Wat is het?
Bloedplaatjes worden gevormd in het beenmerg vanuit de stamcellen, en hebben een belangrijke rol in de bloedstolling. Essentiële trombocytemie (ET) is een chronische en voortschrijdende kwaadaardige aandoening van het bloed (myeloproliferatieve aandoening) met een woekering van bloedplaatjes in het beenmerg. Soms is er sprake van een erfelijke aandoening.
Hoe vaak komt het voor?
Er zijn 6 tot 25 nieuwe gevallen van essentiële trombocytemie per miljoen inwoners per jaar. Gewoonlijk komt de aandoening vaker voor op oudere leeftijd, met name bij mensen boven de 50 à 60 jaar.
Hoe kun je het herkennen?
Door het teveel aan bloedplaatjes heeft het bloed de neiging te snel te stollen en dus een bloedklonter te vormen. Die klonter kan een bloedvat verstoppen, wat een trombose wordt genoemd. Dit kan zowel in de slagaders als in de aders ontstaan, en verhoogt het risico op hartinfarct, herseninfarct en trombose van de bloedvaten van de benen.
Ondanks dit toegenomen risico is het mogelijk dat je geen klachten hebt. Vaak komt essentiële trombocytose dan aan het licht bij een routinebloedonderzoek.
Als er toch klachten zijn, dan is dat vaak ernstige pijn in de voeten of vingers. Deze pijn ontstaat door een zuurstoftekort in de uiterst kleine bloedvaatjes van de voeten en vingers.
Bij zwangere vrouwen met essentiële trombocytemie zijn er verhoogde risico’s voor zowel de moeder als het kind. Spontane miskramen komen veel meer voor bij vrouwen met ET dan bij gezonde vrouwen.
Doordat niet alle bloedplaatjes van goede kwaliteit zijn, kunnen er ook sneller bloedingen optreden in het lichaam.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Je arts zal eerst kijken of het teveel aan bloedplaatjes geen tijdelijke reactie is van het lichaam op een stressvolle situatie, zoals een ernstige infectie, een bloeding, een bindweefsel- of ontstekingsziekte, een intensieve inspanning, weefselschade, na een operatie, …
Als het teveel aan bloedplaatjes niet aan tijdelijke omkeerbare factoren te wijten is en blijft bestaan, zal je arts je doorverwijzen naar de hematoloog (arts gespecialiseerd in bloedziekten) voor verder onderzoek. De diagnose wordt gesteld aan de hand van vier criteria, gebaseerd op bloed-, beenmerg- en erfelijkheidsonderzoek.
Wat kun je zelf doen?
Probeer zeker te stoppen met roken, aangezien dit het risico op trombose nog meer doet toenemen.
Wat kan je arts doen?
De behandeling steunt op 2 pijlers: het risico op klonters verminderen en het aantal bloedplaatjes doen dalen. Het voornaamste doel van de behandeling is het voorkomen van klontervorming door het toedienen van acetylsalicylzuur (aspirine). Dit maakt de bloedplaatjes minder kleverig en vermindert zo het risico op stolling. Dikwijls is dit de enige behandeling.
Personen met een hoog risico op trombose hebben ook medicatie nodig die de aanmaak van bloedplaatjes afremt. Deze medicatie kan echter behoorlijke bijwerkingen hebben, en sommige geneesmiddelen bevorderen zelfs de evolutie naar een vorm van leukemie.
Meer weten?
- https://www.hematologienederland.nl/essentiele-trombocytemie
- https://www.kanker.nl/kankersoorten/essentiele-trombocytemie/wat-is/essentiele-trombocytemie
Bronnen