Wat weten we over homeopathie?

Inleiding

Reeds vele jaren woedt het debat rond homeopathie: tegenstanders schilderen de behandeling af als kwakzalverij, terwijl voorstanders de gezondheidsvoordelen fanatiek verdedigen. We doken in de wetenschappelijke literatuur om uit te zoeken welk effect homeopathie heeft op je gezondheid.

Waarover gaat het?

Homeopathie is een behandelingsmethode die de Duitse arts Samuel Hahnemann (1755-1843) ontwikkelde. De behandeling steunt op het principe dat een homeopathisch middel geschikt is om een ziekte te behandelen als een gezonde persoon dezelfde ziekteverschijnselen krijgt van het middel. Daarvoor wordt het homeopathisch middel stapsgewijs verdund voordat het toegediend wordt aan de patiënt.

Het basisidee is om kwaad met kwaad te bestrijden. Met andere woorden zullen verdunde hoeveelheden van stoffen die ons ziek maken, ons ook kunnen genezen van deze ziekten. Hahnemann maakte gebruik van verdunde oplossingen tot 1 op 1-met-60-nullen, waarbij er eigenlijk niets meer overblijft van de uitgangsstof. Door herhaaldelijk te schudden met de oplossing, gaan er eigenschappen van de opgeloste stof over naar het oplosmiddel. Dat oplosmiddel is wat de patiënt inneemt.

Wat zeggen de systematische literatuurstudies?

We vonden in totaal 21 systematische literatuurstudies.

• Geen enkele literatuurstudie kon een duidelijk en overtuigend effect van homeopathie aantonen in vergelijking met een nepmiddel (placebo). Er waren dus geen verschillen tussen een homeopathische behandeling en een nepmiddel.

• In interventiestudies testten onderzoekers homeopathische middelen bij een hele reeks gezondheidsproblemen, zoals:
  • chronische vermoeidheid;
  • huidaandoeningen;
  • pijn;
  • psychische klachten;
  • allerhande ontstekingen;
  • prikkelbaredarmsyndroom.

• In veel gevallen waren er te weinig interventiestudies om te oordelen. Dat betekent dat verschillende middelen in de praktijk gebruikt worden zonder wetenschappelijke onderbouwing.

Studieresultaten

• Er was geen overtuigend bewijs voor homeopathie voor de behandeling van gezondheidsproblemen.

• Positieve effecten die verder moeten onderzocht worden, waren:
  • constipatie bij kinderen;
  • hooikoorts.

• Er werden geen positieve effecten vastgesteld op de behandeling van:
  • acute luchtweginfecties bij kinderen;
  • urineweginfecties;
  • hallux valgus;
  • tandproblemen;
  • chronische vermoeidheid;
  • psychische klachten;
  • huidaandoeningen;
  • pijn na orthopedische ingrepen;
  • wratten;
  • griep;
  • oorontstekingen;
  • prikkelbaredarmsyndroom;
  • astma;
  • chronische sinusitis.

Bron

(1) https://www.standaard.be/cnt/dmf20181115_03947413
(2) https://kce.fgov.be/nl/stand-van-zaken-van-de-homeopathie-in-belgië

In de praktijk

Homeopathische middelen worden in België minder gebruikt: in 2018 gaf een ziekenfonds aan dat slechts 1% van haar leden beroep deed op homeopathie (1). Verschillende ziekenfondsen blijven homeopathie terugbetalen, terwijl er wetenschappelijk geen bewijs is dat deze middelen werken. Partena betaalt 50% terug van de aankoop van homeopathische producten, de socialistische en de liberale mutualiteiten betalen 20% terug. Van de grote ziekenfondsen stopte enkel de Christelijke Mutualiteit in 2018 met de terugbetaling van homeopathie.

Het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg besloot in 2011 op basis van een systematisch overzicht van de wetenschappelijke literatuur dat er geen enkel bewijs is dat homeopathische behandelingen beter werken dan een nepmiddel (2). Dat is ook logisch, aangezien homeopathische remedies door de verregaande verdunning geen enkel deel van de grondstof meer bevatten. Ze kunnen dus niet efficiënter zijn dan een nepmiddel.

Conclusie

Er zijn tot op vandaag zeer weinig tot geen wetenschappelijke bewijzen dat homeopathie een aanwinst kan betekenen voor de behandeling van gezondheidsproblemen. In afwachting van overtuigend wetenschappelijk onderzoek lijkt het beter om geen homeopathische middelen te gebruiken.

Referenties

• BMC Complement Altern Med. 2011 Oct 7;11:87.
• J Clin Psychiatry. 2011 Jun;72(6):795-805.
• Br J Dermatol. 2011 Oct;165(4):897-905.
• Br J Dermatol. 2012 Jun;166(6):1170-2.
• Homeopathy. 2012 Oct;101(4):204-10.
• Pain Med. 2012 May;13(5):711-27.
• J Dermatolog Treat. 2012 Feb;23(1):72-7.
• Cochrane Database Syst Rev. 2015 Jan 28;1(1):CD001957.
• Curationis. 2016 Apr 13;39(1):1514.
• Medicine (Baltimore). 2016 Feb;95(6):e2695.
• Syst Rev. 2017 Mar 24;6(1):63.
• J Altern Complement Med. 2017 Jun;23(6):426-444.
• Cochrane Database Syst Rev. 2018 Apr 9;4(4):CD005974.
• Cochrane Database Syst Rev. 2019 Sep 4;9(9):CD009710.
• Complement Med Res. 2019;26(2):111-117.
• Am J Rhinol Allergy. 2019 Mar;33(2):194-202.
• Daru. 2019 Dec;27(2):811-826.
• Acad Pediatr. 2020 Jul 19:S1876-2859(20)30436-8.
• J Complement Integr Med. 2020 Jul 14:/j/jcim.ahead-of-print/jcim-2020-0068/jcim-2020-0068.xml.
• Reg Anesth Pain Med. 2020 Sep;45(9):702-708.
• J Altern Complement Med. 2020 Nov 9.
• Cochrane Database Syst Rev. 2015 Dec 14;(12):CD007950. doi: 10.1002/14651858.CD007950.pub3.
• Am J Public Health. 2016 Jan;106(1):e24-34. doi: 10.2105/AJPH.2015.302902. Epub 2015 Nov 12.
• Int Psychogeriatr. 2015 May;27(5):727-37. doi: 10.1017/S1041610215000046. Epub 2015 Feb 3.236.
• Am J Clin Nutr. 2013 Nov;98(5):1272-81. doi: 10.3945/ajcn.113.065623. Epub 2013 Sep 4.
• Crit Rev Food Sci Nutr. 2012;52(11):959-64. doi: 10.1080/10408398.2010.515042.