Wat is het?
De urinewegen bestaan uit de plasbuis, de blaas, de urineleiders en de nieren. Een urineweginfectie wordt veroorzaakt door een bacterie, die zich meestal via de plasbuis in de blaas nestelt. In dat geval heb je een blaasontsteking (cystitis).
Een blaasontsteking komt bij vrouwen vaker voor, omdat de plasbuis korter is dan bij mannen, en bacteriën die zich rond de anus bevinden zo makkelijker tot in de blaas geraken.
We spreken van een ongecompliceerde urineweginfectie bij gezonde, volwassene, niet-zwangere vrouwen met een blaasontsteking.
OORZAAK
Meestal is de ziekteverwekker één enkele bacteriesoort, de E. colibacterie. Deze bacterie is afkomstig uit de darm en kan zo in de plasbuis terechtkomen. Bij oudere en verzwakte mensen kan een brede waaier aan bacteriën voorkomen.
RISICOFACTOREN
- Bepaalde risicofactoren verhogen de kans op een infectie:
- diabetes;
- seksuele activiteit;
- gebruik van een blaassonde;
- ongewild urineverlies (urine-incontinentie);
- reeds een blaasontsteking doorgemaakt hebben in het voorbije jaar.
- Wanneer je weinig (water) drinkt, komt er minder urine in de blaas en worden de bacteriën minder vaak uit de plasbuis gespoeld. Op die manier kunnen bacteriën makkelijker opstijgen tot in de blaas en verhoogt de kans op een urineweginfectie.
- Vrouwen in de menopauze lijken vatbaarder voor een urineweginfectie.
- Bij mannen geeft een vergrote prostaat soms aanleiding tot urineweginfecties.
Sommige vrouwen hebben regelmatig een blaasontsteking. We spreken van terugkerende blaasontsteking bij 3 of meer infecties gedurende de laatste 12 maanden of 2 infecties gedurende het laatste halfjaar.
Hoe vaak komt het voor?
Een blaasontsteking komt vaker voor bij vrouwen.
De helft van de vrouwen maakt ooit in haar leven een blaasontsteking door, maar slechts de helft consulteert hiervoor een arts. Elk jaar hebben 30 tot 50 per 1.000 vrouwen een ongecompliceerde blaasontsteking met klachten.
Hoe kun je het herkennen?
Een blaasontsteking ontstaat doorgaans plots en veroorzaakt volgende typische klachten:
- brandend gevoel bij het plassen;
- frequent plassen van kleine hoeveelheden;
- vaak valse aandrang om te plassen;
- soms bloed in de urine.
De klachten komen snel op. Soms herkennen vrouwen de klachten van een vorige episode.
Vaginale symptomen, zoals toename van afscheiding en jeuk, en klachten die langer dan een week aanhouden maken een blaasontsteking juist minder waarschijnlijk.
Bij ouderen kunnen de klachten van een urineweginfectie zeer wisselend zijn:
- koorts (soms het enige symptoom);
- gebrek aan eetlust;
- futloosheid;
- verwardheid.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
De arts stelt de diagnose meestal op basis van de klachten. Als deze bij een vrouw duidelijk wijzen op een blaasontsteking, is een urineonderzoek niet nodig.
- In alle andere gevallen zal de arts je urine onderzoeken. Via een teststrookje in de urine zal hij kijken of er bepaalde veranderingen zijn die wijzen op een infectie. In sommige gevallen zal je arts het urinestaal naar het labo te sturen om de ziekteverwekker op te sporen. Er kan dan ook getest worden welk soort antibioticum het meest efficiënt is om de bacterie te bestrijden.
- Soms is het nodig om een vaginale infectie uit te sluiten.
Wat kun je zelf doen?
De pijn bij blaasontsteking kun je bestrijden met paracetamol. Als je sterkere pijnstillers nodig hebt, ga je best even langs bij de dokter.
Zwangere vrouwen krijgen het advies om in het begin van het tweede semester hun urine te laten controleren om tijdig asymptomatische infecties op het spoor te komen.
PREVENTIE
Er zijn weinig wetenschappelijk bewezen methodes om een urineweginfectie te vermijden. Je kunt best volgende preventieve maatregelen toepassen:
- Drink voldoende (water): op die manier worden de bacteriën in de blaas verdund en regelmatig weggespoeld.
- Plas de blaas volledig leeg.
- Wacht niet te lang met plassen als je aandrang voelt.
- Plas na het vrijen.
- Vermijd constipatie door bijv. voldoende water te drinken en vezels (fruit, groenten, brood, …) op te nemen.
- Vermijd het gebruik van spermadodende glijmiddelen.
Over veenbessen is veel discussie in de literatuur. Er is slechts beperkt bewijs dat dit helpt om urineweginfecties te voorkomen.
- Vooral voor vrouwen met steeds terugkerende blaasontstekingen zou het nuttig kunnen zijn.
- Het gebruik van veenbessen is niet schadelijk.
- Er is geen akkoord over een ideale dosis of toedieningsvorm.
Wat kan je arts doen?
BLAASONTSTEKING
Een blaasontsteking kan vanzelf verdwijnen. Een behandeling met antibiotica zal de klachten vlugger doen afnemen. Als je slechts weinig symptomen ervaart kan je, in overleg met je arts, soms kiezen om af te wachten met de behandeling. Zwangere vrouwen dienen wel altijd behandeld te worden.
Er zijn enkele soorten antibiotica waartussen de huisarts kan kiezen. De meest gangbare behandeling voor een ongecompliceerde blaasontsteking is het antibioticum nitrofurantoïne, 100 mg 3 keer per dag, gedurende 3 dagen. Enkele dagen na het starten van de behandeling verdwijnen de klachten. Er is dan geen controle van de urine nodig.
Bij vrouwen in de menopauze kan het gebruik van een vaginale hormonencrème het aantal infecties doen dalen.
TERUGKERENDE BLAASONTSTEKING
Bij terugkerende blaasontstekingen bij vrouwen zijn er een aantal opties om zelfstandig antibiotica in te nemen:
- Start zelf met medicatie van zodra je de klachten herkent.
- Neem eenmalig antibiotica in na elk seksueel contact.
- Neem preventief antibiotica; dagelijks 1 pil gedurende 6 maanden.
Een groot nadeel van veelvuldig antibioticagebruik is dat de resistentie van bacteriën erdoor stijgt. Daarom kan het aangewezen zijn om veenbessenpreparaten te proberen alvorens een preventieve antibioticabehandeling te starten.
Meer weten?
https://www.thuisarts.nl/update/urineweginfecties
Bronnen