Hartkramp (angina pectoris)

Laatst aangepast op 05/01/2022

Wat is het?

Een hartkramp ontstaat wanneer de hartspier tijdelijk te weinig zuurstof krijgt, bijvoorbeeld tijdens een inspanning. De hartspier krijgt zuurstof via de kransslagaders (zie onder).

Kransslagaders

De kransslagaders (coronairen) zijn kleine bloedvaatjes die aan de buitenkant van de hartspier lopen. Ze liggen er als een soort krans omheen en voeren bloed naar je hart.

Lees verder onder de afbeelding

Er zijn 2 hoofdtakken: de linker- en rechterkransslagader. Beide vertakken zich in steeds kleiner wordende vaten.
Deze kleine bloedvaten kunnen aangetast raken door slagaderverkalking (zie onder).
Daardoor kan de bloedtoevoer naar de hartspier tekortschieten tijdens een inspanning. Dan krijg je een hartkramp (zie onder).

Slagaderverkalking

Slagaderverkalking is een langzaam toenemende vernauwing van een slagader:

Ontstekingscellen en vette stoffen, bijvoorbeeld slechte cholesterol, hopen zich op aan de binnenkant van de gladde bloedvatwand.
Die zogenaamde plaques doen de bloedvatwand verdikken en het bloedvat vernauwen.
Daardoor stroomt er minder bloed door de slagader naar een gebied in je lichaam.
Dat gebied krijgt dan te weinig zuurstof. Daardoor kan er schade ontstaan.

Lees verder onder de afbeelding

Pijn op de borst

Bij verkalking van de kransslagaders van je hart kan je pijn voelen ter hoogte van je borst.

Is de bloeddoorstroming op een bepaald moment volledig afgesloten?
- Dan spreken we van een hartinfarct.

Is de bloeddoorstroming slechts gedeeltelijk afgesloten en veroorzaakt dat wisselende klachten?
- Dan spreken we van hartkramp (angina pectoris of angor).

Vernauwingen in de kransslagaders ontstaan langzaam. Meestal merk je er niets van. Pas bij ernstige vernauwingen voel je pijn op je borst.

Risicofactoren voor hart- en vaatziekten

Iedereen kan hart- en vaatziekten krijgen. Maar er zijn bepaalde aandoeningen of kenmerken die je risico kunnen verhogen:

roken;
reeds een hart- en vaatziekte (gehad) hebben;
hart- en vaatziekten in je familie:
- een vader of broer die een hartinfarct heeft doorgemaakt op een leeftijd jonger dan 55 jaar;
- een moeder of zus op een leeftijd jonger dan 65 jaar.
diabetes;
verhoogde bloeddruk;
- meer dan 140/90 mmHg;
- of gebruik van bloeddrukverlagende medicatie.
verhoogd cholesterolgehalte (slechte of LDL-cholesterol);
overgewicht en obesitas;
weinig lichaamsbeweging en veel stilzitten;
ongezonde voeding;
hogere leeftijd;
mannelijk geslacht.

Hoe vaak komt het voor?

Pijn op de borst komt vaak voor:

20 tot 40% van de algemene bevolking heeft er een keer in het leven last van.
In een minderheid van de gevallen (ongeveer 15%) is een hartprobleem de oorzaak.

Het voorkomen van hartkramp neemt sterk toe met de leeftijd:

Het gaat dan vooral om personen ouder dan 65 jaar.
Het komt bijna nooit voor bij mensen jonger dan 40 jaar.

Hoe kan je het herkennen?

Een hartkramp is een korte aanval van pijn op je borst:

Meestal geeft het een drukkend of benauwd gevoel.
Een hartkramp kan uitstralen naar je nek, kaak, armen, buik of rug.
Het duurt niet langer dan 15 à 20 minuten.
Meestal begint het tijdens een inspanning:
- Je moet vertragen of stoppen.
- Na een paar minuten rust verdwijnt de pijn.
Ook koude, (vetrijk) eten en sterke emoties kunnen een hartkramp uitlokken.

Heb je af en toe klachten die niet erger worden? Dan heb je stabiele angina pectoris:

Een hartkramp komt dan meestal op een bekend inspanningsniveau op.
Je leert dit punt kennen en kan zo vermijden dat je je te hard inspant.

