Diabetes mellitus (suikerziekte)

Aangepast op 25/02/2020

Wat is het?

Bij diabetes of suikerziekte is het suikergehalte in het bloed te hoog. Het hormoon insuline speelt een belangrijke rol bij het ontstaan van diabetes. Insuline wordt aangemaakt in de alvleesklier of pancreas en zorgt ervoor dat suiker vanuit het bloed wordt opgenomen in de cellen. Als je diabetes hebt, is de aanmaak van insuline verstoord of zijn de cellen in het lichaam ongevoelig geworden voor insuline. Hierdoor nemen de cellen de suiker niet goed meer op en stijgt het suikergehalte in het bloed.

Een te hoog suikergehalte in het bloed beschadigt de bloedvaten. Als je al lang diabetes hebt en niet goed behandeld wordt, kan dit bijgevolg leiden tot aantasting van alle kleine bloedvaatjes in het lichaam, met gevolgen voor het hart- en vaatstelsel, de ogen, de nieren, het zenuwstelsel en de voeten.

Er zijn verschillende vormen van diabetes:

Diabetes type 1: de alvleesklier maakt onvoldoende insuline aan.
Diabetes type 2: de cellen in het lichaam zijn minder gevoelig geworden voor insuline. Als reactie hierop gaat de alvleesklier meer insuline aanmaken. Op een bepaald moment lukt dit niet meer, en ontstaat er een relatief tekort aan insuline waardoor het suikergehalte in het bloed stijgt.
Zwangerschapsdiabetes: ontstaat onder invloed van hormonale veranderingen tijdens de zwangerschap en verdwijnt meestal spontaan na de bevalling. Van deze vrouwen zal 20-40% later diabetes type 2 ontwikkelen, een klein deel diabetes type 1.
Andere zeldzame vormen van diabetes.

Hoe vaak komt het voor?

Diabetes type 2 is de meest voorkomende vorm van diabetes en treft 70 à 80% van alle diabetici.

Hoe kun je het herkennen?

Diabetes type 1
Als je diabetes type 1 hebt, ben je meestal te mager of heb je een normaal gewicht. Vaak verlies je, voordat de diagnose wordt gesteld, onbedoeld veel gewicht op een paar weken tijd. Overgewicht bij personen met diabetes type 1 is zeldzaam, maar kan voorkomen.

Doordat het suikergehalte in het bloed erg hoog is, heb je veel dorst en ga je veel drinken en plassen.
Diabetes type 1 begint meestal onder de leeftijd van 30 jaar (bij 85-90%).

Diabetes type 2
Van de personen met diabetes type 2 heeft 80% overgewicht. De ziekte wordt meestal op oudere leeftijd vastgesteld (na de leeftijd van 35 jaar).

Het metabool syndroom (of insulineresistentiesyndroom) is vaak een voorloper van diabetes type 2. Dit syndroom wordt gekenmerkt door overgewicht, verhoogde bloeddruk en afwijkende bloedwaarden van cholesterol en bloedvetten.

Vaatlijden is de belangrijkste verwikkeling bij diabetes type 2: de bloedvaten van het hart, de benen en de hersenen worden aangetast. Hierdoor verhoogt het risico op een hartinfarct, een beroerte, slecht genezende wonden en infecties van de voet.

Hoe stelt je arts de aandoening vast?

Nuchtere glucose
Je arts zal via een bloedname het suikergehalte in je bloed bepalen. De test gebeurt nuchter, dus zonder dat je op voorhand gegeten of gedronken hebt. Als het suikergehalte bij 2 metingen te hoog is, heb je diabetes. Wanneer je uitgesproken klachten hebt die wijzen op diabetes, kan één te hoge meting volstaan.

Soms is het suikergehalte verhoogd, maar onvoldoende hoog om diabetes te hebben. Men noemt dit verhoogde nuchtere glycemie of prediabetes. Je hebt dan een hoger risico om later alsnog diabetes te krijgen.

Glucosetolerantietest
Als je een verhoogde nuchtere glycemie hebt, of een hoog risico op diabetes (metabool syndroom of familiaal voorkomen van diabetes) kan de arts een glucosetolerantietest uitvoeren om diabetes op te sporen. De test gebeurt nuchter. Je drinkt een oplossing die 75 gram glucose bevat. Onmiddellijk vóór en 2 uur na inname van deze oplossing zal de arts via een bloedname het suikergehalte in het bloed bepalen. Als het suikergehalte boven een bepaalde waarde ligt, heb je diabetes.

HbA1c
HbA1c geeft een goed beeld van de gemiddelde bloedsuikerwaarden en wordt gebruikt bij de opvolging van personen met diabetes. Deze bloedtest wordt echter (nog) niet terugbetaald bij personen zonder diabetes.