Wat is het?
Corona (covid-19) is een besmettelijke ziekte. Ze wordt veroorzaakt door een infectie met SARS-CoV-2, een coronavirus.
Pandemie
Eind 2019 werd deze ziekte voor het eerst opgemerkt in Wuhan, China. In de maanden nadien verspreidde het SARS-CoV-2-virus zich naar andere delen van de wereld.
Sinds 11 maart 2020 spreken we officieel van een pandemie: de coronapandemie. Een pandemie is een epidemie die veel mensen in verschillende landen over de hele wereld treft.
Coronavirusinfecties
De coronavirussen behoren tot een familie van virussen. Ze danken hun naam aan de krans, ‘corona’ in het Latijn, rond de virusdeeltjes.
- De meeste coronavirussen veroorzaken een milde infectie van de bovenste luchtwegen, bijvoorbeeld een gewone verkoudheid.
- Sommige kunnen echter aanleiding geven tot ernstige en zelfs dodelijke luchtweginfecties. Dat geldt bijvoorbeeld voor SARS, MERS en covid-19.
Deze richtlijn behandelt alleen corona (covid-19).
Risicopersonen
De kans op een ernstig verloop van corona is groter bij personen die:
- ouder zijn dan 65 jaar, en zeker ouder dan 80 jaar;
- een verminderde weerstand hebben of medicatie nemen die het immuunsysteem onderdrukt;
- roken;
- lijden aan:
Verspreiding
Virussen die luchtweginfecties veroorzaken, zoals het SARS-CoV-2-virus, verspreiden zich op 3 manieren:
- via direct contact:
- met een besmet persoon, bijv. door elkaar een hand of een zoen te geven;
- met een besmet oppervlak (al blijkt het SARS-CoV-2-virus niet meer zo besmettelijk te zijn nadat het wordt ‘opgepikt’ van een oppervlak).
- via druppels die het virus bevatten:
- Het gaat om grotere en kleinere druppels, die in de lucht terechtkomen wanneer je niest of hoest. Wanneer je zingt of luid spreekt, kunnen ook druppels ontstaan.
- via de lucht:
- Mini-druppels of aerosolen, die verneveld zijn in de lucht, kunnen zich verder verspreiden in een ruimte. Ze blijven ook langer aanwezig in de lucht.
- Deze mini-druppels ontstaan ook wanneer je ademt of praat. Maar vooral wanneer je zingt of luid praat, produceer je meer druppeltjes.
De verspreiding van covid-19 verloopt hoofdzakelijk via druppeltjes van mens naar mens. De meeste besmettingen vinden plaats via langdurig nauw contact: meer dan 15 minuten op minder dan 1,5 meter.
Varianten
Virussen ondergaan voortdurend kleine wijzigingen, die we mutaties noemen. Dat gebeurt ook bij SARS-CoV-2. Zo ontstaan varianten van het virus:
- Deze varianten lijken voorlopig nog heel erg op het oorspronkelijke virus.
- Varianten kunnen minder of meer besmettelijk zijn, of minder of meer ziek maken.
Hoe kan je corona herkennen?
Symptomen
- De ziekte begint doorgaans met plotse hoge koorts (>38,5°C) en hoest.
- De klachten kunnen erg variëren, of in het begin mild zijn (bijv. enkel hoofdpijn). Contacteer je arts als je ziek bent of twijfelt.
(Lees verder onder de afbeelding)
- Bij ongeveer 80% van de mensen verloopt de ziekte mild, zeker bij kinderen en adolescenten. Toch kan de infectie op zeer korte tijd ernstig worden (zie verder), vooral bij kwetsbare personen en ouderen.
- Corona kan lijken op een verkoudheid. Het is ook mogelijk dat je geen koorts hebt, of zelfs helemaal geen symptomen. Je bent dan ‘asymptomatisch’.
Ernstig verloop
Ongeveer 15% van de patiënten heeft ernstige symptomen:
- ademhalingsmoeilijkheden;
- hoge koorts;
- klonters die de bloedvaten kunnen verstoppen (trombo-embolie).
Hiervoor is soms een ziekenhuisopname nodig.
Langdurige covid (long covid)
Heb je enkele maanden na een corona-infectie (minstens 4 weken) nog klachten? Dan heb je misschien aanhoudende of langdurige covid (‘long covid’ in het Engels).
Langdurige klachten na corona kunnen zeer uiteenlopend zijn, bijvoorbeeld:
- vermoeidheid
- hoofdpijn
- geheugen- en aandachtsproblemen
- moeilijk ademen
- verlies van reuk of smaak
Hoe stelt je arts corona vast?
Je arts zal corona vermoeden op basis van je symptomen en je verhaal. Laboratoriumonderzoek kan de diagnose bevestigen.
PCR-test
Corona wordt het meest nauwkeurig gesteld met een diepe neuswisser of een gecombineerde keel- en neuswisser.
(Lees verder onder de afbeelding)
Antigeentest
Een antigeentest kan de infectie ook aantonen. Er bestaan:
- snelle antigeentests die je zelf of bij de apotheek kan doen;
- antigeentests die na afname in het labo verder onderzocht worden.
