Wat is het?
Orale candidiasis of spruw is een infectie van het mondslijmvlies met Candida albicans, een gistachtige schimmel. Candida albicans komt voor in de mond van gezonde mensen en veroorzaakt niet noodzakelijk een infectie. Die krijg je pas bij verminderde weerstand of verstoorde natuurlijke balans van de mondflora (dat zijn alle micro-organismen die in de mond leven), zoals bij pasgeborenen bij wie een normale bacteriële mondflora ontbreekt.
Er zijn diverse uitlokkende factoren:
- lokale factoren: ontbreken van de normale bacteriële mondflora (zoals bij pasgeborenen), slechte mondhygiëne gecombineerd met het dragen van een kunstgebit, verminderde speekselproductie, roken en gebruik van inhalatiecorticosteroïden (puffers met cortisone).
- algemene factoren: (recent) gebruik van antibiotica, diabetes, syndroom van Down of bepaalde immuunstoornissen (bvb. in geval van hiv of bij mensen die chemotherapie krijgen).
Hoe dikwijls komt het voor?
Bij maar liefst 20 tot 50% van de gezonde bevolking vindt men Candida albicans in de mondholte terug, zonder verdere betekenis. Een Candida-infectie komt voor bij ongeveer 4% van de pasgeborenen (jonger dan 6 weken). Bij volwassenen is het eerder zeldzaam.
Hoe kun je het herkennen?
Spruw geeft bij pasgeborenen witte of witgrijze plekken op de tong en op andere plaatsen in de mond. In tegenstelling tot het witte beslag op de tong van zuigelingen die borstvoeding krijgen, is deze laag doorgaans niet zo makkelijk te verwijderen. Bij volwassenen ontstaan er meestal pijnlijke rode letsels van verschillende grootte op het mondslijmvlies. Een witte laag op de tong komt eveneens voor. Die is wel vlotter weg te schrapen dan bij pasgeborenen. Af en toe kun je last hebben van een branderig gevoel in de mond of smaakverlies.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
De arts inspecteert de mondholte en kan desgevallend een speekselstaal nemen voor microscopisch onderzoek in het labo.
Wat kun je zelf doen?
Rook niet. Volg je een behandeling tegen de schimmel en heb je sinds kort een kunstgebit, reinig die dan elke dag zorgvuldig (15 à 30 minuten in een reinigende oplossing). Als je inhalatiecorticosteroïden neemt, dan raden we aan om na gebruik de mond goed te spoelen en nadien iets te drinken of eten.
Wat kan je arts doen?
De arts zal de onderliggende oorzaak wegnemen. In geval van diabetes is een goed geregelde suikerspiegel uiterst belangrijk.
Behandelen is alleen noodzakelijk wanneer het zeker om een schimmelinfectie gaat en je er ook echt last van hebt. In dat geval krijg je doorgaans een lokaal schimmelwerend middel voorgeschreven, onder de vorm van een vloeistof of in gelvorm. Dat gebruik je gedurende 4 tot 6 weken. In sommige gevallen (bijvoorbeeld bij mensen met kanker) geeft men de voorkeur aan een behandeling met schimmelwerende pillen.