Dikkedarmkanker opsporen (dikkedarmkankerscreening)

Laatst aangepast op 29/02/2024

Wat is het?

Er bestaan meerdere soorten dikkedarmkanker. Meestal ontstaat dikkedarmkanker uit poliepen. Dat zijn goedaardige zwellingen op de darmwand.

Lees verder onder de afbeelding

Op lange termijn kunnen deze poliepen kwaadaardig worden. Daarom is het belangrijk om poliepen op te sporen voordat je klachten hebt. Dat noemen we screening.
In België gebeurt de screening naar dikkedarmkanker via een bevolkingsonderzoek.
- Dit wordt per gewest georganiseerd in Vlaanderen, Brussel en Wallonië.
- Je krijgt hiervoor om de 2 jaar een uitnodiging.

Een andere naam voor dikkedarmkanker is ‘colonkanker’.

Oorzaak en risicofactoren

In zo’n 1 op 20 gevallen is dikkedarmkanker het gevolg van een erfelijke aandoening. We spreken dan van erfelijke dikkedarmkanker.

Meestal is de precieze oorzaak van dikkedarmkanker niet helemaal bekend. We weten wel dat verschillende factoren het risico op dikkedarmkanker verhogen:

leeftijd;
- Hoe ouder je bent, hoe groter de kans.
dikkedarmkanker in je naaste familie:
- Je vader, moeder, zussen, broers of kind hebben de ziekte (gehad).
een bestaande darmziekte, zoals:
- de ziekte van Crohn;
- colitis ulcerosa.
een ongezonde levensstijl:
- voeding met te veel vet rood of bewerkt vlees, en te weinig vezels (groenten en fruit);
- roken;
- alcohol;
- overgewicht;
- te weinig beweging.

Hoe vaak komt het voor?

Elk jaar krijgen iets meer dan 8.000 Belgen te horen dat ze dikkedarmkanker hebben. De ziekte is daarmee:

de derde meest voorkomende kanker bij mannen (na prostaat- en longkanker);
de tweede meest voorkomende kanker bij vrouwen (na borstkanker).

Met welke tests wordt dikkedarmkanker opgespoord?

Stoelgangtest

Het bevolkingsonderzoek gebruikt een stoelgangtest. Die test spoort onzichtbaar bloed op in de stoelgang. Je hoeft daarvoor alleen een staal stoelgang te bezorgen.

Kijkonderzoek van de dikke darm (coloscopie)

Is de stoelgangtest afwijkend of positief?

Dat betekent dat er bloed in je stoelgang zit.
In dat geval moet je je bijkomend laten onderzoeken. De arts inspecteert dan via een kijkonderzoek (coloscopie of colonoscopie) je hele dikke darm op afwijkingen.

Bij een positieve stoelgangtest heeft het geen zin om de test te herhalen. Je moet dan altijd een kijkonderzoek van je dikke darm laten uitvoeren.

Testresultaten

Is het kijkonderzoek van je dikke darm normaal na een positieve stoelgangtest?
- Dan krijg je in Vlaanderen pas na 10 jaar een nieuwe uitnodiging om een stoelgangtest te doen.
Vertoont het kijkonderzoek van je darm afwijkingen?
- Dan spreekt de maag-darmspecialist (gastro-enteroloog) een vervolgonderzoek met je af.

Wie wordt gescreend?

Iedereen tussen 50 en 74 jaar, met of zonder risicofactoren, krijgt om de 2 jaar een uitnodiging per brief om de stoelgangtest te laten doen. De test is niet verplicht.

Risicopersonen

Je hebt een hoger risico op dikkedarmkanker als:

je zelf aan een chronische darmaandoening lijdt, zoals:
- de ziekte van Crohn;
- colitis ulcerosa.
je vader, moeder, zussen, broers of kind de ziekte hebben (gehad).
je een erfelijke aandoening hebt met een verhoogd risico op dikkedarmkanker

Voor deze personen is de stoelgangtest vaak geen goede screeningstest. Bespreek dan met je huisarts of maag-darmspecialist welke test moet gebeuren om je gezondheid goed op te volgen:

De screening bestaat dan vaak uit een kijkonderzoek van de dikke darm (coloscopie) in plaats van een stoelgangtest.
Mogelijk raadt je arts ook aan om de screening vroeger te laten starten (vanaf 40 jaar).

Voor- en nadelen van screening van dikkedarmkanker

Voordelen

Dikkedarmkanker ontstaat heel langzaam. Een arts kan poliepen opsporen en verwijderen voordat er kankercellen worden gevormd.
Doordat de kanker of het risico op kanker eerder wordt vastgesteld, kan je een (zwaardere) behandeling vermijden.
Ook je kans om volledig te genezen is groter.

Nadelen

De ideale test is een test die altijd positief is wanneer een persoon een aandoening heeft, en altijd negatief wanneer hij of zij die aandoening niet heeft. Helaas bestaan zulke tests niet. Af en toe zijn er ‘vals-positieve’ of ‘vals-negatieve’ resultaten.

Vals-positief betekent dat de test positief is, maar de persoon de ziekte eigenlijk niet heeft.
Vals-negatief betekent dat de test negatief is, maar de persoon de ziekte toch heeft.

Andere nadelen van screening zijn:

angst wanneer je moet wachten op het resultaat;
wachten op vervolgonderzoek bij een afwijkend screeningsresultaat;
mogelijke complicaties bij een eventueel vervolgonderzoek (coloscopie).

Meer weten?

Bronnen

Content overnemen van Gezondheid en Wetenschap

Gezondheid en Wetenschap heeft het alleenrecht op de meeste gepubliceerde content. Onze artikels mogen dus niet overgenomen worden zonder onze schriftelijke toestemming.

Interesse in onze content? Neem contact op via info@gezondheidenwetenschap.be.