Wat is het?
Als je ataxie hebt, kan je je bewegingen moeilijk coördineren. Dit kan leiden tot:
- een verstoord evenwicht;
- onzeker stappen (‘dronkemansgang’);
- onduidelijk spreken (‘dubbele tong’);
- schokkende bewegingen.
Mensen met ataxie lijken daardoor soms dronken.
Oorzaken
Ataxie wordt meestal veroorzaakt door een ziekte of beschadiging van de kleine hersenen (het cerebellum).
Acute ataxie
Ataxie kan plots optreden, in een paar uur of enkele dagen. We spreken dan van acute ataxie.
Mogelijke oorzaken zijn:
- een hersenbloeding;
- een beroerte (herseninfarct);
- een infectie in de kleine hersenen;
- een vergiftiging door alcohol of bepaalde medicijnen (bijv. geneesmiddelen tegen epilepsie, lithium, kalmeer- en slaapmiddelen).
Subacute ataxie
Ataxie kan meer geleidelijk ontstaan, over een aantal dagen of weken. Dan is er sprake van subacute ataxie.
Mogelijke oorzaken zijn:
Chronische ataxie
Ten slotte kan ataxie ontstaan over een aantal maanden of jaren, en chronisch worden.
Mogelijke oorzaken zijn:
- alcoholisme;
- glutenintolerantie (coeliakie);
- bepaalde erfelijke aandoeningen;
- een tekort aan vitamines (B1, B12, E);
- een chronische vergiftiging door sommige geneesmiddelen of giftige stoffen, zoals zware metalen en bepaalde oplosmiddelen.
Episodische ataxie
Soms treden de symptomen slechts af en toe op. Dan gaat het om episodische ataxie, bijvoorbeeld:
- wanneer de hoeveelheid giftige stoffen bij een vergiftiging schommelt;
- bij een TIA (transiënt ischemisch attack), een soort ‘tijdelijke’ beroerte.
Hoe vaak komt het voor?
De aandoening komt voor bij 10-15 mensen per 100.000.
Bij wie komt het voor?
De meest voorkomende oorzaken bij volwassenen zijn:
- langdurig te veel alcohol drinken;
- multiple sclerose (MS).
Hoe kan je het herkennen?
Ataxie kan leiden tot:
- onsamenhangende bewegingen van de armen, benen en romp;
- schokkende bewegingen, zoals bij een robot;
- wijdbeense gang;
- wankel stappen;
- moeite hebben met gerichte bewegingen;
- naast iets grijpen;
- problemen met slikken;
- problemen met praten.
Afhankelijk van de oorzaak, kun je ook andere klachten hebben.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Naast een lichamelijk en neurologisch onderzoek kunnen volgende onderzoeken nodig zijn:
- een onderzoek van het ruggenmergvocht (lumbaalpunctie);
- een scan (MRI of CT) van de hersenen;
- een uitgebreid bloedonderzoek;
- een opsporing van erfelijke aandoeningen.
Wat kan je zelf doen?
Als je ataxie ontwikkelt door overmatig alcoholgebruik, stop dan het best volledig met drinken.
Je kan hulpmiddelen gebruiken om gemakkelijker te bewegen.
Soms zijn aanpassingen aan het huis nodig. Je kan hiervoor hulp vragen aan een ergotherapeut.
Wat kan je arts doen?
- De behandeling hangt af van de oorzaak van de ataxie.
- Er is geen enkel medicijn dat specifiek werkt tegen de symptomen van ataxie.
- Een kinesist kan je helpen om vlotter te bewegen.
- Een logopedist kan je helpen om vlotter te spreken.
Meer weten?
https://www.hersenstichting.nl/alles-over-hersenen/hersenaandoeningen/ataxie