Luchtvervuiling in huis

Wat is het?

Bij de term luchtverontreiniging denk je in eerste instantie aan de vervuiling van de leefomgeving buiten. Maar luchtvervuiling komt vooral in onze woningen voor.

We brengen het grootste deel van onze tijd binnenshuis door. Daarom kan vervuilde binnenlucht nadelige gevolgen hebben voor onze gezondheid. Het verergert of veroorzaakt gezondheidsproblemen zoals:

• astma;
• allergieën;
• chronische bronchitis;
• sommige kankers.

Oorzaken van luchtvervuiling binnenshuis

Vervuilde binnenlucht wordt veroorzaakt door fysische, biologische of chemische factoren.

Fysische factoren

Enkele voorbeelden van fysische factoren zijn:

• temperatuur;
• vochtigheid;
• vezels (bijv. asbest);
• stof;
• straling (bijv. radon, een afvalproduct van uranium dat afkomstig is uit de bodem).

Biologische factoren

Biologische factoren die luchtvervuiling binnenshuis veroorzaken zijn:

• virussen;
• bacteriën;
  • De belangrijkste bron van bacteriën in de binnenlucht is de mens zelf.
• schimmels;
  • Waterschade en vocht zorgen er vaak voor dat grote hoeveelheden schimmels of hun bijproducten zich verspreiden in huis.
• huisstofmijten;
• huidschilfers van mensen en dieren.

De belangrijkste stoffen die een allergische reactie veroorzaken (allergenen) in de binnenlucht zijn afkomstig van:

• de huid en uitwerpselen van dieren;
• schimmels;
• in mindere mate huisstofmijten en planten.

Chemische factoren

De belangrijkste chemische factor binnenshuis is tabaksrook, zowel wanneer je actief als passief rookt.

Andere belangrijke chemische factoren zijn:

• vluchtige organische stoffen (VOS) in het verkeer, maar ook bijvoorbeeld in:
  • verf;
  • reinigings- en ontsmettingsproducten;
  • insecticide;
  • bouwmaterialen.

• verbrandingsgassen;
  • bijv. van sigaretten

• formaldehyde, ook wel spaanplaatgas genoemd;
  • Dit komt vrij uit bepaalde lijm en hars, aanwezig in:
    • isolatiemateriaal;
    • verf;
    • nieuwe meubels.

• anorganische gassen, zoals:
  • koolstofmonoxide (CO), door slechte verbranding uit kolenkachels;
  • koolstofdioxide (CO₂);
  • stikstofdioxide (bijv. gasfornuis);
  • ammoniak.

• organische chemicaliën, uitgestoten door:
  • bouwmaterialen;
  • vernis;
  • lijm;
  • bekledingsmaterialen;
  • verbrandingsprocessen.

Gevolgen van luchtvervuiling binnenshuis

Toxischeschimmelsyndroom en sickbuildingsyndroom

Vochtschade in een gebouw veroorzaakt een grote hoeveelheid schimmels. Dat kan allerlei klachten veroorzaken, die we groeperen onder de naam ‘toxischeschimmelsyndroom’.

Mensen die in huizen leven die beschadigd zijn door vocht, hebben inderdaad vaker last van:

• irritatie;
• luchtweginfecties;
• algemene en allergische symptomen.

Deze symptomen lijken erg op die van het ‘sickbuildingsyndroom’:

• De precieze oorzaken van dit syndroom zijn niet bekend. Waarschijnlijk zijn de klachten te wijten aan verschillende verontreinigende factoren in gebouwen.

• Het sickbuildingsyndroom kan optreden bij maar liefst 30% van de werknemers in nieuwe kantoorgebouwen.

• Je kan last hebben van:
  • irritatie van de ogen en de keel;
  • hoofdpijn;
  • vermoeidheid;
  • verstopte neus;
  • huiduitslag en een droge huid;
  • kortademigheid;
  • hoesten;
  • duizeligheid;
  • misselijkheid.

Allergische reacties

Ook vervuilende stoffen in huis kunnen allergische reacties uitlokken.

Deze reacties kunnen:

• onmiddellijk optreden, zoals:
  • astma;
  • atopisch eczeem;
  • atopische rinitis.
    • Een onmiddellijke allergische reactie is meestal een gevolg van:
      • blootstelling aan dieren of de stoffen die ze uitscheiden;
      • schimmels;
      • huisstofmijt.

• uitgesteld optreden, zoals:
  • boerenlong.

