Wat is het?
Men maakt een onderscheid tussen overgewicht en zwaarlijvigheid of obesitas. Bij overgewicht ligt de BMI tussen 25 en 29,9 en bij zwaarlijvigheid bedraagt de BMI 30 of meer.
De oorzaken kunnen zeer uiteenlopend zijn. De meest voorkomende zijn:
- meer eten dan je verbruikt;
- te weinig lichaamsbeweging;
- erfelijke aanleg;
- schildklierproblemen;
- medicatie;
- psychologische factoren.
Vaak gaat het om combinaties van factoren, bijv. weinig beweging en te veel of ongezond eten.
Hoe vaak komt het voor?
Overgewicht en obesitas vormen een toenemend gezondheidsprobleem in onze Westerse maatschappij. In de leeftijdscategorie van 35 tot 59 jaar zouden ruim 28% van de vrouwen en 49% van de mannen overgewicht hebben. Obesitas komt voor bij 13% van de vrouwen en 14% van de mannen. De huidige Westerse levensstijl schept de verwachting dat deze aantallen enkel zullen toenemen.
Hoe wordt het beoordeeld?
Zwaarlijvigheid is een probleem met vele facetten. Bij de beoordeling ervan is het gewicht alleen geen goede maatstaf. De ernst wordt beoordeeld aan de hand van 4 parameters: de BMI, de omtrek van de taille, eventuele gerelateerde aandoeningen en de leefsituatie.
De BMI of Body Mass Index is een cijfer dat berekend wordt door het lichaamsgewicht (uitgedrukt in kg) te delen door het kwadraat van de lichaamslengte (uitgedrukt in m2). Een gezonde BMI bevindt zich tussen 18 en 24,9. Men spreekt van overgewicht bij een BMI tussen 25 en 29,9, van obesitas bij een BMI vanaf 30 en van morbide obesitas ten slotte bij een BMI vanaf 40. Dit laatste gaat steeds gepaard met ernstige gezondheidsproblemen.
Behandeling is meestal aangewezen als de BMI hoger is dan 30. Hoe meer overgewicht, hoe meer actieve maatregelen nodig zijn.
De tailleomtrek is de omtrek van de buik, gemeten ter hoogte van de navel, na volledig uitademen. De vetverdeling ter hoogte van de buik gaat gepaard met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. We spreken van abdominale obesitas bij een tailleomtrek van meer dan 88 cm bij vrouwen en meer dan 102 cm bij mannen.
Obesitas is gerelateerd aan verschillende aandoeningen die in kaart gebracht moeten worden:
- diabetes type 2;
- hart- en vaatziekten (hoge bloeddruk, verhoogde cholesterol, hartslagaderafwijkingen, trombose, …);
- metabool syndroom;
- reumatische aandoeningen (jicht, artrose);
- slaapapneu;
- vervetting van de lever;
- menstruatiestoornissen en/of onvruchtbaarheid bij vrouwen.
Wat kan je arts doen?
Je arts zal een bloedname doen om een verstoorde stofwisseling van suiker en vetten tijdig op te sporen en te behandelen.
Verder zal hij de levensstijl bespreken. In een stressvolle leefsituatie (bijv. bij financiële problemen, echtscheiding, …) wordt gewichtsverlies immers makkelijk uitgesteld. Als er beslist wordt om het overgewicht aan te pakken, moet de arts de motivatie en haalbaarheid van de verschillende stappen inschatten. Tot slot peilt hij naar de leefgewoonten m.b.t. voeding (hoeveelheid en type voedsel, snacks, calorierijke dranken, ...) en lichaamsbeweging (hoeveelheid en type activiteit).