Wat is reactieve artritis?
Reactieve artritis is een gewrichtsontsteking die ontstaat als reactie op een andere ontsteking in het lichaam.
Mogelijke oorzaken zijn een maag-darminfectie, een urineweginfectie of een seksueel overdraagbare aandoening (soa).
Een darminfectie wordt meestal veroorzaakt door de bacteriën Salmonella, Shigella, Campylobacter en (minder vaak) Yersinia. Bij een urineweginfectie of infectie van de geslachtsorganen zijn dat doorgaans Chlamydia trachomatis of gonokokken.
Mogelijk speelt een erfelijke aanleg een rol. Het HLA-B27 gen, dat bij 8 tot 10% van de bevolking voorkomt, is aanwezig bij 80% van de mensen met een reactieve artritis na een maag-darminfectie, en bij 60% van de mensen met een reactieve artritis na een urineweginfectie of infectie van de geslachtsorganen. Ben je drager van dat gen, dan ben je dus gevoeliger om na een infectie een reactieve artritis te ontwikkelen.
Hoe vaak komt reactieve artritis voor?
Jaarlijks treft reactieve artritis ongeveer 3 op 10.000 mensen, van gemiddeld 20 tot 30 jaar.
Mannen zouden over het algemeen meer ernstige klachten hebben.
Hoe kan je reactieve artritis herkennen?
- Twee tot vier weken na de infectie krijg je een ontsteking aan één of meerdere (meestal grote) gewrichten:
- Bijna altijd zijn de grote gewrichten van de onderste ledematen (bv. knie) ontstoken.
- Bij de helft zijn ook de gewrichten van de bovenste ledematen (bv. pols) betrokken.
- Je krijgt plots koorts en bent vermoeid.
- Het gewricht is pijnlijk, gezwollen en voelt warm aan. Je kan het moeilijk bewegen. De huid rond het gewricht kan rood zijn.
Deze symptomen zijn ook mogelijk:
- ontsteking van de pezen (in 30-50% van de gevallen);
- ontsteking van de gewrichten tussen het heiligbeen en het bekken (in 20-30% van de gevallen);
- ontsteking van de plasbuis;
- ontsteking van de eikel (bij 10-25%);
- ontsteking van het oogbindvlies (bij 10-35%);
- ontsteking van het regenboogvlies in het oog (bij 2-4%);
- veranderingen op het hartfilmpje (electrocardiogram, ECG) (bij 5-15%);
- ontsteking van het onderhuids vetweefsel (erythema nodosum).
De gewrichtsontsteking verdwijnt meestal binnen 3 tot 5 maanden, maar bij 15% wordt de ziekte chronisch. Dit is vaker zo na een urineweginfectie of infectie van de geslachtsorganen.
Een speciale vorm van reactieve artritis is het syndroom van Reiter. Je ogen en geslachtsorganen zijn dan ook ontstoken. En je hebt een rode, schilferende huiduitslag.
Hoe stelt je arts reactieve artritis vast?
Je arts luistert naar je klachten. Vermoedt je arts dat het om reactieve artritis gaat? Dan laat die je stoelgang, urine en/of afscheiding uit penis of vagina onderzoeken.
Er gebeurt een bloedonderzoek:
- om ontstekingsfactoren te bepalen;
- om de aanwezigheid van het HLA-B27-gen en eventueel antilichamen tegen de bacteriën op te sporen.
Een electrocardiogram (ECG) wordt afgenomen om na te gaan of er sprake is van een ontsteking van de hartspier.
Röntgenfoto’s van de gewrichten zijn in het beginstadium van de ziekte meestal normaal.
Het ontstoken gewricht kan aangeprikt worden om gewrichtsvocht op te vangen. Dat wordt naar het labo opgestuurd voor verder onderzoek. Meestal vindt men geen bacteriën terug in het gewrichtsvocht.
Wat kan je zelf doen?
Om reactieve artritis te voorkomen
Chlamydia en gonorroe zijn seksueel overdraagbaar. Vrij dus veilig en waarschuw je partner wanneer je toch een infectie hebt opgelopen. Zo kan die zich ook laten testen.
Bereid voedsel op een hygiënische manier en zorg dat vlees voldoende gebakken is.
Als je reactieve artritis hebt
Om de gewrichtsontsteking te genezen, helpt een niet-steroïdale ontstekingsremmer (NSAID) en rust.
- Voorbeelden van NSAID’s zijn ibuprofen of naproxen.
- Gebruik een NSAID in een zo laag mogelijke dosis en zo kort mogelijk. Zo verminder je het risico op bijwerkingen voor je maag, hart of nieren.
- Wil je een NSAID gebruiken? Vraag dan advies aan je zorgverlener.
Wat kan je arts of zorgverlener doen?
Is de uitlokkende infectie een soa? Dan wordt die behandeld met antibiotica.
De andere uitlokkende ziektekiemen (bijv. darmbacteriën) moeten niet noodzakelijk met antibiotica behandeld worden.
Om de ontsteking te genezen, schrijft je arts een niet-steroïdale ontstekingsremmer (NSAID) voor. Is slechts één gewricht ontstoken, dan kan je een cortisone-inspuiting in het gewricht krijgen. Bij een uitgesproken reactieve artritis kan de cortisone ook oraal (via de mond) worden ingenomen.
Kinesitherapie kan helpen om de spierkracht en beweeglijkheid in het gewricht te behouden.
Houden de klachten aan, dan kan je anti-reumatische medicatie krijgen.
Zo nodig verwijst je arts je door naar een reumatoloog.
Meer weten?
- Thuisarts.nl: Ik heb een reactieve gewrichtsontsteking
- Gebruik je medicijnen? Zoek eenvoudig betrouwbare informatie op FarmaInfo.