Wat is depressie bij kinderen?
Net als bij volwassenen kan depressie ook bij kinderen voorkomen. Met de term ‘kinderen’ bedoelen we hier de leeftijd tot en met 12 jaar.
Bij kinderen is een depressie minder duidelijk. De manier waarop je een depressie merkt bij kinderen, hangt af van hun leeftijd en ontwikkeling.
- Kinderen kunnen hun gevoelens vaak niet of niet goed benoemen.
- In plaats daarvan laten ze het zien via gedrag of lichamelijke klachten waarvoor geen duidelijke oorzaak is, zoals buikpijn of hoofdpijn.
Herken je de klachten bij je kind? Zoek dan hulp bij een zorgverlener.
Een depressie kan licht, matig of ernstig zijn.
Oorzaak
Het is niet helemaal duidelijk waarom een kind een depressie ontwikkelt.
- Soms speelt een ingrijpende of nare gebeurtenis een rol.
- Erfelijkheid kan ook meespelen: als depressie voorkomt in de familie, is de kans groter dat je kind het ook ontwikkelt.
Hoe vaak komt depressie bij kinderen voor?
Wereldwijd krijgen ongeveer 3 op de 100 kinderen en jongeren te maken met een depressie.
Depressie neemt toe met de leeftijd. Tot aan de puberteit komt het even veel voor bij jongens als bij meisjes .
Hoe kan je depressie bij kinderen herkennen?
Het kan heel moeilijk zijn om een depressie bij kinderen vast te stellen.
De manier waarop je een depressie merkt bij kinderen, hangt af van hun leeftijd en ontwikkeling. Kinderen kunnen hun gevoelens vaak niet goed onder woorden brengen. In plaats daarvan laten ze het zien via gedrag of bepaalde klachten.
Kinderen van 3 tot 5 jaar:
- minder interesse in spelen;
- zelfdestructieve thema’s in spel (bijvoorbeeld spel over doodgaan of zichzelf pijn doen).
Kinderen van 6 tot 8 jaar:
- moeite met gevoelens onder woorden brengen;
- veel lichamelijke klachten, zoals buikpijn of hoofdpijn;
- huilbuien of woede-uitbarstingen;
- prikkelbaar zonder duidelijke reden.
Kinderen van 9 tot 12 jaar:
- een negatief zelfbeeld of laag zelfvertrouwen;
- schuldgevoelens of gevoelens van hopeloosheid;
- zich vaak vervelen;
- weg willen lopen van huis.
Herken je de klachten bij je kind? Zoek dan hulp bij een zorgverlener.
Hoe stelt de arts een depressie bij je kind vast?
De arts stelt je kind vragen over:
- hoe het zich voelt;
- welke klachten het heeft.
Hij of zij betrekt de familieleden of andere zorgverleners om een beter beeld te krijgen. Om goed te begrijpen wat er aan de hand is, kan het nodig zijn om meerdere gesprekken te voeren.
Depressie bij kinderen is niet gemakkelijk te herkennen, omdat de symptomen kunnen lijken op andere psychische of lichamelijke problemen. Daarom kan de arts extra onderzoek, zoals bloedonderzoek, voorstellen om andere oorzaken uit te sluiten.
Wat kan je zelf doen?
Voelt je kind zich depressief? Dan kan je als ouder, familielid of verzorger veel betekenen voor hem of haar. Hier zijn enkele belangrijke dingen die je kan doen:
Praat over wat er speelt
- Merk je dat je kind zich anders gedraagt of niet lekker in zijn of haar vel zit? Probeer er dan rustig over te praten.
- Betrek ook de school, opvang of andere mensen die met je kind omgaan. Zij kunnen waardevolle informatie geven over hoe het op andere plekken gaat.
Zoek professionele hulp
- Lost het probleem zich niet vanzelf op? Wacht dan niet te lang om hulp te zoeken. Hoe erger de depressie wordt, hoe moeilijker ze op te lossen is.
- Bij ‘Meer weten?’ vind je een overzicht van waar je terechtkan voor hulp.
Zorg voor een rustgevende en ondersteunende omgeving
- Kinderen voelen zich beter als ze weten wat ze kunnen verwachten. Geef duidelijke grenzen en structuur.
