Wat is het?
Lees het artikel onder de video.
Je urinewegen (zie afbeelding onder) bestaan uit je:
- plasbuis;
- blaas;
- urineleiders;
- nieren.
(Lees verder onder de afbeelding)
Een urineweginfectie wordt veroorzaakt door een bacterie. Die nestelt zich meestal via je plasbuis in je blaas. In dat geval heb je een blaasontsteking (cystitis).
Een blaasontsteking komt vaker voor bij vrouwen:
- Dat komt doordat de plasbuis bij vrouwen korter is dan bij mannen.
- Bacteriën die zich rond de anus bevinden, geraken zo makkelijker tot in de blaas.
Bij gezonde, volwassen, niet-zwangere vrouwen met een blaasontsteking spreken we van een ongecompliceerde urineweginfectie.
Oorzaak
- Meestal veroorzaakt één enkele bacteriesoort de infectie: de E.colibacterie.
- Deze bacterie komt uit je darm en kan zo in je plasbuis terechtkomen.
- Bij oudere en verzwakte mensen kunnen veel verschillende bacteriën voorkomen.
Risicofactoren
- Bepaalde factoren verhogen de kans op een infectie:
- diabetes;
- seksuele activiteit;
- een blaassonde;
- urineverlies (urine-incontinentie);
- reeds een blaasontsteking gehad hebben in het voorbije jaar.
- Wanneer je weinig (water) drinkt, komt er minder urine in je blaas.
- Bacteriën worden dan minder vaak uit je plasbuis gespoeld.
- Zo kunnen de bacteriën makkelijker opstijgen tot in je blaas.
- De kans op een urineweginfectie wordt dan groter.
- Vrouwen in de menopauze lijken vatbaarder voor een blaasontsteking.
- Bij mannen veroorzaakt een vergrote prostaat soms urineweginfecties.
Sommige vrouwen hebben regelmatig een blaasontsteking. We spreken van terugkerende blaasontsteking bij:
- 3 of meer infecties in het laatste jaar;
- 2 infecties in het laatste halfjaar.
Hoe vaak komt het voor?
Een blaasontsteking komt vaker voor bij vrouwen.
- De helft van de vrouwen maakt ooit in haar leven een blaasontsteking door.
- Slechts de helft van hen raadpleegt hiervoor een arts.
- Elk jaar hebben 30 tot 50 per 1.000 vrouwen een ongecompliceerde blaasontsteking met klachten.
Hoe kan je het herkennen?
Een blaasontsteking ontstaat meestal plots. Je hebt dan volgende typische klachten:
- brandend gevoel bij het plassen;
- vaak kleine hoeveelheden plassen;
- valse aandrang om te plassen;
- soms bloed in je urine.
De symptomen komen snel op. Soms herkennen vrouwen de klachten van een vorige blaasontsteking.
Heb je vaginale klachten, zoals meer afscheiding en jeuk, of symptomen die langer dan een week aanhouden? Dan is een blaasontsteking minder waarschijnlijk.
Bij oudere personen kunnen de klachten van een urineweginfectie zeer wisselend zijn:
- koorts (soms het enige symptoom);
- gebrek aan eetlust;
- futloosheid;
- verwardheid.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Je arts stelt de diagnose meestal op basis van je klachten.
- Ben je een vrouw en wijzen je klachten duidelijk op een blaasontsteking? Dan is een urineonderzoek niet nodig.
- In alle andere gevallen onderzoekt je arts je urine:
- Met een teststrookje in je urine kijkt hij of er bepaalde veranderingen zijn die wijzen op een infectie.
- In sommige gevallen stuurt je arts het urinestaal naar het labo om de oorzaak van de infectie (ziekteverwekker) op te sporen.
- Er kan dan ook getest worden welk soort antibioticum de bacterie het best kan bestrijden.
- Soms moet de arts een vaginale infectie uitsluiten.
Wat kan je zelf doen?
- De pijn bij een blaasontsteking kan je bestrijden met een pijnstiller (paracetamol).
- Heb je sterkere pijnstillers nodig? Ga dan eerst langs je huisarts.
- Ben je zwanger?
- Laat dan in het begin van het tweede semester je urine controleren.
- Zo kan je arts infecties zonder klachten tijdig opsporen.
Preventie
Er zijn weinig wetenschappelijk bewezen methodes om een urineweginfectie te vermijden. Pas het best volgende preventieve maatregelen toe:
- Drink voldoende (water): zo worden de bacteriën in je blaas verdund en regelmatig weggespoeld.
- Plas je blaas volledig leeg.
- Wacht niet te lang met plassen als je aandrang voelt.
- Plas na het vrijen.
- Vermijd verstopping (constipatie): drink voldoende water en eet genoeg vezels (fruit, groenten, brood).
- Vermijd spermadodende glijmiddelen.
Over veenbessen bestaat veel discussie in de wetenschappelijke literatuur. Er is slechts beperkt bewijs dat dit helpt om urineweginfecties te voorkomen.
- Vooral voor vrouwen met terugkerende blaasontstekingen zouden veenbessen nuttig kunnen zijn.
- Veenbessen zijn niet schadelijk.
- Er is geen akkoord over een ideale dosis of toedieningsvorm.
Wat kan je arts doen?
Blaasontsteking
Een behandeling met antibiotica (zie verder) doet je klachten sneller afnemen. Maar een blaasontsteking kan ook vanzelf overgaan.
- Heb je slechts weinig klachten? Dan kan je, in overleg met je arts, kiezen om af te wachten met de behandeling.
- Ben je zwanger? Dan moet je wel een behandeling krijgen.
Er zijn enkele soorten antibiotica waartussen je huisarts kan kiezen:
- De meest gangbare behandeling is het antibioticum nitrofurantoïne (Furadantine®).
- Na enkele dagen verdwijnen je klachten. Er is dan geen controle van je urine nodig.
Ben je in de menopauze? Dan kan een vaginale hormonencrème het aantal infecties doen dalen.
Terugkerende blaasontsteking
Heb je last van terugkerende blaasontstekingen?
- Dan kan je arts samen met jou bekijken of het nodig is om zelf antibiotica te starten om de blaasontstekingen te voorkomen. Je arts geeft je dan duidelijke instructies.
- Een groot nadeel van frequent antibioticagebruik is dat de resistentie van bacteriën erdoor stijgt.
Meer weten?
https://www.thuisarts.nl/update/urineweginfecties
Bronnen
- https://www.ebpnet.be: Cystitis bij de vrouw
- https://www.bcfi.be