Het schrijven van een wetenschappelijk artikel is ongeveer het omgekeerde van het schrijven van een roman. Er gelden zeer strenge regels en er is geen plaats voor fantasie.
Structuur
De meeste wetenschappelijke publicaties komen vrij saai over voor leken, omdat dit soort artikels niet alleen resultaten beschrijven, maar ook de manier waarop deze resultaten werden bekomen. In principe moet, eender waar ter wereld, een ander onderzoeksteam dezelfde methodologie kunnen toepassen om de bekomen gegevens te controleren.
IMRD
De meeste wetenschappelijke publicaties hebben een vaste indeling. De kennis van deze indeling laat ons toe om snel na te gaan of we een artikel persoonlijk interessant vinden of niet. Dit laatste is belangrijk, gezien de vele artikels die elk jaar verschijnen.
IMRD omschrijft de structuur van een wetenschappelijk artikel:
- I staat voor inleiding;
- M voor methode;
- R voor resultaten;
- D voor discussie.
Een artikel begint met een abstract. Hierin moet de auteur in maximaal 300 woorden de volgende vragen beantwoorden:
- Wat hebben we gedaan?
- Hoe hebben we dit gedaan?
- Wat zijn de resultaten?
- Wat is de conclusie van de studie?
Dergelijk abstract is meer dan een samenvatting van het artikel. Het is van groot belang om de oefening goed uit te voeren, omdat veel onderzoekers meestal enkel het abstract lezen. De auteur moet hier dus zijn onderzoekswerk proberen te ’verkopen’.
I: Inleiding
Daarna komt de inleiding: in dit deel beschrijft de auteur in het kort de bestaande kennis over het betreffende onderwerp, en situeert hij zijn onderzoeksvraag in functie van deze kennis. Hier beantwoordt hij eigenlijk de vraag: waarom is er een nieuwe studie nodig en wat is er origineel aan deze nieuwe studie? Voor de lezer is dit deel leerrijk, omdat de auteur een beknopt overzicht geeft van de belangrijkste bestaande publicaties en kennis over een specifiek onderwerp.
M: Methode
Het volgend deel is voor de lezer vaak het moeilijkst te doorworstelen: de methode. Hier omschrijft de auteur in detail hoe de studie uitgevoerd werd. In dit deel beantwoordt hij vragen zoals de aard van de studiepopulatie, de aard van de interventie, de gebruikte statistische technieken en de in- en exclusiecriteria.
R: Resultaten
Na de methode komt het deel met de resultaten. Doorgaans zijn alle resultaten af te lezen in tabellen. De tekst mag geen herhaling zijn van deze tabellen. Enkel de belangrijke bevindingen van de studie beschrijft de auteur met woorden.
D: Discussie
De uitvoerige bespreking van de resultaten gebeurt in de discussie. Hier mag de auteur met andere woorden enkel bespreken wat in de resultaten benadrukt werd. In dit deel vergelijkt hij de resultaten van de studie met andere studies en van daaruit trekt hij conclusies over het populatieniveau. In de discussie bespreekt de auteur de positieve elementen van de studie, maar ook de eventuele tekortkomingen van het onderzoek.
Publicatieprocedure
Wetenschappelijke artikels publiceren is een lijdensweg voor een auteur.
- Een eerste versie van het manuscript moet goedgekeurd worden door de co-auteurs die elk een eigen input hebben.
- Een tweede moeilijkheid ligt in het selecteren van een geschikt tijdschrift. Elk wetenschappelijk tijdschrift heeft een bepaalde waarde (impactfactor). Hoe hoger deze impactfactor, hoe meer invloedrijk dit tijdschrift is binnen de wetenschappelijke wereld en hoe moeilijker het wordt om een artikel te publiceren.
- Een voorbeeld van een zeer invloedrijk tijdschrift is Nature en The Lancet.
- De kunst is dus om onmiddellijk het geschikte tijdschrift te selecteren om tijdverlies te beperken.
- Het artikel aanpassen voor en verzenden naar een tijdschrift, en het wachten op antwoorden omtrent de publicaties neemt maanden in beslag. Een weigering is meestal tijdverlies voor de auteur die graag zijn tekst zou zien verschijnen.
- In eerste instantie wordt het artikel gelezen door de editor, die al een selectie doorvoert.
- Het manuscript wordt dan verzonden naar twee tot drie externe reviewers (experten binnen het onderzoeksdomein omschreven in het artikel). Daarom worden deze tijdschriften peer reviewed genoemd (peer = collega). Na een paar maanden sturen deze reviewers hun opmerkingen terug naar de editor.
- De auteur moet deze opmerkingen verwerken en het manuscript aanpassen, in samenwerking met de co-auteurs.
- Daarna beslissen de editor en de reviewers van het tijdschrift opnieuw of het artikel klaar is voor publicatie.
Kortom, een lange en complexe procedure.