Leg geen koperen muntje op een insectensteek

Waar komt deze bewering vandaan?

Het forum MeestreechOnline bulkt van de adviezen van burgers om een muntstuk, liefst in koper, op een insectenbeet of -steek te drukken, van mieren, muggen, horzels, bijen enzovoort. Het muntstuk zou het pijnlijke, jeukende bultje doen smelten als sneeuw voor de zon (1). Vaak wordt erbij vermeld dat het advies afkomstig is van een arts.

Het verhaal dat een koperen cent op een beet zou helpen, circuleert al vele jaren. De oorsprong is moeilijk te achterhalen. De oudste versie dateert van 2006, en staat nog steeds te lezen op de Engelse website TipKing: Immediately after the sting, place a clean penny over the sting. Supposedly, there is a chemical reaction with the copper in the penny which causes the pain to stop and the poison to be drawn out (2). In het Nederlands kan je dat vertalen als: ‘Plaats een proper, koperen muntje op de beet of steek. Het koper in het muntje stopt de pijn en trekt het gif naar buiten.’ Het advies verscheen in 2012 voor het eerst in het Nederlands op een blog: ‘De volgende keer als je gestoken wordt, leg je een cent op de beet gedurende 15 minuten. De cent trekt de beet meteen schoon’ (3). Sinds 2014 wordt de tip gedeeld op diverse Nederlandstalige websites en op Facebook en is er geen houden meer aan.

Bron

(1) Parel. Insectenbeten. Stichting MestreechOnline. 7 juli 2012.

Hoe moet je deze bewering interpreteren?

Dit volksgeloof werd nooit wetenschappelijk onderzocht, omdat het heel onwaarschijnlijk is. Het bedekken van een insectenbeet, met pleister of munt, heeft geen enkel effect. Koper onttrekt geen gif aan een beet. Er bestaan wel huidzalven en -crèmes op basis van koper, die de huid verzorgen en/of kleine wondjes afdekken (4).

De truc met het muntje is op zich niet gevaarlijk of schadelijk. Voor personen met een insectengif-allergie is het wel onverstandig. Zij hebben meestal medicatie nodig en moeten geen tijd verliezen met muntjes drukken op een beet.

Beten en steken van insecten zijn eerder vervelend dan gevaarlijk. Niet krabben en eventueel afkoelen met koud water of wat ijsblokjes in een zakje water kan de pijn wel wat verzachten.

Het Rode Kruis-Vlaanderen vraagt aandacht voor een aantal ernstige gevallen:

• Ben je verschillende keren gestoken? Dan kan de ingespoten hoeveelheid gif voldoende zijn om een ernstige reactie uit te lokken.
• Ook een steek in je keelholte kan levensbedreigend zijn, omdat de zwelling je luchtweg kan belemmeren.
• Ben je overgevoelig voor insectengif?
• Dan kan zich na één steek al een allergische reactie voordoen.
• Die reactie kan leiden tot shock en kan zelfs dodelijk zijn.

Bij een ernstige allergische reactie heb je:

• roodheid, jeuk en pijn over je hele lichaam en is je lichaam gezwollen;
• ademhalingsmoeilijkheden en ben je hees;
• slikproblemen;
• buikkrampen en voel je je onwel;
• bewustzijnsverlies;
• hartritmestoornissen.

Merk je een of meerdere van deze reacties op? Alarmeer dan de Noodcentrale 112. 

Meer Weten?

• Gezondheid en Wetenschap: insectenbeten en -steken
• Antigifcentrum: Steken van wespen, bijen, hommels en (Aziatische) hoornaars

Conclusie

Een koperen muntje drukken op een insectensteek- of beet is zinloos. Het is een broodjeaapverhaal dat al enkele decennia de ronde doet via kettingbrieven en op sociale media. Insectensteken en -beten zijn doorgaans onschuldig, maar kunnen wel vervelend zijn. In het geval van een allergie is het verstandiger om meteen de juiste maatregelen te treffen in plaats van tijd te verliezen met muntjes drukken.

Referenties

• (2) Tipking. You'll never try anything else for stings.
• (3) Ninia. Bijensteken! Twetenwaard.blogspot. 11 mei 2012.
• (4)  Borkow G. Using Copper to Improve the Well-Being of the Skin. Curr Chem Biol. Augustus 2014;8(2):89-102.