Wat is het?
Obesitas wordt omschreven als ernstig overgewicht of zwaarlijvigheid: een teveel aan vetweefsel met schadelijke gevolgen voor de lichamelijke en geestelijke gezondheid.
Overgewicht en obesitas zijn het gevolg van een onevenwicht in de energiebalans, m.a.w. er is een te grote calorie-inname in verhouding tot het verbruik. Voedingsgewoonten, te veel zitten en een tekort aan lichaamsbeweging zijn de belangrijkste boosdoeners. Een aantal risicofactoren vergroten de kans op overgewicht, zoals:
- ouders met zwaarlijvigheid,
- hoog geboortegewicht,
- abnormale gewichtstoename tussen de 5 en 7 jaar,
- milieugebonden en sociaal-culturele factoren (eetgewoonten, fast-food, snoepen…).
Overgewicht en obesitas verhogen het risico op hoge bloeddruk, diabetes, gewrichtsproblemen, slaapstoornissen en psychologische problemen.
Hoe vaak komt het voor?
Overgewicht en obesitas bij kinderen zijn een toenemend probleem in de westerse wereld. Volgens een gezondheidsenquête van het Wetenschappelijk Instituut van Volksgezondheid in België (2013) kampt 20% van de Belgische jongeren tussen 2 en 17 jaar met overgewicht en is 7 procent van hen obees.
Hoe kun je het herkennen?
Overgewicht wordt het gemakkelijkst beoordeeld aan de hand van de Body Mass Index (BMI), ook de Queteletindex (QI) genoemd. Deze formule geeft een idee van de vetmassa op basis van gewicht en lengte. Ze geldt zowel voor kinderen als voor volwassenen.
BMI = het gewicht (in kg) gedeeld door de lengte (in meter) in het kwadraat. Zo heeft een jongen van 5 jaar met een gewicht van 20 kg en een lengte van 1,1 meter een BMI van 20:(1,1x1,1)=16,53.
De BMI van kinderen varieert volgens leeftijd en geslacht. Daarom worden de gemeten waarden uitgezet op speciaal daarvoor ontworpen curves. Op die manier kan men de BMI van het kind vergelijken met een gemiddeld - te verwachten - BMI, kan men zien of het kind overgewicht heeft of obees is, en kan zijn evolutie worden opgevolgd. Het volgen van de curve naar de toekomst helpt ook te voorspellen welk gewicht het kind zal hebben op 18 jaar. We spreken van overgewicht bij een voorspelde BMI tussen 25 en 30 op de leeftijd van 18 jaar, en van obesitas bij een verwachte BMI groter dan 30.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
De arts kan overgewicht bij kinderen vroegtijdig opsporen door minstens eenmaal per jaar de BMI te bepalen.
Wat kun je zelf doen?
Het is duidelijk dat preventie het belangrijkste is: gezonde voeding, regelmatige lichaamsbeweging en niet te veel zitten. Je verkiest best verse, afwisselende maaltijden boven fast-food en kant-en-klare maaltijden. Beperk snoep en frisdranken.
Wat kan je arts doen?
De arts zal je sensibiliseren om overgewicht te voorkomen, en oog hebben voor de (zeldzame) ziekten die daarmee gepaard kunnen gaan. Hij zal je zo nodig bijkomend laten onderzoeken. Hij houdt de gevolgen van overgewicht voor je gezondheid goed in het oog.
Meer weten?
https://www.allesoverkinderen.nl/ontwikkeling/groeicurve-online-jongen-meisje/
http://www.eetexpert.be/
https://www.gezondleven.be/themas/voeding
http://www.zeepreventorium.be/nl/obesitas-0
Bronnen
www.ebpnet.be
https://www.domusmedica.be/documentatie/richtlijnen/overzicht/obesitaskinderen.html
www.nice-info.be
https://his.wiv-isp.be/