Bloedafname
Door antistoffen in het bloed op te sporen, kan je mogelijk ook een infectie aantonen. Deze manier van testen wordt niet meer terugbetaald.
Wat kan je zelf doen?
Preventie
- Volg de hygiëneregels:
- Was regelmatig je handen met water en zeep.
- Ontsmet je handen wanneer er geen water en zeep beschikbaar is.
- Doe dat met alcoholgel (hydroalcoholische oplossing met minstens 70% alcohol).
- Gebruik elke keer een nieuw papieren zakdoekje, en gooi het weg in een gesloten vuilnisbak.
- Heb je geen zakdoek? Hoest of nies dan in de binnenkant van je elleboog.
- Raak zo weinig mogelijk je gezicht aan met je handen.
- Voer je activiteiten het liefst buiten uit.
- Denk aan kwetsbare mensen.
- Hou afstand (1,5 meter).
- Beperk je nauwe contacten.
- Blijf thuis als je ziek bent.
- Draag een mondmasker waar nodig.
- Verlucht en ventileer ruimten voldoende.
- Verluchten doe je door ramen en deuren die in contact staan met de buitenlucht wijd open te zetten.
- Ventileren doe je door de lucht in huis voortdurend te verversen.
- Beide zijn noodzakelijk voor een gezond binnenmilieu in huis.
Vaccinatie
In december 2020 is België gestart met de vaccinatie tegen het coronavirus.
Sommige mensen hebben twijfels over de veiligheid en/of werkzaamheid van de vaccins. We willen benadrukken dat de coronavaccins die op dit moment goedgekeurd zijn:
- erg veilig zijn;
- goed beschermen tegen ernstige ziekte en ziekenhuisopname door covid-19.
Zit je met vragen? Dat is normaal. Let wel op voor ‘fake news’. Correcte informatie over corona(vaccinatie) kan je vinden via betrouwbare bronnen, zoals:
- websites van de overheid, bijv.:
- jongerenwebsite WAT WAT.
Bepaalde stellingen of nieuwsberichten worden, ook op onze website, regelmatig onderworpen aan onafhankelijke factchecks. Meer informatie vind je via de links onder ‘Meer weten?’, onderaan deze richtlijn.
In onderstaand filmpje worden enkele veelvoorkomende vragen beantwoord:
Wat moet je doen als je besmet bent?
Contacteer je arts of maak een afspraak voor een test als:
- je denkt dat je besmet bent met het coronavirus;
- je symptomen hebt die verergeren, zoals moeilijk ademen of hoge koorts.
Quarantaine en isolatie
- Quarantaine betekent dat je je preventief afzondert, om een mogelijke verspreiding van het coronavirus te beperken.
- Isolatie betekent dat je thuisblijft als je ziek bent of positief testte op het coronavirus.
Volg de maatregelen in beide gevallen nauwgezet op.
Onderaan deze richtlijn, onder ‘Meer weten?’, vind je links naar uitgebreide documenten.
Wat kan je arts doen?
Behandeling
Er bestaat momenteel nog geen specifieke behandeling voor covid-19. De behandeling is er vooral op gericht om je klachten te verminderen. Bij pijn en koorts is paracetamol het eerstekeuzegeneesmiddel.
Er worden momenteel heel wat behandelingen geëvalueerd. Sommige geneesmiddelen kunnen in het ziekenhuis worden gebruikt, of daarbuiten in zeer specifieke gevallen (zoals een studie, meerdere gevallen in een rusthuis). Voorbeelden zijn:
- cortisone;
- antivirale middelen;
- antilichamen aangemaakt door gekweekte cellen;
- geneesmiddelen die inwerken op de immuniteit.
Ziekenhuisopname
- Een opname in het ziekenhuis is soms nodig om de ademhaling te verbeteren. Dat gebeurt via zuurstoftoediening en met behulp van machines die de ademhaling ondersteunen.
- Uit voorzorg worden soms antibiotica gegeven, hoewel die niet werkzaam zijn tegen virussen. Ze helpen wel in geval van extra besmettingen door bacteriën.
Meer weten?
- Info over corona: https://www.info-coronavirus.be/nl/
- Testen op het coronavirus?
- Wat als je ziek bent? https://www.info-coronavirus.be/nl/wie-ziek-is/
- Hoe kan je een coronavirusinfectie voorkomen?
- Info over vaccinatie:
- Info over quarantainemaatregelen:
- Hygiëneadvies voor de patiënt met symptomen van covid-19 die thuis geïsoleerd is
- Hygiëneadvies voor asymptomatische hoogrisicocontacten van een patiënt met covid-19
- Hygiëneadvies voor asymptomatische laagrisicocontacten van een patiënt met covid-19
- https://www.info-coronavirus.be/nl/quarantaine-isolatie/
- Info over mondmaskers:
- Info over contactonderzoek:
- Luister naar onze podcast over vaccinatie.
Bronnen
- https://www.ebpnet.be: Besmettingen met het coronavirus
- https://covid-19.sciensano.be/nl
- https://www.info-coronavirus.be/nl/
Disclaimer: alle up-to-date info over corona vind je op https://www.info-coronavirus.be/nl/ en https://covid-19.sciensano.be/nl