Huidontsteking (dermatitis) in de lies

Aangepast op 02/12/2019

Wat is het?

Dermatitis betekent een ontsteking van de huid, in dit geval in de liesplooien. Er zijn veel mogelijke oorzaken van de huidontsteking. De oorzaak verschilt bij baby’s, kinderen en volwassenen. Vaak stelt men te snel en onterecht de diagnose van een schimmelinfectie.

Hoe kun je het herkennen?

De liezen zijn rood, soms is er jeuk.

Hoe stelt je arts de aandoening vast?

Je arts zal vragen hoe de letsels zijn ontstaan, of je ook op andere plaatsen huidletsels hebt, er jeuk of andere klachten aanwezig zijn, en of er huidaandoeningen in de familie voorkomen. Hij zal nagaan of er mogelijk sprake is van een allergie of van een geslachtsziekte.

Soms neemt hij, door met een klein borsteltje over de uitslag te wrijven, een huidkweek om in het labo te onderzoeken. Hij kan de huiduitslag bekijken met een speciale lamp met UVA-licht (Wood-lamp).

Kinderen

Luieruitslag is de meest voorkomende oorzaak van huidontsteking in de lies. De huid is rood en je ziet kleine rode verheven puntjes. In ernstige gevallen ontstaan er wondjes. Besmetting met Candida (familie van gisten of schimmels) is mogelijk. Zie je kleine satellietletsels (rode plekjes) rond een ernstiger groter letsel, dan wijst dit in die richting.

Volwassenen

Vooral bij vrouwen, maar ook bij mannen, is de oorzaak vaak irritatie of irritatief eczeem (bv. door overmatig wassen met zeep of bij een vrouw door de vochtige, warme omgeving van de vagina) of allergisch eczeem.
Intertrigo (intertrigineus eczeem) ontstaat in de huidplooien door de combinatie van vocht, warmte en wrijving. Voor bacteriën of schimmels is dit de ideale voedingsbodem, met bijvoorbeeld erythrasma of een Candida-infectie in de liezen tot gevolg. Overgewicht, zweten, slechte hygiëne, veelvuldig gebruik van inlegkruisjes, onderliggende ziekten en oudere leeftijd maken iemand hiervoor meer vatbaar.
Atopisch eczeem herkent men aan de licht afschilferende, jeukende letsels. Na verloop van tijd kan de huid ook dikker en grover aanvoelen. Vaak zijn er ook letsels in de knie- en elleboogplooien.
Een schimmelinfectie in de lies komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Dikwijls wordt dan ook schimmel gevonden aan de voeten en in de teennagels. Typisch voor deze langzaam uitbreidende huiduitslag is een actieve rand met roodheid en schilfering.
Een candida-infectie komt vaak voor bij mensen met diabetes. Wordt dit vastgesteld, dan zal je arts een nuchtere bloedafname voorstellen om je bloedsuiker te testen. Ook een langdurige behandeling met antibiotica kan deze infectie veroorzaken.
Bij seborroïsch eczeem zal de arts andere typische plaatsen bekijken, vooral de hoofdhuid (roos is de mildste vorm van seborroïsch eczeem), de huid ter hoogte van het borstbeen en ter hoogte van de rug. In tegenstelling tot een schimmelinfectie is er bij seborroïsch eczeem geen actieve rand, maar ontstaan wel gemakkelijk wondjes. Anders dan bij psoriasis is de roodheid minder goed begrensd, en is de schilfering wat vager en geelachtig van kleur.
Psoriasis komt vaak voor in de liesplooien. De arts bekijkt ook de rest van het lichaam om letsels op te sporen (bv. putjes in de nagels). Vooral ter hoogte van de navel, oksels, bilnaad, knieën, ellebogen, nagels en behaarde hoofdhuid kunnen de vaak vochtige, goed begrensde, rode letsels optreden. De karakteristieke zilverwitte schilfering kan in de plooien door de vochtige omgeving weleens ontbreken.
Erythrasma is een bacteriële infectie die een eerder bruinrode verkleuring van de huid in de plooien veroorzaakt. Er is geen actieve rand, de schilfering is meer egaal. De uitslag kleurt koraalrood bij belichting met de Wood-lamp.
Ook schaamluizen kunnen aanleiding geven tot jeuk en roodhuid van de huid.
Schurft, ten slotte, is een huidparasiet die erge jeuk en kleine roze bultjes veroorzaakt. Naast de liesstreek, penis en balzak komt de aandoening vooral voor op de polsen en tussen de vingers. Je kan in de huid dan karakteristieke gangetjes met een zwart puntje (de mijt) aan het uiteinde vinden. Soms is er enkel jeuk.

Wat kun je zelf doen?

Als je kind luieruitslag heeft, is het belangrijk om de verdere irritatie door stoelgang en urine te vermijden. Ververs daarom regelmatig de luier en laat die achterwege wanneer mogelijk. Een zinkzalf kan de huid beschermen tegen verdere aantasting.

Om irritatie of een schimmelinfectie in de lies te voorkomen, kun je best de huid wassen zonder zeep en goed afdrogen. Zorg voor katoenen ondergoed en loszittende kledij. Vrouwen die last hebben van irritatie dragen best zo weinig mogelijk inlegkruisjes en stoppen met epileren.

Wat kan je arts doen?

De behandeling hangt af van de diagnose. Is je arts niet zeker van de diagnose of heeft de behandeling onvoldoende effect, dan stuurt hij je door naar een huidspecialist (dermatoloog).

Een candida- en een schimmelinfectie geneest meestal met een lokale antischimmelcrème.

Psoriasis kan net zoals eczeem met een cortisonecrème behandeld worden. Ook combinatiepreparaten met vitamine D-analogen kunnen gebruikt worden.

Heb je last van intertrigo, streef dan naar een normaal lichaamsgewicht en een goede hygiëne. Men kan indrogende crèmes (bv. zinkoxide) gebruiken. Bij bacteriële of schimmelinfectie schrijft de arts een antibacterieel of schimmeldodend middel voor.

Bij erythrasma is een goede hygiëne belangrijk. Behandeling van de uitslag gebeurt met een antibacteriële crème of een antischimmelcrème (of tabletten). Was je geregeld met een antibacteriële zeep (bv isobetadine) of gebruik talkpoeder in de plooien.

Voor schaamluizen schrijft de arts een crème voor, te herhalen na 1 week. Afscheren van het schaamhaar geeft de schaamluis geen kans. Verwittig alle partners van de afgelopen 2 maanden.

Bij schurft moeten alle gezinsleden gelijktijdig behandeld worden met een crème. Hygiënische interventies in huis zijn nodig (bv. alle kleren wassen).