Wat is het?
Bloedplaatjes of trombocyten:
- worden gevormd in het beenmerg vanuit de stamcellen;
- zijn een type bloedcellen die een rol spelen bij de bloedstolling:
- Wanneer je ergens bloedt, gaan meerdere bloedplaatjes aan elkaar kleven.
- Zo vormen ze een klonter die de bloeding stopt.
Essentiële trombocytose
Essentiële trombocytose (ET) is een zeldzame, chronische kwaadaardige aandoening van het bloed. Je beenmerg maakt te veel bloedplaatjes aan.
Soms is er sprake van een erfelijke aandoening.
Hoe vaak komt het voor?
- Er zijn 6 tot 25 nieuwe gevallen van essentiële trombocytose per miljoen inwoners per jaar.
- Gewoonlijk komt de aandoening vaker voor bij mensen ouder dan 50 à 60 jaar.
Hoe kan je het herkennen?
- Door het teveel aan bloedplaatjes heeft je bloed de neiging te snel te stollen en dus een bloedklonter te vormen.
- Zo’n klonter kan een bloedvat verstoppen, wat een trombose wordt genoemd.
- Een bloedklonter kan zowel in je slagaders als in je aders ontstaan.
- Het verhoogt je risico op hartinfarct, herseninfarct en trombose van de bloedvaten van de benen.
- Ondanks dit toegenomen risico, kan het zijn dat je geen klachten hebt.
- Vaak komt essentiële trombocytose dan aan het licht bij een routinebloedonderzoek.
- Heb je toch klachten?
- Dan is dat vaak ernstige pijn in je voeten of vingers. Die pijn ontstaat door een zuurstoftekort in de uiterst kleine bloedvaatjes van je voeten en vingers.
- Er kunnen ook sneller bloedingen optreden in je lichaam, doordat niet alle bloedplaatjes van goede kwaliteit zijn.
- Ben je zwanger en lijd je aan essentiële trombocytose?
- Dan loop je zelf, net als je kind, verhoogde risico’s.
- Je kans op een spontane miskraam is veel hoger dan bij een gezonde vrouw.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Tijdelijk teveel aan bloedplaatjes
Eerst gaat je arts na of het teveel aan bloedplaatjes geen tijdelijke reactie is van je lichaam op een stressvolle situatie, zoals:
- een ernstige infectie;
- een bloeding;
- een bindweefsel- of ontstekingsziekte;
- een intensieve inspanning;
- weefselschade;
- na een operatie.
Aanhoudend teveel aan bloedplaatjes
Is het teveel aan bloedplaatjes niet aan tijdelijke omkeerbare factoren te wijten, en blijft het aanhouden?
- Dan verwijst je arts je door naar een hematoloog, een arts gespecialiseerd in bloedziekten, voor verder onderzoek.
- De diagnose wordt gesteld aan de hand van vier criteria. Die zijn gebaseerd op bloed-, beenmerg- en erfelijkheidsonderzoek.
Wat kan je zelf doen?
Rook je?
Wat kan je arts doen?
De behandeling steunt op 2 pijlers:
- het risico op klonters verminderen;
- het aantal bloedplaatjes doen dalen.
Risico op klonters verminderen
Het voornaamste doel van de behandeling is klontervorming voorkomen:
- Daarvoor wordt acetylsalicylzuur (aspirine) toegediend:
- Dat maakt de bloedplaatjes minder kleverig.
- Zo vermindert het risico op stolling.
- Dikwijls is dit de enige behandeling.
Aantal bloedplaatjes doen dalen
Heb je een hoog risico op trombose? Dan heb je ook medicatie nodig die de aanmaak van bloedplaatjes afremt:
- Deze medicatie kan echter behoorlijke bijwerkingen hebben.
- Sommige geneesmiddelen bevorderen zelfs de evolutie naar een vorm van leukemie.
Meer weten?
- https://www.hematologienederland.nl/essentiele-trombocytose
- https://www.kanker.nl/kankersoorten/essentiele-trombocytose/wat-is/essentiele-trombocytose