Irritatie

Sommige materialen geven formaldehyde af, zoals:

• spaanderplaat;
• sommige meubelmaterialen;
• lak.

Formaldehyde is een stof met een typisch bijtende geur. Het irriteert de slijmvliezen van de:

• ogen;
• neus;
• luchtwegen.

Sommige stoffen, zoals asbest, kunnen het risico op longkanker verhogen.

Wat kan je zelf doen?

Verluchten en ventileren

Verlucht en ventileer binnenruimten voldoende. Zo creëer je een gezond milieu in huis, en bescherm je je gezondheid.

• Verluchten doe je door ramen en deuren wijd open te zetten:
  • Doe dat één of twee keer per dag, een kwartier of een halfuur lang.
  • Kies ramen en deuren die:
    • in contact staan met de buitenlucht;
    • zich niet aan de straatkant bevinden.
      • Is dat niet mogelijk, verlucht dan het best buiten de spitsuren.
  • Doe dat vooral wanneer er extra vocht in de binnenlucht komt, zoals bij het:
    • koken;
    • douchen;
    • was drogen.
  • Zo voorkom je dat hinderlijke en schadelijke stoffen en gassen zich ophopen.

• Ventileren doe je door de lucht in huis voortdurend te verversen:
  • Laat de vervuilde binnenlucht naar buiten stromen en vervang ze door minder verontreinigde buitenlucht.
    • De meest eenvoudige manier is om klepraampjes of roosters die tegenover elkaar liggen open te zetten.
    • Zo kan de lucht continu goed doorstromen en verbetert de kwaliteit van het binnenmilieu sterk.

Andere tips

• Vermijd schadelijke stoffen en gassen:
  • Rook niet binnen.
  • Gebruik geen luchtverfrissers.
    • Die bevatten vluchtige organische stoffen (VOS).
  • Kijk je huis na op technische defecten.
  • Laat je schoorsteen 1 keer per jaar schoonmaken.
  • Laat apparaten die warm water produceren (waterverwarmers en badgeisers) regelmatig nakijken.

• Vermijd vocht:
  • Probeer de was niet binnen te drogen.
  • Gebruik een dampkap bij het koken.
  • Plaats meubels, beelden en zware gordijnen op minstens 10 cm afstand van de muren.
  • Verwarm je woning voldoende om vochtproblemen te voorkomen.
  • Dek vochtige plaatsen nooit af door er iets voor te zetten.
  • Los vochtproblemen op.

• Vermijd schimmels:
  • Bewaar GFT-afval (bron van schimmels) buiten.
  • Verwijder schimmels met javel verdund in water.

• Vermijd huisstofmijt:
  • Was het beddengoed wekelijks op 60 graden.
  • Vermijd tapijten en kussens.
  • Zorg voor voldoende lichtinval. Huisstofmijten houden niet van licht.

• Ga verstandig om met schoonmaakmiddelen:
  • Gebruik een schoonmaakmiddel dat:
    • niet irriteert;
    • onschadelijk is voor de gezondheid.
  • Doseer schoonmaakmiddelen juist: meer is niet beter.
  • Vermijd producten met gevaarsymbolen.
    • Lees goed de etiketten en gebruiksaanwijzingen.
  • Ontsmetten met bleekwater is zelden nodig.
    • Reinigen met een allesreiniger is meestal voldoende.

Wat kan je arts doen?

Je huisarts is de ideale persoon om milieugezondheidsproblemen vast te stellen, omdat hij:

• jou en je gezin kent;
• de omgeving waarin je woont kent;
• weet waar je werkt.

Je huisarts kan:

• je vragen om een milieu-expositievragenlijst in te vullen;
  • Op basis van die vragenlijst en een lichamelijk onderzoek kan hij nagaan of het milieu mogelijk een rol speelt bij je klachten.

• eventueel een bloedstaal nemen voor een toxicologisch onderzoek;

• een MMK (medisch milieudeskundige) aanstellen.
  • Dat is een specialist in milieugezondheidskunde die eventueel een woonomgevingsonderzoek komt doen.
  • Hij inspecteert dan je woning en laat zo nodig metingen uitvoeren.

Meer weten?

• https://www.gezondleven.be/themas/gezondheid-en-milieu/gezond-binnen
• https://www.gezondleven.be/themas/gezondheid-en-milieu/gezond-binnen/gezonde-binnenlucht/ventileren-en-verluchten
• Hou je kot gezond: enkele vuistregels

Bronnen

https://www.ebpnet.be