Wat is dikkedarmkanker?
Er bestaan meerdere soorten dikkedarmkanker. Meestal ontstaat dikkedarmkanker uit poliepen. Dat zijn goedaardige zwellingen op de darmwand.
Lees verder onder de afbeelding
- Op lange termijn kunnen die poliepen kwaadaardig worden. Daarom is het belangrijk om poliepen op te sporen voordat je klachten hebt. Dat noemen we screening.
- In België gebeurt de screening naar dikkedarmkanker via een bevolkingsonderzoek.
- Dit wordt per gewest georganiseerd in Vlaanderen, Brussel en Wallonië.
- Je krijgt hiervoor om de twee jaar een uitnodiging.
Een andere naam voor dikkedarmkanker is ‘colonkanker’.
Oorzaken en risicofactoren
In zo’n 1 op de 20 gevallen is dikkedarmkanker het gevolg van een erfelijke aandoening. We spreken dan van erfelijke dikkedarmkanker.
Meestal is de precieze oorzaak van dikkedarmkanker niet helemaal bekend. We weten wel dat verschillende factoren het risico op dikkedarmkanker verhogen:
- leeftijd: hoe ouder je bent, hoe groter de kans;
- dikkedarmkanker in je naaste familie: je vader, moeder, zussen, broers of kind hebben de ziekte (gehad);
- een darmziekte, zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa;
- overgewicht;
- een ongezonde levensstijl:
Hoe vaak komt dikkedarmkanker voor?
Elk jaar krijgen iets meer dan 8.000 Belgen te horen dat ze dikkedarmkanker hebben. De ziekte is daarmee:
- de derde meest voorkomende kanker bij mannen (na prostaat- en longkanker);
- de tweede meest voorkomende kanker bij vrouwen (na borstkanker).
Met welke tests wordt dikkedarmkanker opgespoord?
Stoelgangtest
Het bevolkingsonderzoek gebruikt een stoelgangtest. Die test spoort onzichtbaar bloed op in de stoelgang. Je hoeft daarvoor alleen een staal stoelgang te bezorgen.
Kijkonderzoek van de dikke darm (coloscopie)
Is de stoelgangtest afwijkend of positief?
- Dat betekent dat er bloed in je stoelgang zit.
- In dat geval moet je je bijkomend laten onderzoeken. De arts inspecteert dan via een kijkonderzoek (coloscopie of colonoscopie) je hele dikke darm op afwijkingen.
Bij een positieve stoelgangtest heeft het geen zin om de test te herhalen. Je moet dan altijd een kijkonderzoek van je dikke darm laten uitvoeren.
Testresultaten
- Is het kijkonderzoek van je dikke darm normaal na een positieve stoelgangtest?
- Dan krijg je in Vlaanderen pas na tien jaar een nieuwe uitnodiging om een stoelgangtest te doen.
- Vertoont het kijkonderzoek van je darm afwijkingen?
- Dan spreekt de maag-darmspecialist (gastro-enteroloog) een vervolgonderzoek met je af.
Wie wordt gescreend?
Iedereen tussen 50 en 74 jaar, met of zonder risicofactoren, krijgt om de twee jaar een uitnodiging per brief om de stoelgangtest te laten doen. De test is niet verplicht.
Risicopersonen
Je hebt een hoger risico op dikkedarmkanker als:
- je aan een chronische darmaandoening lijdt, zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa;
- je vader, moeder, zussen, broers of kind de ziekte hebben (gehad);
- je een erfelijke aandoening hebt met een verhoogd risico op dikkedarmkanker.
Voor deze mensen is de stoelgangtest vaak geen goede screeningstest. Bespreek dan met je huisarts of maag-darmspecialist welke test moet gebeuren om je gezondheid goed op te volgen:
- De screening bestaat dan vaak uit een kijkonderzoek van de dikke darm (coloscopie) in plaats van een stoelgangtest.
- Mogelijk raadt je arts ook aan om de screening vroeger te laten starten (vanaf 40 jaar).
Voor- en nadelen van screening van dikkedarmkanker
Voordelen
- Dikkedarmkanker ontstaat heel langzaam. Een arts kan poliepen opsporen en verwijderen voordat er kankercellen worden gevormd.
- Doordat de kanker of het risico op kanker eerder wordt vastgesteld, kan je een (zwaardere) behandeling vermijden.
- Ook je kans om volledig te genezen is groter.
Nadelen
De ideale test is een test die altijd positief is wanneer iemand een aandoening heeft, en altijd negatief wanneer hij of zij die aandoening niet heeft. Helaas bestaan zulke tests niet. Af en toe zijn er ‘vals-positieve’ of ‘vals-negatieve’ resultaten.
- Vals-positief betekent dat de test positief is, maar dat je de ziekte eigenlijk niet hebt.
- Vals-negatief betekent dat de test negatief is, maar dat je de ziekte toch hebt.
Andere nadelen van screening zijn:
- angst wanneer je moet wachten op het resultaat;
- wachten op vervolgonderzoek bij een afwijkend screeningsresultaat;
- mogelijke complicaties bij een eventueel vervolgonderzoek (coloscopie).