Factcheck: Bewegen vermindert je risico op dementie

- Gezondheid in de media -

Julie Van Goethem Verschenen op 20/11/2023
© Canva

In het nieuws

Als we matig tot intensief bewegen, produceren onze spieren myokines: stoffen die organen het signaal geven dat we bewegen. In De Standaard van 15 november 2023 stelt sportwetenschapper Eline Lievens dat ‘deze myokines helende functies hebben in de hersenen en het risico op dementie en depressie verlagen.’

Factcheck

Bewegen, als onderdeel van een ‘hersengezonde’ levensstijl, draagt bij aan het voorkomen van dementie. Slechts 4.000 stappen heeft al een positief effect, maar hoe actiever je bent, hoe beter. Je spieren produceren dan myokines en de bloedtoevoer naar je brein verhoogt, waardoor het beter werkt. Je verlaagt hiermee niet alleen je risico op dementie, maar ook op hart- en bloedvatziekten.

Lees verder »
waar

Waar komt dit nieuws vandaan?

In een artikel over het belang van bewegen in de reeks ‘Red de toekomst’ van de krant De Standaard, stelt sportwetenschapper Eline Lievens ons gerust: een kleine 4.000 stappen (3.867 om precies te zijn) per dag zijn voldoende om je gezondheid te verbeteren en je risico op vroegtijdig overlijden te verminderen. Hoewel wandelen zeker gunstig is, benadrukt ze dat ook de intensiteit waarmee je beweegt belangrijk is. Hoe intensiever je sport, hoe beter. Het is goed voor je bloedsomloop en je spieren produceren dan stoffen - ‘myokines’ - die in je brein een helende functie hebben. Daarover zegt ze: ‘de myokines verlagen het risico op dementie en depressie.’

Dat bewegen het risico op depressie vermindert, is bekend en veelvuldig onderzocht. Hoe zit dat met je risico op dementie?

Bron

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

Preventie primeert

Wereldwijd zijn er ongeveer 50.000.000 mensen met dementie, maar dat aantal zal naar verwachting in de komende 30 jaar verdrievoudigen (3, 4). Hoewel studies aantonen dat beweging het risico op dementie vermindert (3-5), is er minder sterk bewijs dat het de achteruitgang ervan kan vertragen eens je de ziekte hebt (6-8). 

  • De Wereldgezondheidsorganisatie en het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen benadrukken daarom het belang van preventie. Daarvoor hebben ze respectievelijk een Globaal Actieplan en een Vlaams beleidsvoorstel ontwikkeld (5,7). 
  • Onderzoek van de afgelopen 10 jaar heeft aangetoond dat levensstijl een belangrijke factor is om het risico op dementie te verminderen.
    • Een ‘hersengezonde’ levensstijl betekent onder meer regelmatig bewegen. 
    • Het betekent ook:
      • niet roken; 
      • je bloeddruk onder controle houden; 
      • gezond eten; 
      • matigen met alcohol; 
      • je hersenen actief houden; 
      • sociaal actief blijven (3-5, 7). 

Hierdoor zou tot 30% van de toekomstige gevallen van dementie vermeden kunnen worden (5).

Wat doet beweging met onze hersenen?

Wanneer je actief bent en je spieren gebruikt, komen er myokines vrij in je lichaam. Dat zijn stoffen die via je bloedstroom naar de hersenen gaan en daar je geheugen verbeteren. Naast myokines verbetert beweging ook de bloedtoevoer naar de hersenen. Dat leidt tot meer hersenactiviteit, waardoor je brein beter kan werken (9).

Hoe groot is de invloed van bewegen op dementie?

Een klein beetje beweging zou volgens een Koreaanse studie je risico op dementie al verminderen. Ben je heel sportief, dan kan je jouw risico tot 28% verminderen (10). Dit komt overeen met de uitspraken van Eline Lievens: slechts 4.000 stappen verbetert je gezondheid al, maar hoe actiever je bent, hoe beter (1,2).

Wist je dat ... ?

De vastgestelde norm van 10.000 stappen per dag heeft eigenlijk geen enkele wetenschappelijke basis. Het werd ooit bedacht door een Japans bedrijf dat stappentellers verkocht als onderdeel van een marketingstunt. Die marketing sloeg zo aan dat we decennia later het mooie ronde getal van 10.000 stappen nog steeds als richtdraad gebruiken (Eckert, 2023).


2 vliegen in één klap

We weten al langer dat ‘wat goed is voor het hart, goed is voor het brein’ (4, 11). Je levensstijl aanpassen om dementie te voorkomen, geeft je dus ook minder kans op het krijgen van hart- en bloedvatziekten. Ga je graag zelf aan de slag? Klik dan hier.

Genetische aanleg

Dat je actie kan ondernemen tegen een ziekte die misschien onvermijdelijk lijkt, is hoopgevend. Dementie is echter wel tot 70% genetisch bepaald, en maar voor 30% door je levensstijl. Dementie helemaal voorkomen is dus niet mogelijk: sommige mensen met genetische aanleg zullen de aandoening toch ontwikkelen (12, 13).

Conclusie

Bewegen, als onderdeel van een ‘hersengezonde’ levensstijl, draagt bij aan het voorkomen van dementie. Slechts 4.000 stappen heeft al een positief effect, maar hoe actiever je bent, hoe beter. Je spieren produceren dan myokines en de bloedtoevoer naar je brein verhoogt, waardoor het beter werkt. Je verlaagt hiermee niet alleen je risico op dementie, maar ook op hart- en bloedvatziekten.

Referenties
Gerelateerde richtlijnen
Eerste hulp
Gerelateerde nieuwsberichten
Vond je dit artikel nuttig?
Content overnemen van Gezondheid en Wetenschap

Gezondheid en Wetenschap heeft het alleenrecht op de meeste gepubliceerde content. Onze artikels mogen dus niet overgenomen worden zonder onze schriftelijke toestemming.

Interesse in onze content? Neem contact op via info@gezondheidenwetenschap.be.

Ook interessant

1
Van geheugenklachten tot dementie
30/11/2017
Lees meer »
2
Depressie
21/02/2019
Lees meer »
3
Risico bepalen op hart- en vaatziekten
05/04/2019
Lees meer »
4
Verandering van levensstijl
06/06/2019
Lees meer »

Nieuwsbrief

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief