Bloedvergiftiging (sepsis)

Aangepast op 15/01/2020

Wat is het?

Een 'bloedvergiftiging' of sepsis is het gevolg van een ernstige infectie. Meestal gaat het om infecties met bacteriën. Verschillende soorten infecties (blaasontsteking, longontsteking of hersenvliesontsteking) kunnen een sepsis veroorzaken. Bij een sepsis reageert het lichaam heel heftig op de infectie om deze af te weren. Deze reactie veroorzaakt de klachten.

Bij sepsis tasten de bacteriën niet alleen een orgaan (bijv. de longen) of orgaanstelsel (bijv. de urinewegen) aan, maar dringen ze meestal ook door tot in de bloedbaan. In dat geval kan de toestand zeer snel verslechteren. Een intensieve behandeling in het ziekenhuis is nodig. Een sepsis is levensbedreigend.

Vaak, maar niet altijd, zijn er onderliggende risicofactoren, zoals:

een zwakke algemene conditie;
een verminderde werking van het afweersysteem
- door bepaalde medicatie (cortisone, chemotherapie...);
- bij ziekten (hiv);
- doordat je milt verwijderd werd;
wondjes, slechte wondhygiëne;
chronische aandoeningen, zoals diabetes en COPD;
tandproblemen, al dan niet door een gebrek aan hygiëne en verzorging;
beten door katten, honden en mensen;
alcoholmisbruik;
...

Hoe kun je het herkennen?

Sepsis is doorgaans een gevolg van een slechte evolutie van een gewone infectie (urineweg-, luchtweg- of huidinfectie).

Je kunt het begin van een sepsis vermoeden wanneer de oorspronkelijke infectie niet goed geneest. Wanneer de klachten plots verergeren. Of wanneer de klachten verergeren ondanks antibiotica.

Mogelijke klachten en tekenen zijn dan:

algemeen onwel voelen, vermoeidheid, zwakheid;
koorts (>38°C) of juist heel lage temperatuur (<36°C);
koude rillingen;
verwardheid;
algemene of lokale pijn;
misselijkheid of braken;
snelle hartslag;
snelle ademhaling;
lage bloeddruk;
rood-paarse stipjes of vlekjes (puntbloedingen of petechiën) op de huid die niet wegdrukbaar zijn;
blauwe of paarse vlekken.

Hoe kan je arts het herkennen?

De arts zal je vragen stellen over je klachten, het verloop ervan, de reeds genomen antibiotica en hoe je ze nam. Daarnaast zal hij je grondig lichamelijk onderzoeken. Bij alarmtekens verwijst hij je onmiddellijk naar het ziekenhuis. Daar gebeurt aanvullend onderzoek: bloedonderzoek, een bloedkweek (om de ziekmakende bacterie te achterhalen), beeldvormende onderzoeken (bijv. longfoto).

Een bloedkweek moet gebeuren vóór het opstarten van een antibioticum, omdat de ziektekiem anders niet of zeer moeilijk terug te vinden is. Dit is een absolute voorwaarde om de behandeling te doen slagen. Het resultaat van de bloedkweek is pas na enkele dagen gekend. Daarom wacht de arts niet en zal hij al starten met een antibioticabehandeling.

Wat kun je zelf doen?

Verbetert een infectie niet of wordt het slechter, contacteer dan je arts. Wanneer hij een antibioticabehandeling voorschrijft, volg deze goed op. Sla geen dosissen over en probeer ze niet te vergeten. Als je dat wel doet, kun je de infectie moeilijker overwinnen. Bovendien geef je de bacteriën de kans om resistent te worden aan het antibioticum. Dit wil zeggen dat het antibioticum niet meer goed werkt tegen de bacteriën.

Heb je plots kleine rood-paarse vlekjes die je niet kan wegdrukken, contacteer dan onmiddellijk je arts. Je kan dit testen door een glas op de vlekjes te drukken. Het kan namelijk een teken zijn van een ernstige meningokokkeninfectie.

Wat kan je arts doen?

De behandeling van een sepsis gebeurt in het ziekenhuis. Je krijgt vocht en medicijnen via een infuus toegediend. Ze controleren steeds of je bloeddruk niet te laag wordt en of je organen (bijv. de nieren) goed blijven werken. Soms gebeurt dit op de dienst intensieve zorgen.