Factcheck: Een fles wijn per dag is niet gezond

Waar komt dit nieuws vandaan?

Herwig Van Hove is een burgerlijk ingenieur scheikunde, maar werd in Vlaanderen vooral bekend als tv-kok en met boeken over wijn- en biergastronomie. Dat hij zelf graag het glas heft en geregeld tegen schenen schopt, is eveneens bekend. Naar aanleiding van zijn nieuwe boek over wijn, vergeleek hij geen alcohol drinken met 'hardnekkig vegetarisch zijn' (1). Die uitspraak ging viraal en blaast de discussie over wijn en gezondheid nieuw leven in.

Bron

(1) Rutten A. Herwig Van Hove (85) schopt opnieuw tegen schenen in nieuw boek: 'Totaal geen alcohol drinken? Dat is zoals mensen die hardnekkig vegetarisch zijn'. Het nieuwsblad. 27 april 2024.

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

Eén fles wijn per dag is misschien gezonder dan twee flessen wijn per dag, maar het spreekt voor zich dat dergelijke hoeveelheid ronduit ongezond is.

Over alcohol en gezondheid bestaan heel wat wetenschappelijke publicaties.

• Tot 10 jaar geleden werd gesteld dat lichte tot matige consumptie (maximum 1 tot 2 glazen per dag) goed was voor het hart (2), maar in 2015 werd die aanbeveling definitief geschrapt. De bewijskracht voor een gunstig effect van lichte en matige consumptie op de sterfte door hart- en vaatziekten, bleek zwak (3).
• Omgekeerd, tot op vandaag is niet aangetoond dat lichte tot matige alcoholconsumptie het risico op de sterfte door hart- en vaatziekten zou verhogen.

Tegelijkertijd kwamen door wetenschappelijk onderzoek meer nadelen van lichte tot matige consumptie aan de oppervlakte.

• Zo bleek het risico op sommige kankers, waaronder borstkanker, al toe te nemen vanaf 3 tot 6 glazen wijn per week (4).
• Deze toename is zeer bescheiden (met 1 glas per dag neemt het borstkankerrisico met 10% toe: dat betekent 1,08 keer meer risico). Wel is ze voldoende om alcohol niet langer als een gezond product te promoten.

Het is belangrijk om risico’s in een juist perspectief te plaatsen. Hormoonsubstitutie in de menopauze, bijvoorbeeld, verhoogt ook het risico op borstkanker: vrouwen die meer dan 5 jaar hormoonsubstitutie innemen, hebben dubbel zoveel risico op borstkanker (5). Dat wordt onterecht in twijfel getrokken in de media. Overgewicht (BMI tussen 25 en 30), verhoogt eveneens het risico op borstkanker met 12% en obesitas (BMI groter dan 30) met 25% (6). Ook dat lezen we zelden.

Conclusie

Eén fles per dag is niet gezond, maar ronduit ongezond. De uitspraak van Herwig Van Hove is van de pot gerukt. De tv-kok ergert zich als notoir wijnliefhebber mateloos aan de zeer negatieve focus op alcohol. Lichte tot matige alcoholconsumptie (1 tot 2 glazen per dag, maximum 10 glazen per week) heeft geen impact op de sterfte door hart- en vaatziekten en een zeer bescheiden negatieve invloed op een aantal kankers, waaronder borstkanker. Wijn staat in een negatief daglicht, terwijl andere ongezonde lijfstijlfactoren, zoals overgewicht en gebrek aan lichaamsbeweging, eveneens het risico op diverse kankers kunnen vergroten.

Referenties

• (2) Holman CD, English DR, Milne E, Winter MG. Meta-analysis of alcohol and all-cause mortality: a validation of NHMRC recommendations. Med J Aust 1996;164:141–5.
• (3) Knott CS, Coombs N, Stamatakis E, Biddulph JP. All cause mortality and the case for age specific alcohol consumption guidelines: pooled analyses of up to 10 population based cohorts. BMJ 2015;350:h384 / doi:10.1136/bmj.h384
• (4) Chen W, Rosner B, Hankinson S, Colditz G, Willet W. Moderate alcohol consumption during adult life, drinking patterns and breast cancer risk. JAMA 2011;306(17):1884-1890
• (5) Collaborative Group on Hormonal Factors in Breast Cancer. Type and timing of menopausal hormone therapy and breast cancer risk: individual participant meta-analysis of the worldwide epidemiological evidence. Lancet. 2019;394:1159-68.
• (6)Bergström A, Pisani P, Tenet V, Wolk A, Adami HO. Overweight as an avoidable cause of cancer in Europe. Int J Cancer 2001;91:421–430