Wat is premenstrueel syndroom?
Het premenstrueel syndroom (PMS) is het geheel van lichamelijke (bijv. gevoelige borsten, zwelling van de buik) en/of emotionele symptomen (bijv. prikkelbaarheid, vermoeidheid) die telkens ontstaan 1 of 2 weken vóór je menstruatie. De klachten belemmeren je normale functioneren.
De klachten verbeteren bij het begin van je menstruatie en zijn weg als je menstruatie gedaan is. Als de klachten vóór je menstruatie verergeren en gedurende je hele menstruele cyclus aanwezig zijn, spreken we dus niet over premenstrueel syndroom.
De precieze oorzaak van premenstrueel syndroom is niet bekend. Mogelijk heeft het te maken met veranderingen in bepaalde hormoonspiegels die een invloed hebben op de hersenen. Ook erfelijke factoren kunnen een rol spelen.
Hoe vaak komt premenstrueel syndroom voor?
Premenstruele symptomen komen voor bij 9 op 10 vrouwen, maar de klachten zijn mild en veroorzaken geen verstoring van het normale functioneren.
Bij premenstrueel syndroom (PMS) is dat wel het geval. Premenstrueel syndroom treft vooral vrouwen tussen 30 en 40 jaar. Ongeveer 1 op 4 vrouwen heeft er last van. Ernstig premenstrueel syndroom komt voor bij ongeveer 1 op 13 vrouwen.
Hoe kan je premenstrueel syndroom herkennen?
Je ondervindt emotionele en/of lichamelijke klachten die je normale functioneren verstoren.
Emotionele klachten
Je kan bijvoorbeeld last hebben van:
- prikkelbaarheid,
- depressieve stemming,
- stemmingswisselingen.
Lichamelijke klachten
Lichamelijke klachten kunnen zijn:
- gevoelige borsten,
- hoofdpijn,
- toegenomen vermoeidheid en hongergevoel,
- vergeetachtigheid,
- zwelling van ledematen en buik (waterretentie (oedeem)),
- …
Hoe stelt je arts premenstrueel syndroom vast?
Je arts stelt je vragen over je klachten. Als je emotionele en/of fysieke klachten in verband staan met je menstruatiecyclus, zal je arts doorgaans aan premenstrueel syndroom denken.
Bij twijfel kan je arts je vragen om gedurende 2 à 4 opeenvolgende menstruatiecycli een symptomendagboek bij te houden. Je arts kan je ook vragen stellen om een eventuele depressie uit te sluiten.
Je arts doet indien nodig onderzoek om andere oorzaken uit te sluiten, bijvoorbeeld:
- vaginaal onderzoek en onderzoek van je borsten;
- bloedonderzoek om ziektes uit te sluiten die een gelijkaardig beeld kunnen geven (bijv. te traag werkende schildklier).
Wat kan je zelf doen?
Sommige levensstijladviezen kunnen je helpen om je klachten te verlichten:
- Probeer goed voor jezelf te zorgen door voldoende te bewegen en te slapen.
- Probeer voldoende te ontspannen, bijvoorbeeld een warm bad nemen, een boek lezen, luisteren naar muziek …
- Probeer gezond te eten.
Er is bewijs dat een dieet rijk aan complexe koolhydraten tijdens je menstruatie kan helpen bij symptomen. Complexe koolhydraten vind je in:
- aardappelen en volkoren granen (volkoren brood/pasta, zilvervliesrijst en havermout, quinoa …);
- peulvruchten (linzen, kikkererwten, witte en rode bonen …);
- sommige groenten (wortelgroenten en knollen).
Een calciumsupplement (max. 1000 – 1200 mg/dag) lijkt sommige mensen met symptomen van premenstrueel syndroom te helpen. Maar je moet oppassen dat je niet te veel neemt, omdat het bijwerkingen kan veroorzaken, zoals nierstenen en verstopping (constipatie).
Probeer steun te vinden bij familie of vrienden. Het kan helpen om erover te praten met lotgenoten, want die weten wat je doormaakt. Je kan er ook over praten met je zorgverlener.
Wat kan je arts of zorgverlener doen?
Je arts stelt je gerust door een duidelijke uitleg en een goed gesprek. Samen met jou bekijkt je arts wat je klachten kan verbeteren.
Daarvoor zijn er verschillende mogelijkheden:
- Een psycholoog of psychotherapeut kan je ondersteunen door middel van cognitieve gedragstherapie. Dat is een vorm van psychotherapie waarbij je leert om te gaan met je klachten.
- Er bestaat ook medicatie om je klachten aan te pakken. De klassieke anticonceptiepil voorkomt de ovulatie (=eisprong) en kan de symptomen bij sommige mensen verminderen. Ook pijnstillers kunnen helpen voor sommige klachten.
- Heb je zeer ernstige klachten? Dan wordt soms andere medicatie geprobeerd, zoals andere hormonale behandelingen of antidepressiva.