- Probeer geduldig te blijven, ook als je kind zich terugtrekt of snel geïrriteerd is.
- Houd vaste tijden aan voor opstaan, eten, spelen en slapen.
- Zet geen extra druk op schoolprestaties of sociale contacten.
- Zorg voor gezond en gevarieerd eten volgens de voedingsdriehoek.
- Moedig je kind aan om te bewegen, bijvoorbeeld wandelen, fietsen of buitenspelen. Beweging kan hem of haar helpen om zich beter te voelen.
- Moedig sociaal contact aan met vriendjes of familieleden die je kind goed kent.
Let op signalen dat het erger wordt
- Lees en leer over depressie, zodat je beter begrijpt wat je kind doormaakt.
- Let op als je kind:
- zich steeds somberder voelt;
- zich afsluit;
- zichzelf pijn doet of over de dood praat.
- Als je kind het risico loopt zichzelf iets aan te doen, is er meteen hulp nodig:
- noodnummer 112,
- zelfmoordlijn 1813 (telefoon of chat),
- huisarts (van wacht) 1733.
Zorg ook goed voor jezelf
- Het is zwaar om een kind met een depressie te ondersteunen. Zorg dat je zelf ook genoeg rust neemt.
- Zoek steun bij je omgeving. Je kan er ook over praten met je zorgverlener.
- Als jij goed voor jezelf zorgt, kan je er beter zijn voor je kind.
Wat kan je arts doen?
De zorgverlener bespreekt samen met jou, je familie en je kind welke hulp mogelijk is.
- Meestal zal je zorgverlener doorverwijzen naar een andere, meer gespecialiseerde zorgverlener, zoals een kinderpsychiater.
- Vaak werken verschillende zorgverleners samen, zoals bijvoorbeeld huisarts, psycholoog, zorgverlener bij het CLB …
- Ook de school kan bij de behandeling betrokken worden.
Welke behandeling het beste is, hangt af van hoe ernstig de depressie is.
Psychologische ondersteuning
Er bestaan veel soorten psychotherapie, zoals cognitieve gedragstherapie. De keuze gebeurt steeds in overleg met het kind zelf en de familie. Daarbij wordt er rekening gehouden met de specifieke situatie.
Psychotherapie helpt je kind om beter om te gaan met de klachten en problemen. Zo kan hij of zij stap voor stap herstellen van de depressie. Soms gaat een kind alleen naar therapie, soms in een groep of met familie erbij.
Net zoals bij volwassenen speelt een gezonde levensstijl ook een belangrijke rol in het herstel.
Medicatie
Kinderen krijgen minder vaak antidepressiva dan volwassenen. Bij een ernstige depressie kan het gegeven worden in combinatie met psychotherapie, na overleg met een kinderpsychiater.
Antidepressiva kunnen bijwerkingen hebben, zoals:
- minder eetlust,
- misselijkheid,
- diarree,
- hoofdpijn,
- slapeloosheid,
- zelfmoordgedachten: antidepressiva helpen meestal om minder aan zelfmoord te denken. Maar in de eerste weken van de behandeling kunnen personen jonger dan 25 jaar soms meer last krijgen van zulke gedachten. De arts zal daar speciale aandacht aan besteden.
Zoek onmiddellijk hulp als je kind plannen heeft om een einde aan diens leven te maken:
|
Opname
Als het nodig is, kan je kind tijdelijk naar het ziekenhuis voor snelle hulp en extra zorg. Maar meestal is een ziekenhuisopname niet nodig.
Opvolging
Een goede en nauwgezette opvolging door de zorgverleners is heel belangrijk. Kinderen met depressie hebben een veel grotere kans om ook als volwassene een depressie te ontwikkelen dan kinderen zonder depressie.
Meer weten?
- Te Gek: info over waar je terechtkan voor psychische hulp
- Thuisarts: informatie over depressie bij jongeren
- Awel: informatie voor kinderen en jongeren die niet goed in hun vel zitten
Online hulp
- Zelfmoord 1813: hier kan je terecht voor info en een gesprek. Elk gesprek is gratis en anoniem.
Patiëntenverenigingen en zelfhulpgroepen
- Similes: een vereniging voor mensen naast mensen met psychische problemen