niet genoeg helpt, kan je arts je (naast een ontstekingsremmer) ook transexamine-zuur voorschrijven.
- Het hormoonspiraaltje verlicht de klachten bij 9 op de 10 vrouwen met adenomyose.
- Als je geen spiraaltje wil of kan nemen, kan de pil helpen om pijn en bloedverlies tijdens je menstruatie te verminderen.
Wat kan je arts doen?
Kunstmatige menopauze
In sommige gevallen kan je arts een geneesmiddel voorschrijven dat de aanmaak van vrouwelijke hormonen (oestrogenen) stopt. Dat creëert een kunstmatige menopauze:
- Doordat je menstruatie stopt, heb je minder pijn.
- Het nadeel is dat je menopauze-klachten kan krijgen, zoals opvliegers en vaginale droogte.
Operatie
Je kan de adenomyose-haarden via een operatie laten verwijderen. Dat gebeurt door een specialist.
Er wordt tegenwoordig ook geëxperimenteerd met het blokkeren van een bloedvat naar de baarmoeder.
Als medicijnen niet helpen of niet mogelijk zijn, kan de baarmoeder verwijderd worden (hysterectomie). Dat kan een oplossing zijn voor mensen met adenomyose die geen kinderwens meer hebben en ernstige klachten hebben, zoals ongewoon veel bloedverlies of pijn.
Meer weten?
- Behind Endo (Vlaamse vzw rond endometriose)
- Gebruik je medicijnen? Zoek eenvoudig betrouwbare informatie op FarmaInfo.