Wat is bloedarmoede?
Je lijdt aan bloedarmoede (anemie) als je te weinig hemoglobine in je bloed hebt.
Hemoglobine is een eiwit dat zich in de rode bloedcellen bevindt. Het transporteert zuurstof van je longen naar overal in je lichaam. Als je bloedarmoede hebt, krijgt je lichaam dus te weinig zuurstof. Daardoor kan je verschillende klachten krijgen, zoals vermoeidheid en kortademigheid.
Oorzaken
Bloedarmoede kan vele oorzaken hebben. Een daarvan is een tekort aan vitamine B12 of foliumzuur (ook een vitamine). Om hemoglobine te maken heeft het lichaam namelijk ijzer, vitamine B12 en foliumzuur nodig. Deze richtlijn gaat alleen over bloedarmoede door een tekort aan vitamine B12 of foliumzuur.
Hoe ontstaat een tekort aan vitamine B12 of foliumzuur?
Je lichaam krijgt meestal genoeg vitamine B12 en foliumzuur binnen via je eten. Als je bloedarmoede hebt door een tekort aan deze vitamines, is het belangrijk om de oorzaak van dat tekort te achterhalen. Dit zijn enkele mogelijke verklaringen:
- Je eet te weinig voeding rijk aan vitamine B12 of foliumzuur.
- Je lichaam neemt te weinig vitamine B12 of foliumzuur op uit je eten.
- Je lichaam heeft tijdelijk meer foliumzuur nodig.
Je eet te weinig voeding rijk aan vitamine B12 of foliumzuur
Vitamine B12 zit alleen in dierlijk voedsel zoals vlees, vis, eieren en melk. Veganisten lopen daarom een hoger risico op een tekort.
Een tekort aan vitamine B12 kan ook een gevolg zijn van alcoholisme of ondervoeding.
Een tekort aan foliumzuur kan het gevolg zijn van te veel alcohol drinken of te weinig voeding eten waarin foliumzuur zit, zoals asperges, spinazie, volkorenbrood en bonen.
Je neemt te weinig vitamine B12 of foliumzuur op
Bij sommige ziektes, operaties of geneesmiddelen kan je lichaam vitamine B12 of foliumzuur niet goed opnemen. Bijvoorbeeld:
- glutenintolerantie;
- een chronische ontsteking van het spijsverteringsstelsel, zoals de ziekte van Crohn.
Je hebt tijdelijk meer foliumzuur nodig
Soms heeft het lichaam meer foliumzuur nodig dan er binnenkomt met eten. Bijvoorbeeld:
- in de kindertijd;
- tijdens de zwangerschap;
- als je borstvoeding geeft;
- als je kanker hebt.
Hoe kan je bloedarmoede herkennen?
Door bloedarmoede kan je last hebben van:
- vermoeidheid;
- hoofdpijn;
- kortademigheid;
- duizeligheid;
- hartkloppingen;
- koude handen en voeten;
- broze nagels;
- bleke huidskleur;
- ontsteking van je mondhoeken (perlèche of scheurmond);
- ontsteking van je tong.
Door een vitamine B12-tekort kunnen ook neurologische symptomen optreden: tintelingen, spierzwakte en geheugenproblemen.
Als je bloedarmoede mild is of zich langzaam ontwikkelt, kan het zijn dat je geen duidelijke klachten hebt.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Je arts stelt je vragen over je klachten en voert een lichamelijk onderzoek uit.
Een bloedonderzoek maakt duidelijk of je een tekort hebt aan vitamine B12 of foliumzuur.
Soms is verder onderzoek nodig naar de oorzaak van het vitaminetekort. Bij maag- of darmklachten verwijst je arts je bijvoorbeeld door naar een maag-darmspecialist.
Wat kan je zelf doen?
Ga naar de dokter
Ga naar je huisarts als je de symptomen van bloedarmoede of van een vitamine B12-tekort herkent. Omdat het lichaam een vitamine B12-voorraad heeft, duurt het lang voor je een tekort opmerkt.
Eet gezond
Als je gezond en gevarieerd eet, krijg je meestal voldoende vitamine B12 en foliumzuur binnen. Je moet dus niet altijd voedingssupplementen innemen.
Als je een hoger risico hebt op een tekort aan vitamine B12 of foliumzuur (bijvoorbeeld omdat je ze slecht opneemt door een ziekte of operatie) is het verstandig om extra voeding te eten die rijk is aan vitamine B12 of foliumzuur.
Vitamine B12
Vitamine B12 zit alleen in dierlijke producten zoals vlees, eieren, zuivelproducten, vis, schaal- en schelpdieren.
Veganisten moeten een vitamine B12-supplement nemen of voeding verrijkt met vitamine B12 eten. Bespreek dit eventueel met je huisarts of een diëtist.
Foliumzuur
Foliumzuur vind je vooral in:
- groene groenten (zoals spinazie, Romeinse sla, spruitjes en broccoli);
- peulvruchten (zoals linzen);
- citrusvruchten(sap);
- eieren;
- volkoren graanproducten (zoals volkoren brood).
Wat kan je arts of zorgverlener doen?
Vitaminetekort aanvullen
Je arts schrijft je vitamine B12- en/of foliumzuur-supplementen voor. Meestal zijn dat tabletten. Na twee tot drie maanden zijn de hemoglobinewaarden in je bloed meestal weer normaal.
Je arts kan ook voedingsadvies geven of doorverwijzen naar een diëtist om vitaminetekorten aan te pakken of te helpen voorkomen.
Oorzaak van vitaminetekort aanpakken
Als te veel alcohol de oorzaak is van een vitaminetekort, kan je arts je helpen om minder alcohol te drinken. Hij of zij kan je ook doorverwijzen naar een psycholoog.
Als een onderliggende ziekte de oorzaak is van je vitaminekort, zal je arts je behandelen.
Als de oorzaak van je vitaminetekort niet opgelost kan worden en blijvend is (bijvoorbeeld door een operatie of geneesmiddelen die je moet nemen), kan je levenslang supplementen nemen.
Meer weten?
- Klachten door te weinig vitamine B12
- Meer info over bloedarmoede
- Gezond eten volgens de voedingsdriehoek