Atypische pijn op de borst

De volgende klachten passen minder bij een hartprobleem:

inspanningen kunnen doen zoals normaal, zonder pijn op je borst te voelen;
pijn in rust;
scherpe of stekende pijn;
pijn die uren of dagen aanhoudt;
veranderende plaats en uitstraling van de pijn;
pijn uitlokbaar door druk;
pijn die samenhangt met beweging van je borstkas.

Hoe stelt je arts de aandoening vast?

Op basis van je klachten kan je arts een aandoening van de kransslagaders vermoeden.
Tijdens een lichamelijk onderzoek zal je arts:
- je bloeddruk meten;
- je hartslag controleren;
- je hart en longen beluisteren;
Meestal gebeurt ook een bloedonderzoek.
Vermoedt je huisarts een hartkramp? Dan verwijst hij je door naar een hartspecialist (cardioloog) voor verder onderzoek (zie onder).

Hartfilmpje (ECG)

Een hartfilmpje (ECG) is vaak normaal in rust. Maar bij inspanning, zoals bij de fietsproef, kan de cardioloog omkeerbare veranderingen op het ECG zien. Op dat moment voel je vaak ook pijn op je borst.

Andere onderzoeken

Soms zijn nog andere technische onderzoeken nodig, zoals:

een inspanningstest;
een echo van je hart (echocardiografie);
een onderzoek van je kransslagaders (coronaire angiografie);
een CT-scan van je kransslagaders;
een speciale scan met radioactieve deeltjes.

Wat kan je zelf doen?

Preventie

Hanteer een gezonde levensstijl om je risico op aandoeningen van de kransslagaders te verminderen:

Stop met roken.
Vermijd overgewicht.
Beweeg regelmatig.
Eet gezond.

Meer informatie vind je in deze patiëntenrichtlijn.

Aanval

Herken je een typische hartkramp?
- Dan kan je het medicijn nitroglycerine onder je tong innemen.
- Dit middel zet je hartbloedvaten open en stopt een aanval na enkele minuten.

Weet je in welke situaties je een aanval kan krijgen?
- Neem dan een paar minuten ervoor hetzelfde medicijn in onder je tong.

Wat kan je arts doen?

De behandeling van stabiele angina pectoris bestaat uit:

medicatie;
zorgvuldig de risicofactoren beperken.

Het is daarom zeer belangrijk om je levensstijl aan te passen.

Houden je klachten aan, ondanks een optimale behandeling met medicatie? Dan is soms een invasieve behandeling nodig (zie onder), voor zover dat nog niet is gebeurd.

Invasieve behandeling

Ziet je arts op de angiografie een duidelijke vernauwing van je kransslagaders? Dan probeert hij het bloedvat weer doorgankelijk te maken (revascularisatie). Meestal doet de arts dat door middel van een ballonnetje, waarna hij een stent plaatst.

Medicatie

Heb je vaak pijn op je borst? Dan kan de arts medicatie voorschrijven die je hartbloedvaten meer openzet:
- Bij een aanval is dat nitroglycerine onder je tong (zie boven).
- Als onderhoudsbehandeling zijn dat bètablokkers of calciumblokkers. Die verminderen het aantal aanvallen.

Om het risico op een hartinfarct en andere hart- en vaatziekten te verminderen wordt:
- een hoge bloeddruk behandeld met bloeddrukmedicatie;
- een te hoog cholesterolgehalte behandeld met cholesterolverlagers (statines);
- een bloedverdunner toegevoegd:
  - Die zorgt ervoor dat je bloed minder makkelijk stolt.
  - Een bloedklonter kan namelijk een hartinfarct veroorzaken.

Meer weten?

Bronnen

https://www.ebpnet.be
NHG-STANDAARD M43 Stabiele angina pectoris Laatste aanpassing: december 2019

Content overnemen van Gezondheid en Wetenschap

Gezondheid en Wetenschap heeft het alleenrecht op de meeste gepubliceerde content. Onze artikels mogen dus niet overgenomen worden zonder onze schriftelijke toestemming.

Interesse in onze content? Neem contact op via info@gezondheidenwetenschap.be.